TERMAL VE SPA HİZMETLERİ

Anadolu’da şifalı sıcak sular yardımıyla tedavi olma geleneğinin, MÖ II. yüzyıldan itibaren Batı Anadolu bölgesinde yer alan Allianoi kaplıca bölgesinde başladığı bilinmektedir.

Modern anlamda kaplıca turizminin başlangıcı ve bugünkü hâle gelmesine yardımcı olan olayların temelinde; 17.yüzyılda Avrupa’daki bazı doktorların mineralli suların iyileştirici etkilerini göz önünde bulundurarak hastalarını kaplıcalara göndermeye başlamaları yatmaktadır. Bu sayede, Avrupa’da kaplıca merkezlerinin sayısı hızla artmaya başlamıştır.

İlk bilinen halka açık hamam Pompei’deki Stabian Hamamı’dır.

Roma’da hamamlar, sadece temizlik amacıyla gidilen mekânlar değil, içinde spor salonlarının yer aldığı, konferans salonları, kütüphaneler ve gezinti yerlerinin de bulunduğu sosyal buluşma yerleriydi. Hamama gitmek, Romalılar için yaşam biçimi hâline gelmişti. Romalılar, genel olarak haftada bir kez, köleler ise yalnızca bayram günlerinde hamama giderlerdi. Önceden yalnızca gündüzleri açık olan hamamlar, imparatorluk döneminde geceleri de açıktı. Roma hamamları “Hypocaust” denilen ve yer döşemesinin altından geçip duvarların içinden devam eden bir kanal vasıtasıyla ısıtılmaktaydı

Osmanlı hamam kültürü’nde farklı gün ve saatlerde kadın ve erkeklerin belirli günleri bulunmaktaydı. Bu gün ve saatlere uyulması önemli idi. Öte yandan hamamın ilk bölümüne girildiğinde kıyafetlerin çıkarıldığı bir bölüm bulunmaktaydı ve hamamda peştemal kullanılır ve ayaklara da nalın giyilirdi. Osmanlı hamamlarında da “kızma hamam” denilen tabandan ısıtma hypocaust sistemini görmek mümkündür. Buna karşın Hristiyan toplumları gibi Türk-İslam toplumları sporu hamam programına almadıkları için palaestra önemini yitirmiş ve kaybolmuştur.

Osmanlı Dönemi hamamlarına bakıldığında, planları, sıcaklık kısmı esas alınarak tiplendirilmektedir.

Yunanistan’da, kaplıcaların eski çağlardan beri, tedavi edici özelliğe sahip olduğu bilinmektedir. Ayrıca kaplıcalarla tedavi yönteminin Yunanistan’da başladığını söylemektedirler. Tarihçi Herodot ve tıbbın babası olarak bilinen Hipokrates ve Herophilus, Agasthinios gibi doktorlar, bu kaplıcaların tedavi edici özelliklerinden bahsetmektedirler.

Termal turizmde; Hindistan, Türkiye, Malezya’nın öne gelen ülkeler arasında olduğu belirtilirken, SPA ve wellness turizminde; Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Avusturya, Bali ve Maldivler’in başta gelen ülkeler arasında olduğu görülmektedir

Türkiye önemli bir jeotermal potansiyele sahip olup, elektrik dışı kullanımda dünyada dördüncü sırada yer almaktadır. Türkiye’de 190 jeotermal alan tespit edilmiş olup bu alanların % 79’u Ege’de, % 8,5’i İç Anadolu’da, % 7,5’i Marmara Bölgesi’nde, % 4,5’i Doğu Anadolu’da yer almaktadır

Termal turizm potansiyeline sahip alanlar turizm merkezi ilan edilecektir.
• Termal turizm merkezleri alt yapı ve çevre düzenlemeleri ile kür merkezleri oluşturmak amacıyla kamu kaynaklarının kullanılması sağlanacaktır.
• Turizm sektörü için hizmet veren konaklama tesisi, kür merkezi entegrasyonu sağlamak amacıyla uygun olan kamu arazileri yatırıma açılacaktır.
• Kamu kaynaklarının kullanımının etkin kılınması amacıyla belirlenen dört termal turizm bölgesinde pilot turizm merkezi belirlenerek gelişme sağlanacaktır.
• Kıyı bölgelerde yer alan konaklama tesislerine termal turizm işlevi kazandırılması sağlanacaktır.
• Tüm paydaşların katılımıyla termal turizm kurulu oluşturulacaktır.
• Turizm merkezlerinde bulunan termal kaynağın üretiminden dağıtımına kadar olan süreci alan yönetimi konseptine dâhil edilerek yerel yönetimlerle iş birliğine gidilerek, altyapı hizmet birliği kurulacaktır.
• Termal turizm alanında yatırımın teşvik edilmesi ve reklam ve tanıtım faaliyetlerine önem verilmesi amaçlanmaktadır.
• Turist çekilen ülkelerin sağlık ve sigorta sistemleri ile ilgili araştırma yapılarak ikili ve özel anlaşmalarla sigorta desteği sağlanacaktır.
• Tanıtım, Fuar, Workshop gibi yurt içi ve yurt dışı faaliyetlerle termal turizm tanıtılacaktır.
• Konaklama tesislerinin etkin işletilmesi amacıyla bu sektörlerin özel sektöre devredilmesi sağlanacaktır.
• Jeotermal alanda teknik etütler tamamlanacaktır.
• Jeotermal alanda tüm faaliyetlere yön verecek bütüncül ve kapsamlı bir yasanın yürürlüğe girmesi yönünde çalışmalar yapılacaktır.
• Termal turizme yönelik özel teşvik sağlanacaktır.

Yapılan arkeolojik çalışmalara göre, termal sular bronz çağından bu yana yaklaşık 5000 yıldır Mısırlılar, Makedonlar, Persler, Romalılar, Türkler ve hatta Vikingler tarafından temizlenme, dinlenme, zinde olma ve tedavi amaçlı kullanıldığı ortaya konulmuştur.

Antik dünyada yaşayan insanlar, hamamların inşa edilişine kadar genellikle seramikten yapılmış “Puelos” denilen banyo teknesinde yıkanırlardı

“Caracalla termal banyosu tarihten bu yana yapılmış en büyük banyoydu

Klasik anlamda bir Roma hamamı giriş ve soyunma bölümü “Apoditerium”, soğukluk bölümü “Frigidarium” soğuk su yüzme havuzu “Natation”, ılıklık bölümü “Tepidarium”, sıcaklık bölümü “Sudatorium” ya da “Locanium” gibi ana bölümlerden meydana gelir. Gymnasium ve Auditorium gibi bölümler hamamlara daha sonra eklenmiştir.

Mimar Sinan’ın yaptığı hamamların en önemlisi 1556 tarihli Haseki-Ayasofya Hamamı’dır.

Bunun başlıca nedeni, ülkede volkanik dağların yer almasıdır. Lokomotif sistem hastalıklarından, varislerden, obezite ve deri hastalıklarına kadar birçok hastalık için tedavi yapılmaktadır

Türkiye önemli bir jeotermal potansiyele sahip olup, elektrik dışı kullanımda dünyada dördüncü sırada yer almaktadır. Türkiye’de 190 jeotermal alan tespit edilmiş olup bu alanların % 79’u Ege’de, % 8,5’i İç Anadolu’da, % 7,5’i Marmara Bölgesi’nde, % 4,5’i Doğu Anadolu’da yer almaktadır

Güney Marmara Termal Turizm Kentleri Bölgesi: Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova