TEMEL ZOOTEKNİK

Kuluçka gelişim makineleri, transfer odası, çıkım makineleri odası ve civciv işlem odasının sıcaklığı 23-27 °C , relatif rutubeti %60-65 arası olmalı, yeterli düzeyde taze ve temiz hava girişi ve kirlenmiş havanın atılımı sağlanmalıdır.

Kuluçkalık yumurtalar; sağlıklı ve ergin damızlık sürüden elde edilmiş 50-70 g ağırlığında, dölsüzlük, blastodermi bozuk, yumurta sarısının sallanması, vitellin membranı yırtılmış, kırık, çatlak, gereğinden fazla sivri ve yuvarlak, çift sarılı, hava kamerası ve sarısı yer değiştirmiş gibi kusurlu özellikleri olmayan yumurtalardır.

Kuluçka randırmanının iyi olması için damızlık sürünün yaşı en az 28 hafta olmalı, 60-64 haftalık yaşta da sürü dışı edilmelidirler.

Vitellin Membran: Yumurta sarısı üzerinde yer alan ince bir zar.

Bu faktörler özellikle uzun süre depolanacak yumurtalarda çok daha fazla önemli olup,
yedi günden daha uzun süre depolanacak yumurtalarda depolama süresinin olumsuz etkisini en aza indirerek yumurta kalitesini korumak ve civciv kalitesini artırmak için mutlaka dikkate alınmalıdır.
Damızlık yaşı
Rutubet
Çevirme
İnkübasyon öncesi ısıtma
İnkübasyon sıcaklığı
Yumurta pozisyonu
Depolama öncesi ısıtma

Embriyonun yumurta kabuğuna yapışarak ölmesini engellemek için yumurtaların inkü-
basyonun 18-19. gününe kadar düzenli olarak çevrilmesi gerekir.

Tavuk yumurtları için kuluçka yani embriyo gelişim süresi bir gün anne karnında (yumurtanın oluşup, yumurtlanması için geçen süre bir gündür), yirmi bir günü kuluçkada olmak üzere toplam yirmiki gün, anne karnındaki gelişim dikkate alınırsa 22 gündür.

Kuluçka Süresince Embriyoda Meydana Gelen Başlıca Değişiklikler
16. saat; Spinal Cord’un her iki yanında kemik ve kasların oluşacağı somit hücreleri şekillenir.
42. saat ve bunu takip eden iki gün; kalp atışları başlar ve kan dolaşımı şekillenir. Bu
dönem embriyonun yaşaması için oldukça kritik bir zaman aralığı olup, genelde embriyo
gelişiminde birinci kritik dönem olarak adlandırılır.
5. gün; cinsiyet ortaya çıkar, kalp gerçek şeklini almaya başlar. Yumurta sarısının damarsal
bölgesi sarının genelini kaplar. Yüz ile burun gerçek şeklini almaya başlamıştır.
7. gün; organlar gözle görülebilecek kadar büyümüştür.
8. gün; tüy ve telek hücreleri gelişir.
10. gün; gaga sertleşir, ayak parmakları görünmeye başlar.

13. gün; iskelet gelişip kemikleşmeye başlar

Kuluçka randımanı kuluçkadan çıkan civciv sayısının kuluçkaya konulan toplam yumurta sayısına oranı olup en önemli ölüm parametresidir. Döllülük oranı; çıkan civciv ve ölen embriyoların toplamından oluşan görülebilir döllü yumurta sayısının kuluçkaya konulan toplam yumurta sayısına oranıdır. Çıkım oranı ise; canlı çıkan civciv sayısının döllü yumurta sayısına oranıdır.Malpozisyonlar: Ölü civcivin yumurtada normal pozisyonda
bulunmaması.

Ayıklama ve sınıflandırma işleminde civcivlerde aranacak başlıca özellikler aşağıdaki gibidir:
• Civcivlerin renk genotip/ırka özgü ve genelde koyu renkli olmalı
• Civicivler uzun tüylü ve iri olmalı
• Civcivlerin göbek bölgesi iyi kapanmış olmalı,
• Civcivler atik, yem ve suyu rahatça bulabilmeli
• Civcivlerin ayak eklemleri ve burunda kızarıklık olmamalı
• Sürü üniform bir örnek olmalı
• Civcivler ortalama ağırlıkta; genelde 35-38 g aralığında olmalı
• Civcivlerde dehidrasyon su kaybı olmamalı
• İlk hafta ölüm oranı 0.3-0.5%, %1i aşmayacak şekilde sürü yaşama gücü yüksek
olmalıdır.

Kuluçka gelişim makineleri, transfer odası, çıkım makineleri odası ve civciv işlem odasının sıcaklığı 23-27 °C, relatif rutubeti %60-65 arası olmalı, yeterli düzeyde taze ve temiz hava girişi ve kirlen­miş havanın atılımı sağlanmalıdır.

Blastoderm, Erken embriyo döneminde biçimlenen yumurta üzerindeki hücresel bir kapaktır.

Damızlık hayvanların yaşı ilerledikçe yumurta irileşir, ileri yaşta ise kabuk kalitesinde bozulmalar başlar. Bundan dolayı çok yaşlı damızlıkların yumurtaları da kuluçkalık olarak değerlendirilmemelidir. Kuluçka randımanının iyi olması için damızlık sürünün yaşı en az 28 hafta olmalı, 60-64 haftalık yaşta da sürü dışı edilmelidirler.

Eğer yumurtalar hemen kuluçkaya konulmayacaksa embriyo gelişimini durdurmak gereklidir. Embriyo gelişimini durdurmak için eşik sıcaklık değeri birçok literatürde 24 °C olarak belirtilmektedir. Yani yumurtalar bu sıcaklığın altında depolanmalıdır.

Sivri kısımları aşağı gelecek şekilde yerleştirilen yumurtalar ilk 18 gün, 24 saatte 8-10 defa çevrilmelidir. Yumurtalar içinde bulundukları tabla yardımıyla düşey eksen ile 45 derecelik açı yapacak şekilde sağa ve sola doğru çevrilmeli, hiçbir zaman topaç gibi ekseni etrafında çevrilmemelidir.

Amnion; Embriyoyu içinde yüzdüğü sıvı ile mekanik dış etkilerden koruyan bu zar kuluçkanın ikinci gününde oluşur.

Çıkım gerçekleşmeyen yumurtalar da kırılarak boş olup olmadığı, embriyo gelişip ölmüşse gelişme süreci ve kaçıncı günde öldüğü gibi değerlendirmeler yapılır. Örneğin çıkmayan yumurtalarda kırma denemesinde göz oluşmamışsa; yumurta dölsüzdür, beyaz benekli, kanlı halka gelişmişe ilk 24 saat içinde ölmüştür. Yumurtada siyah göz oluşmuş, tüy çıkmamışsa embriyo 13. günden önce ölmüş, tüy çıkmışsa 13-16. günler arası ölmüştür.

Gaga kesimi 7-10 günlük yaşta uygulanmalı; dişile­rin gagası kesilmeli, erkeklerin törpülenmelidir. Hasta hayvanların gagası kesilmemelidir. Acele etmemeli, kesimden 3-5 gün önce ve sonrası hayvanlara Vit K ve Vit C verilmeli, uygulamadan önce yemleme yapılmalı, uygulama sonrası derin yemlik kullanılmalı ve uy­gulama sonrası 1 hafta süre ile vitamin-mineral yönünden biraz daha yüksek yoğunlukta yem kullanılmalıdır.

Kuluçkada bu kayıplar toplamının ideali %12-13 olup, %16’ ı geçmemelidir.

Kütiküla: Yumurta kabuğunun dışında yer alan hastalık etkenlerinin geçişine karşı bariyer görevi yapan, yıkama ya da yumurtlamanın bayatlaması ile özelliğini kaybeden özel koruyucu bir maddedir. Kuluçkalık yumurtaları yıkama ve dezenfekte etme aşamasında çok dikkatli olmalı, uygun ve kullanımına müsaade edilen dezenfektan kullanılmalı ve yumurta ka­buğunun dışındaki koruyucu kütiküla tabakasına zarar verilmemelidir. Genelde yıkama ile bu tabaka zarar gördüğü için, birçok ülkede gaz halindeki yüzey dezenfektanları ile dezenfeksiyon yapılmaktadır.