TEMEL ZOOTEKNİK

Damızlıkta kullanılacak hayvanlar aynı ırktan ise bunların birleştirilmesi ile yapılan yetiştiriciliğe saf yetiştirme denir.

Saf yetiştirmenin daha yoğun yapılan şekline akrabalı yetiştirme, uzun süre akrabalı yetiştirilmiş sürülere bir defalık bir başka sürüden hayvan katılması ile yapılan birleştirmeye kan katma ya da kan tazeleme denir.

İşletmede yer alan hayvanlar başka başka ırklardan seçilmişler ve aralarında değişik amaç ve şekillerde sistemli bir birleştirme uygulanmış ise buna da melezleme denir.

Dünya’nın en önemli sütçü ırkı olan Holstein (Holştayn, siyah-alaca), Jersey gibi ırkların bugünkü verim özelliklerini kazanmasında saf yetiştirmenin önemli bir etkisi vardır. Bu ve benzeri ırkların saf olarak korunmasında pedigri yani soy kütüğü kayıtlarını tutup, ıslah çalışmaları, verim kontrol ve kayıtları gibi işlemleri yapan yetiştirme derneklerinin önemli bir katkısı vardır.

Generasyon: Atalar ile yavrular arasındaki kuşak, nesil farkı.

Pratik olarak hayvan yetiştiriciliğinde dört generasyondan daha uzak ortak ataya sahip bireyler akraba kabul edilmezler.

Bireyler arasındaki benzerliğe akrabalık ve bu benzerliğin derecesini belirten ölçüye de akrabalık katsayısı ya da derecesi denir.

Kan yakınlığı katsayısının hesaplanması, bir bireyin kan yakınlığının ana ve babası arasındaki akrabalığın yarısına eşit olduğu esasına dayanır.

Hayvancılıkta döl verimi denince; kızgınlık yani üreme isteği gösterme oranı, gebe kalma oranı, ovulasyon yani dişi üreme hücresi oranı, gebe kalmak için gerekli birleştirme sayısı gibi özellikler anlaşılır.

Kombinasyon melezlemesi çevirme melezlemesine göre çok daha zor ve çok daha fazla dikkat isteyen bir melezleme sistemidir. Çünkü kombinasyon melezlemesinde bir ırk diğer ırka çevrilmemekte, iki veya daha fazla ırkın arzulanan genleri ile yeni bir hayvan üzerinde yeni bir gen bileşimi oluşturulmaya çalışılmaktadır.

Damızlıkta kullanılacak hayvanlar aynı ırktan ise bunların birleştirilmesi ile yapılan yetiştiriciliğe saf yetiştirme denir.

Saf yetiştirmenin daha yoğun yapılan şekline akrabalı yetiştirme, uzun süre akrabalı yetiştirilmiş sürülere bir defalık bir başka sürüden hayvan katılması ile yapılan birleştirmeye kan katma ya da kan tazeleme denir.

İşletmede yer alan hayvanlar başka başka ırklardan seçilmişler ve aralarında değişik amaç ve şekillerde sistemli bir birleştirme uygulanmış ise buna da melezleme denir.

Saf yetiştirmeden belirli amaçlara göre bazı özellikler yönünden en iyi hayvanların seçilmesi ile yani seleksiyon yapılarak uygulanan bir yetiştirme yöntemi anlaşılmalıdır.

Generasyon: Atalar ile yavrular arasındaki kuşak, nesil farkı

Bireyler arasındaki benzerliğe akrabalık ve bu benzerliğin derecesini belirten ölçüye de akrabalık katsayısı ya da derecesi denir.

Kan yakınlığı katsayısının hesaplanması, bir bireyin kan yakınlığının ana ve babası arasındaki akrabalığın yarısına eşit olduğu esasına dayanır.

Tavukçulukta aynı ırkın uzun süre akrabalı yetiştirilmesi ile 8-9 generasyon sonra birbirinden genetik yapı bakımından farklı hatlar geliştirilmekte ve bu hatlar kendi aralarında birleştirildiğinde en yüksek verimli yavruları meydana getirenler belirlenmektedir.

Akrabalı yetiştirilmiş hatlar ya da iki ayrı ırk arasında yapılan melezlemelerden elde edilen yavruların verimler ve yaşama gücü yönünden anne ve babalara göstermiş olduğu üstünlük heterozis ya da melez azmanlığı olarak tanımlanmaktadır.

Çevirme melezlemesi genellikle düşük verimli ırkları yüksek verimli ırklara dönüştürmek amacıyla uygulanır.