TEMEL ZOOTEKNİK

Hayvancılık işletmelerinin genel kullanıma açık yalnızca bir tane giriş ve çıkış kapısı olmalıdır. Taşıtların mümkün olduğunca içeri alınmamalıdır, alınması zorunlu olduğu durumlarda ise dezenfekte edilmelidir. Ziyaretçilerin tek kullanımlık koruyucu ekipman kullanması sağlanmalıdır. Yem alımında kimyasal, organik ve dışkı kalıntısı içermeyen, kalite kontrol prensiplerini dikkate alan işletmelerden temin edilmelidir. Bir çiftlikte aynı anda tek bir hayvan türü yetiştirilmelidir.

Çevresel etkilere karşı hayvanların vücutlarında da bazı değişiklikler ortaya çıkabilir. Bu şekilde oluşan değişimlere de aklimatizasyon denir. Cevap: C şıkkıdır.

Adaptasyon, hayvanların herhangi bir çevre koşulundaki olumsuzluklardan en düşük düzeyde etkilenerek yaşamlarını devam ettirebilmeleri ve yavru verebilmeleri olarak tanımlanır. Cevap: E şıkkıdır.

Hayvanlarda fizyolojik fonksiyonların ve davranışlarının değişmesine neden olan etkenlere maruz kalınması durumuna stres denir. Cevap: A şıkkıdır.

Hayvan yetiştiriciliğinde stres terimi ilk defa 1878 yılında Claude Bernard tarafından tanımlanmıştır. Claude Bernard’a göre stres; hayvanların yaşamsal fonksiyonlarını sabit düzeyde tutarken olumsuz çevresel etkenlere maruz kalma durumu olarak açıklamıştır. Cevap: E şıkkıdır.

Distres, hayvanların normal yaşam fonksiyonlarının işleyişini ciddi şekilde etkileyen durumdur. Bu çeşit bir stres durumunda hayvanların normal yaşamsal fonksiyonlarına dönmesi oldukça uzun sürer. Vücuttaki düzenleme mekanizmalarının etkisi bile stres durumundan geri dönüşü durduramayabilir. Cevap: A şıkkıdır.

Hayvanlarda görülen stres etkenleri; klimatik stres, metabolik stres, fizyolojik stres ve sosyal stres etkenleri gibi alt başlıklarda incelemek mümkündür. Cevap: E şıkkıdır.

Klimatik stres etkenleri; bu çeşit stres daha çok hayvanın yetiştirildiği ortamdaki sıcak, soğuk, nem oranı veya rüzgâr hızından etkilenmesini ifade eder. Cevap: B şıkkıdır.

Homioterm: Hayvanların vücut sıcaklıklarını belirli düzeylerde tutabilme yeteneği.Cevap: C şıkkıdır.

Tarım ve Orman Bakanlığı hastalık nedeniyle bakanlıkça belirlenerek illere bildirilen riskli sulak alanlar çevresindeki en az 1 km. mesafeli alanda kaz, ördek gibi suda yaşamaya ihtiyaç duyan kümes hayvanları için kümes kurulmasına izin vermemektedir. Cevap: A şıkkıdır.

Tütsüleme ya da fumigasyon gaz formundaki özel kimyasal maddeler ile hastalık etkenlerinin öldürülmesi işlemidir. Cevap: B şıkkıdır.

Bir süt sığırı için çevre; yetiştirildiği barınak koşulları, barınaktaki alet ekipman, ona bakan işçi ve çiftliğin bulunduğu yerdeki meteorolojik (hava sıcaklığı, nem oranı gibi) değişkenlerden oluşur.

Adaptasyon, hayvanların herhangi bir çevre koşulundaki olumsuzluklardan en düşük düzeyde etkilenerek yaşamlarını devam ettirebilmeleri ve yavru verebilmeleri olarak tanımlanır. Çevresel etkilerden daha az etkilenmeleri ve yaşamlarını sürdürebilmeleri için hayvanların genetik yapılarındaki değişim adaptasyondur. Güç koşullarda yaşamalarını sağlayan bu genetik yapı sayesinde sadece bu hayvanlar sonraki generasyonu oluşturmak amacıyla yavrular verebilirler.

Sıcak stresinin üstesinden gelmek için bakım, sulama, gölgeleme veya fan ile serinletme yöntemlerinin hepsi geçici yöntemler olarak değerlendirilmektedir. Bu yöntemler sadece o sürüde sıcak stresinin et­kilerini azaltmakta ya da hayvanların daha rahat olmalarını sağlamaktadır. Ancak tüm bu önlemlerin bir maliyeti vardır. Maliyetlerin düşük olması ve elde edilen kazancın fazla olması temel yetiştiricilik amaçlarından birisini oluşturmaktadır. Bu sebepten dolayı, hayvanlarda sı­cak stresine dayanıklı ırkların oluşturulması üzerinde son yıllarda yapılan çalışmalara hız verilmiştir. Bu amaçla, farklı genler sıcak stresine dayanıklılığı önemli düzeyde etkilediği tespit edilmiştir. Bu genlerlerden en başta kısa tüylülük geni gelmektedir.

Bilimsel çalışmalar ve pratik saha tecrübelerine göre hayvancılık işletmelerinde hastalıkların ortaya çıkmasında yetersiz biyogüvenlik uygulamaları ile ilgili başlıca faktörler şöyle tespit edilmiştir. • Hayvancılık işletmelerinin başta damızlık işletmeleri olmak üzere diğer hayvancılık işletmelerine çok yakın kurulması, işletmelerin etrafında yeterli biyogüvenlik alanı oluşturulmaması Fare, sıçan gibi hayvanlar ile yetersiz mücadele • Temizlik ve dezenfeksiyonda yetersizlikler • Yetersiz personel eğitimi, personelin biyogüvenlik uygulamaları konusunda yeterince teşvik edilmemesi İletişim ve bilgilendirme yetersizliği • Biyogüvenlik ve bakım-yönetim ile ilgili diğer konular hakkında yetersiz kayıtlar • Biyogüvenlik kurallarının yeterince uygulanıp uygulanmadığının denetlenmesinde eksikliklerdir.

Temizlik amacı ile kullanılan suyun basıncı 35-55 bar düzeyinde olmalı, yıkama suyuna etkili deterjanlardan birisi katılmalı, en son deterjan kalıntılarının temizlenmesi için sadece su ile yıkanmalıdır. Yıkama suyunun çevreye dağılması önlenmelidir.

Ölü, hasta hayvan imhasında çok titiz olunmalıdır. Mümkünse yakma kazanlarında yakılmalı ve külleri gömülmeli, mümkün olmadığı taktirde derin çukurlara gömülerek, dezenfekte edilmeli, üzeri kireç ve toprakla kapatılmalıdır.

Sosyal stres etkenleri ağırlıklı olarak bir arada yetiştirmeden kaynak­lanan ve hayvan-hayvan etkileşimini ifade eder. Bir barınakta bir grup hayvanın birada yetiştirilmesi sonucunda bazı hayvanlar diğerlerine daha baskın olurlar. Baskın olan bu hayvanlar daha önce yeme ve suya giderler. Bu durum diğerlerinde sterse neden olur.

Özellikle kanatlı hayvan yetiş­tiriciliğinde hepsi içeri, hepsi dışarı kuralına uyulmalıdır. Yani hayvanlar aynı anda üre­time alınmalı, hepsi aynı anda kesime gönderilerek kasaplık olarak değerlendirilmelidir.

Tütsüleme işlemi ile genelde yüzeydeki hastalık etken­leri öldürülür ve bu amaçla en yaygın kullanılan kimyasal madde formaldehit gazıdır. Formaldehit gazının hastalık etkenlerini öldürücü etkisinden özellikle kuluçkahanelerde ve yüzey dezenfektanı olarak barınaklarda yaygın bir biçimde yararlanılmaktadır. Ancak insan sağlığına olan zararlı etkilerinden dolayı formaldehit gazının kullanımı yasaklandı­ğından tütsüleme işleminde alternatif yöntemler ve ilaçlar uygulanmalıdır.