TEMEL ZOOTEKNİK

Ancona, Leghorn, Minorka, Australop, New Hampshire, Plymouth Rock, Rhode Island Red, Brahma, Cochin, Cornish, Dorking, Orpington, Sussex kültür ırkı hayvanların
Dünya genelindeki önemli temsilcileridir. Leghorn tavuk ırkı dünyaca meşhur olan iyi bir beyaz yumurtacı saf tavuk ırkıdır ve hemen hemen bütün beyaz yumurtacı hibrit tavukların geliştirilmesinde ıslah işletmeleri tarafından anaç ırk olarak kullanılmıştır.

Dünya genelinde Beyaz Hollanda hindisi, Geniş Göğüslü Bronz hindi, Geniş Göğüslü Beyaz hindi, Küçük Beyaz Beltswille hindisi ve Beyaz Nicholas hindisi yaygın olarak yetiştirilmektedir. Geniş göğüslü Bronz hindi hindi ırkları içinde canlı ağırlığı en yüksek olan ırktır. Göğüs kısmının geniş ve etli olması nedeniyle dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilmektedir.

Av köpekleri spor köpeklerinde olduğu gibi aynı tarzda avlama yapmazlar. Toprağı koklayarak veya avını uzun mesafelerden izleyerek takip ederler. Bu nedenle bu grup köpekler avını gözle izleyenler ve koklayarak takip edenler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Beagle, Basenji koklayarak avını takip edenlere, Afgan tazısı ve Saluki izleyerek avını takip edenlere örnek ırklardır.

Türkiye sığır varlığının yaklaşık yarısı Holstein ırkı ve melezlerinden oluşmaktadır. En önemli verimi süt olup, aynı zamanda et verimi de ön planda olan etçi-sütçü Holsteinler de geliştirilmiştir. Ancak en yaygın olanı sütçü tip Holsteinlerdir. Yıllık olarak yaklaşık 300 günde 15 ton süt veren (günde 50-60 litre) hayvanlar oldukça yaygındır.

Dünyada koyunculuğun
geliştirilmesine en fazla katkı sağlayan ırklardan birisidir. Anavatanı İspanya’ dır.
İspanya’ daki merinosların çok değişik tipler göstermesi ve değişik iklimsel koşulları olan
ülkelere götürülmesi yeni ve farklı merinos tiplerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Akbaş ırkı köpeklerin en iyi örneklerini Eskişehir, Kütahya, Afyon ve Kütahya’ yı içine alan geniş bir bölgede bulmak mümkündür. Son zamanlarda yetiştiriciliğinin özel ve kamuya
ait çiftliklerde artması ile Türkiye’ nin değişik bölgelerine yayılmıştır.
Süt beyazı beden rengine sahip olup, ergin dönemde canlı ağırlık erkeklerde 40-58 kg, dişilerde 32-47 kg arasında, cidago yüksekliği erkeklerde 70-75 cm, dişilerde 67-77 cm arasında
değişmektedir.

Pointer ırkı köpeklere çok benzediğinden, Türk Pointer’i olarak literatüre alınması için çalışmalar devam etmektedir. Tarsus ve civar köylerde uzun yıllardır av köpeği olarak beslenmektedir. Sayılarının bugün itibarıyla 200 kadar olduğu tahmin edilmektedir.

Türkiye’ de mevcut sığır varlığının yaklaşık yarısı Holstein ırkı ve melezlerinden oluşmaktadır. Bunun yanında Karadeniz bölgesinde Jersey sığır ırkı yaygınlık kazanmıştır.

Sütçü koyun ırkları genellikle aile işletmelerinde küçük sürüler halinde yetiştirilirler. Sakız koyun ırkı bunun en güzel örneğidir. Yine Türkiye’ ye özgü sütçü bir koyun ırkı olan İvesiler ise sürüler halinde yetiştirilirler.

Genelde yeterli ve yıl boyu yeşil tutulabilen mera imkanlarına sahip İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya gibi ülkelerde en fazla yetiştirilirler. Yerli hayvanlarımız içinde doğrudan etçi bir sığır ırkımız yoktur. Aberden Angus ya da kısaca Angus, Hereford, Limousine, Charollais gibi ırklar bütün dünyada kabul görmüş et ırkı sığırların en önemli bireyleridir. Türkiye’ de az miktardaki ithalat dışında genel olarak kırmızı et ihtiyacı sütçü ırk sığırların erkekleri besiye alınarak karşılanmaktadır.

Dünya’ da ve Türkiye’ de 1980’ li yıllara kadar yumurta üretimi Hacıkadın, Denizli gibi lokal tavuk ırkları ya da Leghorn, New Hampshire gibi kültür ırkı saf tavuk ırklarından, tavuk eti üretimi bu ırk tavukların erkeklerinden elde edilirken, günümüzde bu alanda etçi ve yumurtacı hibrit tavuklar kullanılmaktadır.

Cornish, Susex ve Brahma gibi ırklar et verim yönlü saf ırklar olup, genelde et verim yön­lü hibritlerin geliştirilmesinde anaç ırk olarak kullanılmışlardır.

Kahverengi tüylüdürler ve kahverengi yumurta üretirler. Beyaz yumurtacılara göre canlı ağırlıkları daha yüksek, yumurta verimleri bir miktar daha az, tavuk başına ve ürettikle­ri yumurta başına yem tüketimleri daha yüksektir. Yumurtaları daha iri, kabukları daha sağlam ve kalındır. Özellikle free-range gibi serbest dolaşımlı gezinti-otlama sistemine sahip barındırma sistemleri ile ızgara-altlık ve derin altlık sistemi barınaklarda kahveren­gi yumurtacı tavukların yetiştirilmesi daha uygundur. Bu hibritlerin tavuk başına yılda yumurta sayıları üçyüz adetin üzerinde olup, tavuk başına günlük yem tüketimleri beyaz yumurtacı hibritlerden biraz daha fazla, bir kg yem tüketimi ile üretilen yumurta sayısı beyaz yumurtacılara göre bir miktar daha düşüktür.

Türkiye’ de en fazla entansif olarak ticari amaca dönük yetiştirilen Halkalı sülünlerdir. Hal­kalı sülünlerde erkeklerin baş ve boyunları mavi-yeşil renkli, boyunlarında beyaz bir halka bu­lunmaktadır.

Boxer, Doberman Pinscher, Mastiff, Rotweiler, Saint Bernard, Samoyed ve Siberian Husky çalışan köpek ırklarından başlıcalarıdır.

Sıcakkanlılar, Soğukkanlı ırklara göre daha geç gelişirler. Sıcak ve ılıman iklim bölgelerinde çok yaygındırlar. Yarış dünyasının en önemli iki atı olan Arap ve İngiliz atları sıcakkanlı at ırklarının en önemli örneklerindendir.

Süt beyazı beden rengine sahip olup, ergin dönemde canlı ağırlık erkeklerde 40-58 kg, dişilerde 32-47 kg arasında, cidago yüksekliği erkeklerde 70-75 cm, dişilerde 67-77 cm arasında değişmektedir. Genel görünüm itibarıyla vücudu örten kılları beyaz olan Akbaşların uzun ve kısa tüylü olarak iki varyetesi bulunmaktadır. Türkiye’ ye özgü bir ırk olup, sürü köpeği olarak müthiş yetenekleri bulunmaktadır.