TEMEL ZOOTEKNİK - Deneme Sınavı - 3

Barınaklar  hastalık çıkmadan da düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.

Birden fazla dezenfaktan seçeneği mevcuttur.

Fumigasyon gaz formunda bir dezenfeksiyon yöntemidir.

Suyla yıkama hem  deterjanla hem deterjansız yapılabilir.

Ölmüş hayvanların yakılıp, kireçlenerek gömülmesi gerekir.

Adaptasyon, hayvanların herhangi bir çevre koşulundaki olumsuzluklardan en düşük düzeyde etkilenerek yaşamlarını devam ettirebilmeleri ve yavru verebilmeleri olarak tanımlanır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Hayvanların bakım ve besleme gibi yaşam kalitesinde meydana gelen kesintiler ya da eksiklikler hayvanlar üzerinde stres oluşturarak bağışıklık mekanizmasının zarar görmesine  ve hastalıklara yatkın hale gelmesine yol açar.
Hayvanların iyi bir bakım ve yönetimlerinin her zaman tedaviden daha kolay ve çok daha ucuz olduğu hatırlanmalıdır. Hayvanların bakım ve yönetimlerinde bilimsel yöntemler uygulanmalı, başlangıçta maliyeti yüksek ve uygulaması fazladan iş yükü getiriyor gibi görünen oldukça basit kuralların sonraki dönemlerde hem teknik hem de ekonomik açıdan işletmenin lehine olacağı unutulmamalıdır.
Örneğin; etlik piliç işletmelerinde altlık kalitesine yeterince önem verilmemesine bağlı olarak ayak ve göğüs eti karkas kalitesi problemleri yanında, ıslanmış ve kötü kaliteli altlıkta amonyak düzeyi artarak hastalık etkenlerinin üremesi için bir ortam oluşturur. Yüksek düzeyde amonyak aynı zamanda solunum yolu hastalıklarına da yol açar.

Distres, hayvanların normal yaşam fonksiyonlarının işleyişini ciddi şekilde etkileyen durumdur. Bu çeşit bir stres durumunda hayvanların normal yaşamsal fonksiyonlarına dönmesi oldukça uzun sürer. Doğru cevap B seçeneğidir.

Otopsi işlemi ile iç ve dış vücut yüzeyi ile organlar üzerinde ortaya çıkan değişiklikler incelenerek hastalık ya da ölüm nedeni ortaya konmaya çalışılır.

Fizyolojik stres etkenleri; günümüzde özellikle çiftlik hayvanları yüksek verim elde etmek amacıyla yetiştirilmektedir. Süt sığırlarında yüksek süt verimi veya tavuklardaki yüksek yumurta verimi de birer stres etkeni olarak değerlendirilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Homioterm hayvanlardan en iyi düzeyde verim elde edilebilmesi ve yaşamlarını sürdürebilmeleri için çevre sıcaklılığının belirli aralıklarda olması gerekir. Çevre sıcaklığındaki bu değişim türlere göre farklılık göstermektedir. Genellikle bu aralık; 5 - 25 °C arasındadır. Mesela; süt sığırlarında tahammül edilebilen alt sınır -16°C, üst sınır ise 25°C -26 °C düzeyindedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sıcak stresinin etkisinden korunmak amacıyla fan sistemi uygulanmaktadır. Bu sistem barınak içine ve yerden 2.7 m yüksekliğe yere belirli bir açıda yerleştirilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Parazitler, herhangi bir canlıda yaşayabilme özelliğinde olan ve çoğu zaman yaşadığı canlıya zarar veren organizmalardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Biyogüvenlik ya da canlı güvenliği hastalık etkenlerinden arınmış ya da en aza indirilmiş bir ortamda hayvanların yetiştirilebilmesi için alınması gereken tedbirlerin tümünü içeren bir tanımdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Shaiwal sığırı Pakistan’da süt verimi amacıyla yetiştirilmekte olan yerli bir sığır ırkıdır. Doğru cevap D seçeneidir.

Hayvanlarda hastalıkların oluşmasında genetik yapı büyük önem taşır. Bazı türler çeşitli hastalıklara karşı dirençlidir. Örneğin; iki yerli ırkın hastalıklara karşı direncini karşılaştırmak gerekirse buna en iyi örnek N’Dama sığırı ile Zebu arasındaki fark gösterilebilir. Her iki ırkta yerli ırktır. N’dama sığırı batı Afrikada yetiştirilen bir ırktır. Zebu ise hörgüçlü ve güney Asyada yetiştirilmekte olan bir sığır türüdür. Bu iki sığır kaşılaştırıldığında; N’Dama sığırı sindirim sistemi parazitlerine karşı daha dayanıklıdır. Aynı yerde otladıklarında bile N’Dama sığırlarının barsaklarında daha az parazit olduğu bilinmektedir.

Biyogüvenlik ya da canlı güvenliği hastalık etkenlerinden arınmış ya da en aza indirilmiş bir ortamda hayvanların yetiştirilebilmesi için alınması gereken tedbirlerin tümünü içeren bir tanımdır.

Tarım ve Orman Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan Biyogüvenlik Kanunu’nda Biyogüvenlik; insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitliliği korumak için GDO (Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar) ve ürünleri ile ilgili faaliyetlerin güvenli bir şekilde yapılması, Biyogüvenlik sistemi ise biyogüvenliğin sağlanması için yürütülen her türlü faaliyet ile idari, hukuki ve kurumsal yapılanmanın tamamı olarak tanımlanmıştır.

Bilimsel çalışmalar ve pratik saha tecrübelerine göre hayvancılık işletmelerinde hastalıkların ortaya çıkmasında yetersiz biyogüvenlik uygulamaları ile ilgili başlıca faktörler şöyle tespit edilmiştir. • Hayvancılık işletmelerinin başta damızlık işletmeleri olmak üzere diğer hayvancılık işletmelerine çok yakın kurulması, işletmelerin etrafında yeterli biyogüvenlik alanı oluşturulmaması • Fare, sıçan gibi hayvanlar ile yetersiz mücadele • Temizlik ve dezenfeksiyonda yetersizlikler • Yetersiz personel eğitimi, personelin biyogüvenlik uygulamaları konusunda yeterince teşvik edilmemesi • İletişim ve bilgilendirme yetersizliği • Biyogüvenlik ve bakım-yönetim ile ilgili diğer konular hakkında yetersiz kayıtlar • Biyogüvenlik kurallarının yeterince uygulanıp uygulanmadığının denetlenmesinde eksiklikler

Aynı çiftlikte sadece bir türden hayvan yetiştirilmelidir. Özellikle kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde hepsi içeri, hepsi dışarı kuralına uyulmalıdır. Yani hayvanlar aynı anda üretime alınmalı, hepsi aynı anda kesime gönderilerek kasaplık olarak değerlendirilmelidir.

Hastalık çıksın çıkmasın genelde her üretim dönemi öncesi hayvan barınakları ve ekipmanlar potansiyel hastalık etkeni taşıyıcısı gibi işlem görerek dezenfekte edilmelidir. Dönemler arasında canlı hayvanların bulunmadığı sırada işletmede yer alan yem siloları, yemlik ve suluk sistemi temizlenerek dezenfekte edilmelidir. Suluk sisteminden en son temiz su geçirilerek dezenfektan kalıntılarından temizlenmelidir. Hastalığa karşı etkinliği ispatlanmış dezenfektanlar kullanılmalı, dezenfektan seçiminde mevsim sıcaklığı ve rutubet dikkate alınmalı, bazı dezenfektanların düşük sıcaklıkta yeterince etkili olmadığı unutulmamalı, dezenfektanlar etkili konsantrasyonda ve sürede kullanılmalıdır. Hastalık çıkması durumunda hasta hayvanlar bölge dışına çıkartılmamalı, enfekte hayvanların bulunduğu bütün alanların temizlik ve dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.

Fizyolojik stres etkenleri; günümüzde özellikle çiftlik hayvanları yüksek verim elde etmek amacıyla yetiştirilmektedir. Süt sığırlarında yüksek süt verimi veya tavuklardaki yüksek yumurta verimi de birer stres etkeni olarak değerlendirilir. Yaşamsal fonksiyonların değişmesine dönük olarak gerçekleşen her türlü etki stres etkeni olarak değerlendirilir. Bu açıklamadan yola çıkacak olursak, yüksek verim de hayvanlarda normal yaşamsal fonksiyonları az yada çok değiştirir. Bu sebepten dolayı verim düzeyide bir fizyolojik stres etkenidir.

Hayvanlarda hastalıkların oluşmasında genetik yapı büyük önem taşır. Ayrıca bazı türler çeşitli hastalıklara karşı dirençlidir. Diğer bazı türler ise bir hastalığı tolere edebilir. Hastalıklara karşı dirençli olan türlerde bir hastalık etkeninin barınması mümkün olmaz dolayısıyla hastalık oluşmaz. Hastalığın tolere edilmesi durumunda ise; hastalık etkeni hayvanın vücudunda mevcuttur ancak hastalık belirtilerini göstermez. Ayrıca hastalık etkenleri hayvanın normal yaşamsal fonksiyonlarında çok önemli bir değişikliğe neden olmaz.

Çevresel etkilerden daha az etkilenmeleri ve yaşamlarını sürdürebilmeleri için hayvanların genetik yapılarındaki değişim adaptasyondur.