TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME

Prezervatifler (koruyucular), yemlerin mikroorganizmalar tarafından bütünlüklerinin bozulmasını önlemek suretiyle, daha uzun süre emniyet ile saklanmalarına ve kullanılmalarına olanak sağlayan maddelerdir.

Yağın ve suyun iyi bir şekilde karışmasını sağlayarak kararlı, homojen ve topaksız bir emülsiyon haline gelmesini sağlayan maddelere emülgatör denilmektedir.

Stabilizatörler yemin kendine özgü fiziko-kimyasal yapısını korumak amacıyla kullanılan maddelerdir.

Pelet bağlayıcılar yemlerin peletlenmesi sırasında sürtünmeden dolayı meydana gelen kayıpları azaltmak için kullanılır.

Toksin bağlayıcılar, em hammaddeleri ve karma yemlerde bulunan mikotoksinleri kalıcı bir şekilde bağlayarak sindirim kanalından emilmeden atılmasını sağlar.

Renklendiriciler yeme renk katmak veya renklendirmek amacıyla kullanılır.

Lezzetlendiriciler katıldıkları yemin tat ve lezzetini artırmaktadır.

Vitamin B1 enerji metabolizmasında koenzim olarak rol oynar. İştah ve büyümeyi destekler.

Zooteknik yem katkı maddeleri grubunda genel olarak antibiyotiklerin yerine kullanılan doğal büyümeyi artırıcı yem katkı maddeleri ile hayvanın fizyolojik fonksiyonlarını ve refahını iyileştirici katkılar yer almaktadır. Bu grupta bafllıca; enzimler, probiyotikler, prebiyotikler, organik asitler, bitki özleri (fitobiyotikler) ve esansiyel yağlar, immun sistem düzenleyicileri, zorunlu tüy dökümü sağlayan preparatlar ve gübrede sinek mücadelesinde kullanılan preparatlar bulunmaktadır.

Probiyotikler bağırsak mikroflorasını değiştirerek konakçı hayvanda yararlı etkiler oluşturan tek veya karışık canlı mikroorganizma (bakteri, maya veya mantar) kültürleridir. Probiyotik mikroorganizmalar, genel olarak Basilluslar (gram pozitif spor oluşturan bakteriler), laktik asit üreten bakteriler (Lactobacillus, Bifidobacterium, Enterococus) ve mayalar olmak üzere üç kategoride toplanmaktadır.

Prebiyotikler ince bağırsaklarda sindirime uğramadan kalın bağırsaklara geçen bazı oligosakkaritlerdir. Kalın bağırsaklarda Lactobacilli ve Bifidobacteria tarafından kullanılırlar. Mide bağırsak sisteminde faydalı mikroorganizmaların gelişimine hizmet ederler.

Bakteriler, çok sayıda patojen olmayan tür içermeleri, diğer mikroorganizmalar tarafından metabolize edilemeyen çeşitli substratları karbon ve enerji kaynağı olarak kullanmaları ve süratle çoğalmaları bakımından bir takım üstünlüklere sahiptirler. Patojen olmayan bazı türlerde protein oranı %80’in üzerine çıkabilir. Örneğin Lactobacillus fermentans %87 oranında protein içerir. Bakteriler yeterli miktarda protein kapsamalarına karşın metabolizmayı olumsuz yönde etkileyen yüksek oranda nükleik asit de içerirler ve fermentasyon sonunda proteinin ortamdan ayrılmasında güçlüklerle karşılaşılır.

Ön Tedbirlilik Prensibi”ne uygun olarak, insan sağlığı üzerindeki riskler göz önünde bulundurularak ve özellikle sınır ötesi hareketler üzerinde odaklanarak, biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilecek GDO’ların güvenli nakli, muamelesi ve kullanımı alanında yeterli bir koruma düzeyinin sağlanmasına katkıda bulunma amacı güden BM Cartagena Biyogüvenlik Protokolü Türkiye tarafından 2000 yılında imzalanmış ve Türkiye’de yürürlüğe 2004 yılında girmiştir.

Yemlerin besleyici değerini artırmaya yönelik çalışmalar, yem maddelerinin protein kalitesinin iyileştirilmesi, yem maddelerinde bulunan antinutrisyonel faktörlerin uzaklaştırılması, konserve kaba yemlerin besleyici değerinin artırılması ve düşük kaliteli kaba yemlerdeki yapısal karbonhidratların yararlanılabilirliğinin daha iyi bir düzeye getirilmesi ve yemlerin bazı yararlı besin maddelerince zenginleştirilmesini kapsamaktadır. Son yıllarda besleyici değeri zenginleştirilmiş transgenik ürünlere önemli bir örnek ‘altın pirinç-golden rice’ verilebilir. Aynı şekilde demir içeriği yüksek tahıllar, oleik asidi yüksek kolza, omega-3 yağ aside içeren ürünler ve düşük linolenik asit içerikli soya da elde edilebilmektedir.

En önemli ve en yaygın tatlandırıcı madde melastır. Bunu yanında bazı doğal ve sentetik tatlandırıcılar da vardır. Bunlar; vanilin, sakkarin, kalsiyum siklonat, Na-glutamat (Mono sodyum glutamat), anisoldehid (P-metoksi propenil benzol) eugenol ve birçok meyve ve esterleri fleklinde sıralanabilir.

Doğal antioksidan olarak; tokoferol (vitamin E) ve askorbik asit (vitamin C) veya bunların tuzları yem katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Kullanılan prezervatif preparatlara formik asit, amonyum propiyonat, potasyum sorbat, fumarik asit ve sitrik asit örnek verilebilir. Doğru cevap B'dir.

Toksin bağlayıcılar, yem hammaddeleri ve karma yemlerde bulunan mikotoksinleri kalıcı bir şekilde bağlayarak sindirim kanalından emilmeden atılmasını sağlamaktadır. Bu amaçla en fazla alüminosilikatlar kullanılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Fermantasyonu artıranlar-stimulanlar: mikrobiyal inokulanlar, enzimler ve melaslardır. Doğru cevap D'dir.

Ayrıca kırmızıbiberde bulunan kapsaisin sindirim olaylarını olumlu yönde etkileyerek salgı bezlerini uyarır. Böylece dolaylı olarak sindirimi hızlandırır ve yem tüketimini artırır. Doğru cevap B'dir.