TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME

Hayvansal kökenli yemler aşağıdaki gibi dört grupta sınıflandırılır:
• Et ve et ürünleri.
• Kanatlı ve kanatlı ürünleri.
• Süt ve süt ürünleri.
• Balık ve balık ürünleri.

Bazı yağların ME (metabolize olabilir enerji) değerleri(kcal/kg.)
Mısır yağı 9850 8650
Soya yağı 9850 8500
Sığır don yağı 8500 7950
Tavuk yağı 9200 8000
Hayvansal ve bitkisel yağ karışımı 10000 9500
Kullanılmış yağ 8950 8750
Hidrojenize korunmuş yağ - 6750
Ca-sabunu korunmuş yağ - 6250

Çavdar, besin madde bileşimi bakımından buğdaya benzer. Tahıl taneleri arasında lezzeti en düşük olanıdır.Fazla miktarlarda yedirilmesi halinde sindirim bozukluklarına neden olmaktadır. Gebe inekler tarafından tüketildiğinde yavru atmaya yol açmaktadır. Sığırlarda karma yemin %40’ına kadar kullanılabilir. Koyunlar çavdarı diğer hayvanlara oranla severek tüketirler. Hayvan başına günde 500 g’a kadar verilebilir. Kanatlı rasyonlarında kullanılması pek uygun değildir.

Biyoetanol endüstrisinde kullanılan ham maddeler tahıl taneleri (mısır, buğday, sorgum,arpa, çavdar, yulaf, pirinç), patates, şeker pancarı, şeker kamışı ile odun ve tahıl
hasılları gibi selülozca zengin yem maddeleridir.

Süt ürünleri kanatl› rasyonlar›nda önemli bir yem maddesi olarak kabul edilir.Sütte protein, yağ, laktoz, mineral madde (özellikle kalsiyum ve fosfor), yağda ve
suda eriyen vitaminler, enzimler ve çeşitli organik bileşikler ihtiva eder. Sütte %85-88 su, %3-5 HY, %3,2-3,6 HP, %4,7-4,9 laktoz (alfa ve beta laktoz), %0,7-0,8 HK
bulunur.

Şeker üretimi sırasında, şekerli suyun buharlaştırılması ve şekerin kristalleştirilmesi sonunda geriye kalan pekmez rengi ve kıvamındaki maddeye melas adı verilir.

Tane yemlerde nişasta sindirilebilirliği en hızlıdan en
yavaşa doğru yulaf>buğday>arpa>mısır>darı şeklinde sıralanmaktadır.Doğru cevap B'dir.

Tane yemlerin kavuz miktarı arttıkça ham selüloz (HS) miktarı da yükselir. Dolayısıyla yulaf %11 gibi yüksek HS düzeyine sahiptir.Doğru cevap D'dir.

Tahıl taneleri genel olarak kalsiyum bakımından fakir buna karşılık fosfor,
potasyum ve magnezyum bakımından zengindir.Doğru cevap E'dir.

Çavdar, fazla miktarlarda yedirilmesi halinde sindirim bozukluklarına
neden olmaktadır. Gebe inekler tarafından tüketildiğinde yavru atmaya
yol açmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Mısır, tüm hayvan türleri için mükemmel bir yem maddesidir. Ham selüloz miktarı
düşük (%2), sindirilebilir besin maddeleri ve enerji düzeyi çok yüksektir. Kanatlılar için yaklaşık 3400, süt inekleri için ise 3100 kcal/kg metabolize olabilir
enerji (ME) değerine sahiptir. Doğru cevap B'dir.

Tritikale, buğday ile çavdarın melezlenmesi sonucu elde edilen bir tane yemdir.
Bu melezleme buğdayın tane kalitesi, verimliliği ve hastalıklara karşı dayanıklılığı
ile çavdarın tane sertliği ve lizin içeriğinin yüksek oluşunu kombine etmek
amacı ile yapılmıştır.

Baklagil tane yemlerinden, bakla, bezelye, fiğ, burçak, mercimek, mürdümük, nohut, soya fasulyesi hayvan beslemede daha çok protein kaynağı olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Şeker pancarı posası, protein, yağ vitaminler ve mineraller bakımından fakir, selülozca zengindir. Posanın , sindirilme derecesi (%77) yüksek olmasına rağmen besleyici değeri düşüktür. Yaş posa %1,3 HP ve %3 HS içerir.Doğru cevap C'dir.

Ayçiçeği küspesinin kalitesi içerdiği kabuk miktarına bağlıdır. Kabuğu ayrılmamış
tohumlardan elde edilen küspelerin besleyici değeri çok düşüktür.Doğru cevap B'dir.

Korunmuş Yağlar, geviş getiren hayvanlarda işkembeden fazlaca etkilenmeden ince bağırsaklara ulaşabilen yağlara verilen isimdir. Korunmu şyağlar yağ asitlerinin doyurulması veya yağların Ca ile sabunlaştırıllmasından elde edilirler. Kaba yem sindirimini etkilemezler.Doğru cevap B'dir.

Konsantre yemler enerji ya da protein bakımından zengin, hacimce fakir, selüloz düzeyi düşük yem maddelerine verilen genel isimdir. Konsantre yemler bu özellikleri nedeniyle tek mideli hayvanlarda rasyonun tamamı ya da önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Diğer seçenekler konsantre yemlerin seçenekleridir.

Buğdaygil tane yemlerinden buğday, arpa, yulaf, mısır, çavdar ve tritikalenin yanı sıra sorgum, darı ve pirinç de hayvan beslemede enerji yemleri olarak kullanılmaktadır. Bu yemler aynı zamanda tahıl tane yemleri olarak da adlandırılmaktadır. Diğer seçenekler baklagil tane yemleridir.

Tane yemlerde nişasta sindirilebilirliği en hızlıdan en yavaşa doğru yulaf-buğday-arpa-mısır-darı şeklinde sıralanmaktadır. Buğdaygil tane yemlerinde nişastanın yanı sıra, tanenin dış kısmında nişasta tabiatında olmayan polisakkaritler (NOP) de bulunmaktadır.

Buğdaygil veya baklagil tanelerinin değirmenlerde işlenerek, un, irmik, kahvaltılık tahıl ve nişasta gibi kısımları alındıktan sonra geriye kalan değirmencilik (öğütme) kalıntıları hayvan yemi olarak kullanılmaktadır.