TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME

Baklagil ve buğdaygil tanelerini saran kılıfa kabuk veya kavuz denir.

Çayır ve meraların kalitesini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar sırasıyla; vejetasyon dönemi, bitki türü, iklim, otlatma şekli, toprağın yapısı ve gübrelemedir. Çayır ve meralar doğada bulunan ve hayvan beslemede büyük önem taşıyan doğal ot ve yem kaynaklarıdır. Bu alanlarda yetişen otların kalitesini doğal olarak hayvan ve insan kaynaklı faktörler oldukça etkiler. Güneşlenme gün sayısı gibi doğal bir faktör bu etkiler arasında sayılmaz.

Mera amenajmanı genel olarak meraların nasıl doğru bir şekilde otlatılması gerektiğiyle ilgilenen bir disiplindir. Meraların kapasiteleri dâhilinde uygun mevsimlerde otlatılmasıyla ilgilidir.

Yonca yem bitkilerinin en önemlisi olup yılda 3-4 kez biçilebilmekte ve yapısında karoten ve d vitaminleri bulundurur. Tüm hayvanlar yonca ile beslenebilir. Yonca yeşil, lezzetli bir kültür baklagil bitkisidir. Diğer şıklar yumru ve kök yem bitkileri sınıfına girer.

Kurutma otlardaki suyu uçurmaktır. Ot kurutma işleminde yeşil bitkilerde muhakkak belli oranda besin kaybı olur. Önemli olan bunu en aza indirmektir ve bunun için alınacak tedbirler arasında otları yavaşça kurutmak yoktur. Tam tersine, mikroorganizmaların üremesine fırsat vermeden kapalı yerlerde, yağıştan ve yabacı maddelerden uzak bir biçimde hızla kurutmak en iyi yöntemdir.

Hayvan beslemenin en doğal ve ekonomik yolu hayvanları uygun zaman ve şartlarda meralarda otlatmaktır fakat bu tüm yıl sürebilecek bir besleme şekli değildir. Silaj ve haylage yapmak yahut otları kurutmak ise maliyetli işlemlerdir. Doğanın sunduğu meralarda beslemek en ekonomik yoldur.

Silaj yapılırken kolay erimeyen karbonhidrat bulunduran veya su oranı daha yüksek olan bitkilerde sıkıştırma işini daha sağlıklı yapmak ve uzun süre dayanmasını sağlamak için bazı koruyucu maddeler gerekebilir.

İçinde bulundurduğu yüksek miktar su, parçalanması zor karbonhidrat dolayısıyla ve de asit değerlerinin bozulmayı çabuklaştırıcı etkisi nedeniyle yonca bitkisi silajı en zor veya silaja en az uygun bitki olarak değerlendirilir.

Dolgu malzemesi sindirilmeyen ögelere verilen isimdir ve mekanik doyum açısından çok önemlidir. Mekanik doyum için besin değeri yüksek sindirilebilir maddeler yanısıra mide ve bağırsak ahttında kalıp geçiş yavaşlatacak maddelere de ihtiyaç vardır. Bu anlamda saman çok sengin bir yemdir. Diğerleriyse çok az derecede dolgu maddesi içerirler.

Yumru yemler arasında solanin patateste bulunur. Şıklarda bulunan diğer yumru ve kök yem bitkilerinde ise solanin bulunmaz. Solanin hayvan sağlığı için zararlı olduğundan özellikle tam erişmemiş patatesler hayvanlara verilmemelidir.

Buğdaygiller arasında en düşük besin değerine sahip olan saman çavdar samanıdır. Çavdar samanı ayrıca sindirim açısından da zordur. Şıklardaki diğer samanlar protein, magnezyum ve kalsiyum içerirken bunlar çavdar samanında neredeyse bulunmaz.

Yeterli düzeyde kuru madde (%30-40) içeren yeşil yemlerin biçildikten sonra anaerob koşullarda saklanması sonucu elde edilen fermente yemlere silaj yem denir. Doğru cevap B'dir.

Besin kaybını azaltmak için su miktarı yeşil bitkilerde artırılmaz aksine azaltılmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Ambarda kurutma, hava koşullarının yeşil bitkilerin açıkta kurutulmaya uygun olmadığı durumlarda çatı altı veya ambar gibi kapalı yerlerde kurutulması yöntemidir. Doğru cevap D'dir.

Yerde kurutma, en basit kurutma şeklidir. Bu yöntemde yeşil bitkiler biçildiği yerde kurutulur. Güneş ışınları etkisiyle bitkinin kapsadığı su miktarı % 12-15’e kadar düşürülür. Doğru cevap A'dır.

Kuru ot üretimi yeşil yemlerin konserve edilmesinin en önemli yöntemlerinden biridir. Kurutma, yeşil yemlerin kapsamlarında bulunan fazla suyun uçurulması şeklinde tanımlanabilir. Doğru cevap E'dir.

Yonca yem bitkilerinin en önemlisi olup, yılda 3-4 kez biçilen çok yıllık bir bitkidir. Yonca kuru havada  ve bol sulanan her yerde yetişir. Doğru cevap C'dir.

Çayır ve mera otları karoten (vitamin A’nın ön maddesi) bakımından oldukça zengin olup aynı zamanda iyi bir vitamin E ve B kaynağıdır. Doğru cevap B'dir.

Buğdaygil, baklagil ve diğer familyaları içeren yem bitkileriyle örtülü yeşil alanlara çayır ve mera adı verilir. Doğru cevap D'dir.

Yeşil yemler yem bitkilerinin henüz gelişme dönemini (vejetasyon) tamamlamamış bol yapraklı döneminde sap, yaprak, filiz ve çiçeklerini üzerinde bulunduran ve hayvanlara otlatılarak ya da biçilerek yedirilen yemlerdir.