TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME - Deneme Sınavı - 8

Beslenme 0-2 aylık yaşlar arasındakine göre bir miktar değişir. Konsantre yem olarak enerji ve protein içeriği daha düşük olan buzağı başlangıç yemine geçilmelidir. Kaba yem kaynağı olarak yonca kuru otuna devam edilmeli, bu yapılamıyorsa iyi kaliteli çayır kuru otları verilmelidir. Her iki yem de serbest bir biçimde tüketime sunulmalıdır. Bu uygulamaya dişi buzağılar dört aylık olana kadar devam edilmelidir. Buzağılara 3 aylık yaşa gelinceye kadar silaj gibi sulu yemlerle saman gibi kötü kaliteli kaba yemler verilmemelidir. Doğru cevap A’dır.

Bol ve temiz bir su yaşamın ilk haftasından itibaren buzağılara sağlanmalıdır. Aksi halde buzağıların işkembe gelişimi için son derece önemli olan buzağı başlangıç yemi ve kuru ot tüketimleri büyük ölçüde düşürülmüş olacaktır. Bir kısım yetiştirici buzağının içtiği sütün önemli bir kısmının zaten sudan ibaret olduğunu ve bu nedenle su ihtiyacının karşılandığını düşünmektedirler. Oysa buzağı tarafından içilen süt daha önce de belirtildiği gibi işkembeye uğramadan geçmektedir. Doğru cevap A’dır.

Düve adayları ve düvelere uygulanacak dengeli bir beslenme planı ile günlük canlı ağırlık artışları kontrol altında tutulmalıdır. Bu hayvanlara uygulanacak aşırı beslemeler onun ileri ki dönemlerdeki döl ve süt verim performanslarını olumsuz etkiler. Daha kontrolsüz yetersiz beslenme gibi aşırı beslemede düvelerin ileriki dönemlerdeki döllenme ve süt verimini olumsuz yönde etkiler. Dengeli bir biçimde beslenen düveler 15 aylık yaşa geldiklerinde tohumlanabilirler. Tohumlama anında düvelerin en az 340 - 360 kg civarında bir canlı ağırlığa sahip olmaları istenir. Daha erken yaşlarda ya da canlı ağırlıkta tohumlamak, düve henüz doğum için yeterli iskelet yapısına ve güce ulaşamayacağından tehlikeli olabilir. Doğru cevap C’dir.

Doğan yavrunun büyüklüğü; genetik faktörlerden, beslenme şeklinden, yaştan ve düvenin doğum zamanındaki vücut büyüklüğünden ve yaşından etkilenir. Tohumlama yapılan dananın beslenmesi doğan yavrunun büyüklüğünü etkilemez. Doğru cevap D’dir.

Süt sığırlarının toplam besin maddesi gereksinimleri; yaşama payı, süt verimi, gebelik ve büyüme için gereksinim duyduğu ihtiyaçlar dikkate alınarak hesaplanmalıdır. Süt sığırının yaşama payı, bütün yaşam dönemleri boyunca ele alınırken süt verimi ve gebelik duruma göre ele alınır. Doğru cevap B’dir.

Sağmal ineklerin yaklaşık doğumdan iki ay öncesinde süt sağımının durdurulması ile girilen özel besleme dönemine kuru dönem denir. Bu dönemde sığırlar; laktasyon döneminde yoğun yemlemeye bağlı olarak işkembe duvarında meydana gelen aşırı yıpranmadan dolayı bol miktarda kuru ot ve az miktarda konsantre yem ile beslenirler. Doğru cevap D’dir.

Günlük Canlı ağırlık Artışı=(Besi Sonu ağırlık-besi başlangıç ağırlığı)/gün olarak besi süresi (425-245)/180gün=1 kg.

Kapalı ahırda yapılan besicilikte, solunumu irrite eden amonyak, hidrojen sülfür, karbondioksit ve metan gazları kronik zehirlenmelere yol açar. Bunun yanında yemden yararlanma ve GCAA azalır, iç yağ miktarı artar, karlılık düşer. İştah azalmasına bağlı olarak yem tüketimi azalır. Yaz aylarında sıcakların artışı ile hedeflenen canlı ağırlığa ulaşılamaz.

Şeker pancarı posası, protein, vitamin A ve fosfor bakımından yetersiz olduğundan yer aldığı rasyonlarda bu noksanlığın giderilmesi gerekir. Laksatif etkilidir (dışkı yumuşar), bir alıştırma dönemi uygulanmalı ve miktarı yavaş yavaş artırılmalıdır.

Besicilikte yüksek yem tüketimi ve canlı ağırlık artışına ulaşabilmek, daha fazla kazanç sağlamak için hayvanların önünde sürekli yem ve su bulunmalıdır. Hayvanların su tüketiminde kısıtlama veya belirli zamanlara su verme gibi şartlandırmalara gidilmemelidir.

Besi sığırlarında enerji ihtiyacı yaşa ve canlı ağırlığa bağlıdır. Rasyon enerji düzeyine bağlı olarak canlı ağırlık artış hızı değişir. Besi sonuna doğru protein ihtiyacı sabit kalır, enerji ihtiyacında ise artış görülür.

Otlatma hayvanların uygun mevsimde mera ve otlaklarda beslenme ihtiyaçlarını karşılamasıdır. Meracılık mera ve otlaklara dayalı bir beslenme rejimidir. Besicilik ise genetik yapının izin verdiği ölçüde en yüksek miktarda kaliteli et üretmek üzere hayvanların özel bir beslenme rejimine tabi tutulmasına denir. Kuru madde besicilikte kullanılan yem türüdür. Ağırlık artışı ise besi sürecinde olan hayvana verilen kuru maddeye bağlı olarak hayvanda oluşan ağırlık değişimidir.

Besiciliği etkileyen faktörler arasında hayvanın genetik yapısıyla ilgili olan kısım hayvanın ırkıdır. Cinsiyet erkek hayvanların besicilikte tercih ediliyor olmasını, orijin hayvanın damızlık değeri yüksek bir decereden geliyor olmasını, yaş besiye alınacak hayvanın gelişme dönemini tamamlamamış olmasını, kondisyon ise hayvanın besi ve gelişme durumunu kapsayan faktörlerle ilgilidir.

Nem oranın % 80 çıkması, ortamın çamurlu olması, suyun aralıklı olarak verilmesi ve ortamda sinek bulunması besi sürecindeki hayvanın tükettiği yemi kiloya dönüştürmesine olumsuz etki eder. Hava sıcaklığının -18 °C'ye düşmesi ise ağırlığa olumsuz etki etmez. Hayvan için bu sorun hava sıcaklığının  -18 °C'nin altına inip -30 °C 'lere yaklaşmasıyla ortaya çıkar.

Açık ve yarı açık besicilikte ahır yapımı için çok fazla yatırım gerekmez. İşçilik giderleri azdır. Gübre ve idrar kokusu oluşmaz. Hayvan yediğini yaktığı için yağ birikimi düşüktür. Yemin ete dönüşümü yüksektir.

Ekstansif besi kaba yeme dayalı bir besi şeklidir. Mera besisi adı da verilir. Uzun süreli bir besi olup bir yıldan fazla sürer. Günlük canlı ağırlık artışı meranın
kalitesine bağlı olarak 500 g kadardır. Merada beslenen hayvanlara ek olarak yalama taşı ve su verilir. Yarı entansif besi türü iki türlüdür. Bunlardan birincisinde,
hayvanlar mera besisi sonrası ahırda konsantre yem ile yaklaşık 3 ay süreyle besiye (telafi besisi) alınır. İkincisi ise, hayvanların sabah çayır-meraya yollandığı,
buna ek olarak ahırda konsantre yemler ile beslendiği şeklidir. Entansif besi ise hayvanların tüm ihtiyaçlarının konsantre yemler ile karşılandığı besidir. Süt danası besisi ve yaşlı sığır besisi farklı bir kategoriye aittir.

Besi sığırlarının günlük su tüketimi tüketilen yem kuru maddesi, canlı ağırlık, çevre sıcaklığı gibi etmenlere bağlı olarak değişir. Besi sığırları tüketilen her kg yem kuru maddesi için 20 °C’de 4-5 litre su içerler.

Kuru kaba yemler içinde Türkiye’de yaygın olarak kullanılan samandır. Saman kaba yemler içerisinde en kalitesiz olandır. Pancar posasına dayalı rasyonlarda HS içeriği düşük olduğundan posalı rasyonlarla beslenen besi sığırlarına uzun veya kıyılmış şekilde saman verilebilir.  Yeşil yemler olarak çayır mera otları ile yemlik bitkileri akla gelir. Kaba yemler içinde yeşil yemler ilk sırayı alır. Şeker pancarı posası kuru ve yaş olarak hayvanların tüketimine sunulan, şeker sanayi yan ürünü, enerjisi yüksek bir yemdir.  Silajlar enerji bakımından zengin yemlerdir. Kaliteli silajlar buzağı besisi ve sığırların son dönem besisinde rasyona ilave edilmelidir. Bira mayası besi sığırı rasyonlarında kullanılır. Taze veya konserve şeklinde kullanılan bira mayası alıştırma süresini takiben sığırlar tarafından sevilerek tüketilir.

Besi sığırı yem rasyonlarında bulunması gereken oranlar şu şekildedir: Yemlik yağ

0.05, melas 2-3, kuru bira mayası 0.5, üre 0.03 ve küspeler 0.13.

Koyunlarda döl verimini ve ikiz kuzulama oranını arttırmak için dişi koyunlara enerjice zengin arpa, mısır ve yulaf gibi tahıl karmaları günde 200-500 g miktarında verilmesine flushing denir.