TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME - Deneme Sınavı - 9

Materyalin soldurulması ve parçalanması: Materyalin soldurulması işleminin mümkün olduğu kadar kısa sürede yapılması gerekir. Yeterli soldurma yapılmaması durumunda silo suyu çıkışı ile, aşırı düzeyde soldurma yapılmasında ise tarlada besin madde kayıpları artacaktır. Materyalin parçalanması ise ayrı bir öneme sahiptir. Genelde silajlık yemlerin 1-5 cm uzunluğunda parçalanması gerekir.

Ülkemizde üretilen patatesin hemen hepsi insan beslenmesinde kullanılmaktadır. Bazı ülkelerde ise özellikle hayvan yemi olarak da yetiştirilmektedir. Patateste kuru madde yüksektir. Ham proteini düşük olup bunun yaklaşık yarısı azotsuz öz maddeden ibarettir. Mineral maddeler bakımından sadece potasyumca zengindir. Patates değişen oranlarda solanin adlı alkaloid içermektedir.

Hayvan beslemede kaba yemler basit olarak; yeşil yemler, kök ve yumru yemler, konserve yemler ve dolgu maddesince zengin yemler sıralanabilir. Buğdaygil tane yemler konsantre yemler arasındadır.

Patates, mineral maddeler bakımından sadece potasyumca zengindir.

Havuç, yapısındaki azotsuz öz maddeler iyi bir lezzet verdiğinden hayvanlar tarafından sevilerek tüketilir. Süt ineklerine verildiğinde süte hoş bir lezzet ve tereyağına güzel bir sarı renk verir. Sütün vitamin A miktarını, besi sığırlarında ise etin lezzetini artırır.

Silolamaya en uygun yemler: Mısır hasılı, şeker pancarı yaprakları, şeker pancarı başları. Silolamaya az uygun yemler: Üçgül ve hububat sapları. Silolaması zor olan yemler: Körpe çayır otları ve bazı buğdaygiller. Silolaması en zor olan yemler: Yonca, korunga ve fiğ otudur.

Aşırı derecede dolgu maddesi yetersizliğinde ise hayvanların altlıklarını yemek, tahtaları kemirmek ve yemliklerini kemirmek suretiyle dolgu maddesi ihtiyacını karşılamaya çalıştıkları görülür.

Yeşil bitkiler silolanmadan önce parçalanmalıdır. Bu amaçla bitkinin 0,8-2,5 cm boyutuna küçültülmesi yeterli olur.

Yeşil bitkiler silolanmadan önce parçalanmalıdır. Bu işlem; silo yeminin daha iyi sıkıştırılmasını, bakterilerin yeme daha iyi etki etmesini, silo ortamında uygun (optimum) asidite oluşumunu ve daha fazla yem silolanmasını sağlar.

Karbonhidrat bakımından zengin olmayan yemlerin silolanmasında ise siloya çeşitli maddeler ilave edilir. Bu amaçla melas %3-6 oranında silaj yemine katılabilir. Melas 3-4 misli sulandırıldıktan sonra yemlere homojen biçimde serpilir. Melas ayrıca kolay çözünen karbonhidratları yeterli düzeyde içerdiğinden ortamın şeker miktarı artarak laktik asit oluşumunu hızlandırır. Aynı amaç için tahıl tane yemleri (%3-4) hayvan pancarı, patates kullanılabilir.

Yumru yemlere patates, tatlı patates, yerelması ve tapiyoka örnek olarak verilebilir. Şeker pancarı, hayvan pancarı, havuç ve şalgam kök yemler arasındadır.

Baklagil ve buğdaygil tanelerini saran kılıfa kabuk veya kavuz denir.

Çayır ve meraların kalitesini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar sırasıyla; vejetasyon dönemi, bitki türü, iklim, otlatma şekli, toprağın yapısı ve gübrelemedir. Çayır ve meralar doğada bulunan ve hayvan beslemede büyük önem taşıyan doğal ot ve yem kaynaklarıdır. Bu alanlarda yetişen otların kalitesini doğal olarak hayvan ve insan kaynaklı faktörler oldukça etkiler. Güneşlenme gün sayısı gibi doğal bir faktör bu etkiler arasında sayılmaz.

Mera amenajmanı genel olarak meraların nasıl doğru bir şekilde otlatılması gerektiğiyle ilgilenen bir disiplindir. Meraların kapasiteleri dâhilinde uygun mevsimlerde otlatılmasıyla ilgilidir.

Yonca yem bitkilerinin en önemlisi olup yılda 3-4 kez biçilebilmekte ve yapısında karoten ve d vitaminleri bulundurur. Tüm hayvanlar yonca ile beslenebilir. Yonca yeşil, lezzetli bir kültür baklagil bitkisidir. Diğer şıklar yumru ve kök yem bitkileri sınıfına girer.

Kurutma otlardaki suyu uçurmaktır. Ot kurutma işleminde yeşil bitkilerde muhakkak belli oranda besin kaybı olur. Önemli olan bunu en aza indirmektir ve bunun için alınacak tedbirler arasında otları yavaşça kurutmak yoktur. Tam tersine, mikroorganizmaların üremesine fırsat vermeden kapalı yerlerde, yağıştan ve yabacı maddelerden uzak bir biçimde hızla kurutmak en iyi yöntemdir.

Hayvan beslemenin en doğal ve ekonomik yolu hayvanları uygun zaman ve şartlarda meralarda otlatmaktır fakat bu tüm yıl sürebilecek bir besleme şekli değildir. Silaj ve haylage yapmak yahut otları kurutmak ise maliyetli işlemlerdir. Doğanın sunduğu meralarda beslemek en ekonomik yoldur.

Silaj yapılırken kolay erimeyen karbonhidrat bulunduran veya su oranı daha yüksek olan bitkilerde sıkıştırma işini daha sağlıklı yapmak ve uzun süre dayanmasını sağlamak için bazı koruyucu maddeler gerekebilir.

İçinde bulundurduğu yüksek miktar su, parçalanması zor karbonhidrat dolayısıyla ve de asit değerlerinin bozulmayı çabuklaştırıcı etkisi nedeniyle yonca bitkisi silajı en zor veya silaja en az uygun bitki olarak değerlendirilir.

Dolgu malzemesi sindirilmeyen ögelere verilen isimdir ve mekanik doyum açısından çok önemlidir. Mekanik doyum için besin değeri yüksek sindirilebilir maddeler yanısıra mide ve bağırsak ahttında kalıp geçiş yavaşlatacak maddelere de ihtiyaç vardır. Bu anlamda saman çok sengin bir yemdir. Diğerleriyse çok az derecede dolgu maddesi içerirler.