TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME - Deneme Sınavı - 18

Karbonhidratlar, karbon, hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan organik bileşiklerdir. Yapılarında bir karbon atomuna karşılık iki hidrojen atomu ve karbon
atomu kadar da oksijen atomu bulunmaktadır. Karbonhidratlar bitkilerde fotosentez yoluyla oluşmaktadır. Doğru cevap C'dir.

İşkembede karbonhidratların fermantasyonu sırasında uçucu yağ asitlerinin yanı sıra metan ve karbondioksit de meydana gelir.

Hayvan besleme açısından amino asitler; yemlerle dışarıdan alınması zorunlu (esansiyel) amino asitler, vücutta kısmen sentezlenen (yarı esansiyel) amino asitler ve vücutta sentezlenen (endojen) amino asitler olarak sınıf­landırılır.

Tek midelilerde, yemlerle alınan proteinlerin sindirimi, mide sıvısı içerisinde proteini sindiren enzimlerle (pepsin ve katapsin) karşılaştığında başlamış olur.

Yemlerle dışarıdan alınması zorunlu amino asitleri; arjinin, fenilalain, histidin, izolöysin, lizin, löysin, metiyonin, treonin, triptofan ve valin oluşturur. Vücutta kısmen sentezlenen amino asitler; tirozin, sistin ve hidroksilizin’dir. Vücutta sentezlenen amino asitler ise alanin, aspartik asit, asparajin, glutamik asit, glutamin, hidroksiprolin, glisin, serin ve prolindir. Doğru cevap A'dır.

Rasyon: Hayvanlara 24 saatte tüketebilecekleri kuru madde miktarı içerisinde ihtiyaç duyduğu yaşama ve verim payı besin maddesi gereksinimlerini karşılamak üzere hazırlanan yem karışımı.

Yem maddelerinde; karoten, klorofil ve mumlar gibi eterde çözünen ancak gliserol kapsamayan ve hayvana enerji anlamında katkısı olmayan lipitler de bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Lipitlerin sindirim ve emilimi ince bağırsaklarda gerçekleşmektedir. Bilindiği gibi
lipitler hidrofobik yapıdadırlar ve su ile karışmazlar. Bu nedenle lipitlerin sindirim ve emilimindeki en önemli nokta, bu maddelerin su ile karışabilir bir hale
gelmesi ve sıvı bir tabaka ile kaplı olan ince bağırsak mukozasından emilmesidir. Doğru cevap C'dir.

Vitaminler genel özellikleri açısından;
• Yağda eriyen (A, D, E ve K vitamini)
• Suda eriyen (B grubu vitaminler ile C vitamini) Doğru cevap B'dir.

Premiks: Yemlere katılarak hayvanlara verilmek üzere hazırlanan yem katkı maddelerinin karışımı veya bir ya da daha fazla yem katkı maddesinin bir taşıyıcı madde ile karışımıdır.

A vitamini eksikliği “gece körlüğü” olarak bilinen hastalığa neden olur.

Yemlerin değerliliği çeşitli yöntemler kullanılarak anlaşılabilir. Bu yöntemleri
şu şekilde açıklamak mümkündür:

• Fiziksel Değerlendirme: Bu yöntemde ele alınan yem maddesi fiziksel olarak incelenmektedir.

• Kimyasal Değerlendirme: Kimyasal değerlendirme yemler içerisinde bulunan besin maddelerinin saptanması amacıyla yapılmaktadır.

• Biyolojik Değerlendirme: Yem maddelerinin hayvanlar üzerindeki etkilerinin daha iyi ve en doğru biçimde anlaşılmasına hizmet eden bir yöntemdir.

• Mikrobiyolojik Değerlendirme: Bu değerlendirme yöntemi yemlerde bulunması muhtemel zararlı mikroorganizmaların ya da bunların toksin adı
verilen zararlı metabolitlerinin varlığının ve düzeyinin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

D vitamini, bağırsaktan kalsiyum emilimini sağlayan proteinin yapımında görevlidir.

Yemlerin Besin Maddesi Değerini Etkileyen Faktörler:

Su Düzeyi

Kimyasal Bileşim

Toprağın Niteliği

Saklama Koşulları: Yem maddelerinin uzun süreli olarak depolanmaları içermiş oldukları bazı besin maddelerinde azalmaya yol açabilir. Örneğin usulüne uygun bir biçimde kurutulduktan sonra ilerleyen zamanlarda kullanılmak üzere depolanan yem maddelerinin bazılarında yüksek miktarlarda bulunabilen Vitamin A’nın ön maddesi ß-karoten düzeyi güneş ışığına ve oksijene maruz kalma sonucu giderek azalır. Yine bazı yem maddelerinde küf­lenme ya da böceklenme nedeniyle başta karbonhidratlar olmak üzere çeşitli besin maddelerinde kayıplar meydana gelebilir. Bu nedenle şartlar ne olursa olsun yem maddelerinin gereğinden fazla depolanmasından olabildiğince kaçınılmalıdır.

Doğru cevap E'dir.

Not: Yemlerin Besin Maddesi Değerini Etkileyen Faktörler kitabın 21. sayfasında başlıklar halinde açık bir şekilde verilmiş. Yemlerin saklama koşulları, besin değerini etkileyen faktörlerden birisi ve doğru cevap olarak E seçeneğinde yer verilmiştir. İyi çalışmalar.

Yeşil yem bitkilerinin bileşimini ve kalitesini (besleyici değerini) etkileyen en önemli faktörlerden biri vejetasyon dönemidir.

Fotosentez: Düşük enerjili bileşiklerden yüksek enerjili organik bileşiklerin üretilmesi.

Yeşil yemler, yem bitkilerinin henüz gelişme dönemini (vejetasyon) tamamlamamış bol yapraklı döneminde sap, yaprak, filiz ve çiçeklerini üzerinde bulunduran ve hayvanlara otlatılarak ya da biçilerek yedirilen yemlere denir. Yeşil yemler; çayır ve meralar, baklagil yeşil yemleri, buğdaygil yeşil yemleri ve diğer yeşil yemlerden oluşur.

Buğdaygil, baklagil ve diğer familyaları içeren yem bitkileriyle örtülü yeşil alanlara çayır ve mera adı verilir. Ot yiyen hayvanların kaba yem ihtiyacının büyük bir kısmı doğanın meydana getirdiği çayır ve mera alanlarından sağlanmaktadır. Örneğin Amerika’da çiftlik hayvanlarının tükettiği yemin % 44’ü bu alanlardan sağlanır. Ülkemizde bu rakam % 33 kadardır.

Çayır ve meraların kalitesini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar sırasıyla; vejetasyon dönemi, bitki türü, iklim, otlatma şekli, toprağın yapısı ve gübrelemedir. Yeşil yem bitkilerinin bileşimini ve kalitesini (besleyici değerini) etkileyen en önemli faktörlerden biri vejetasyon dönemidir. Bitkilerde vejetasyon dönemi ilerledikçe yapısal karbonhidratların (selüloz, hemisellüloz ve lignin) miktarı artar, buna karşılık protein, mineral, vitamin, enerji ve diğer organik maddelerin miktarı ile sindirilme derecesi düşer.

Baklagil yeşil yemleri gerek hayvan ve gerekse toprak verimini arttıran bitkilerdir. Bunlar, buğdaygil yeşil yemlere göre daha besleyici ve birim alanda daha
fazla ürün veren yemlerdir. Baklagiller protein, kalsiyum ve karoten yönünden
buğdaygil yeşil yemlere göre daha üstündür ve daha lezzetli yemlerdir. Diğer yandan bu yemler köklerinde bulunan bakteriler vasıtasıyla havanın serbest azotunu toprağa bağlarlar. Böylece toprağı azot bakımından zenginleştirirler. Baklagil otları köklerinin yardımıyla toprak erozyonunun kontrolünde de rol oynamaktadır. Ülkemizde en fazla yonca, korunga, üçgül ve fiğ gibi baklagiller kültür yem bitkisi olarak önem taşımaktadır.