TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME - Deneme Sınavı - 13

A vitamini kemik gelişimi, solunum sindirim ve üreme organlarının epitel hücrelerinin korunmasında önemli rol oynayan vitamindir.

K vitamini kanın pıhtılaşmasını sağlayan protrombinin oluşumu için gereklidir. Eksikliğinde kanın pıhtılaşamaması sonucu anemi (kansızlık) meydana gelir.

Suda eriyen vitaminler grubundan Folik Asit (B₉) eksikliği sonucunda perozis, kansızlık hastalığı oluşmaktadır.

Kükürt esansiyel aminoasitlerinin yapısına katılarak yapağı ve tiftik verimini düzenler.

Su düzeyi, kimyasal kompozisyon, saklama koşulları ve toprağın niteliği gibi faktörler yemlerin besin maddesi değerini etkilemektedir.

Yemler kısaca içlerinde hayvansal organizma tarafından kullanılabilecek biçimde besin maddesi barındıran maddelerdir şeklinde tanımlanabilir. Bu tanım bazı durumlarda yeterli olmamaktadır. Daha geniş bir tanımlama yapmak gerekirse; belirli kullanım sınırları ve işleme koşulları altında verildiğinde hayvan sağlına zarar vermeyen, onların yaşamsal ve verime dönük besin maddesi ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılmak üzere içersinde en az bir besin maddesini barındıran maddelere yem ya da yem maddesi denilmektedir.

Karbonhidratlar, karbon, hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan organik bileşiklerdir. Yapılarında bir karbon atomuna karşılık iki hidrojen atomu ve karbon atomu kadar da oksijen atomu bulunmaktadır.

Tek midelilerde karbonhidratların sindirimi tükürükte bulunan enzimler (amilaz) vasıtasıyla ağızda başlar. Atların, kedi ve köpeklerin tükürük salgılarında karbonhidratları parçalayacak enzimler bulunmaz. Bu hayvanlarda karbonhidratların sindirim yeri ince bağırsaklardır. İnce bağırsaklarda karbonhidratları sindiren enzimler pankreastan (amilaz) ve bağırsak villuslarından salgılanırlar (amilaz, maltaz, glikosidaz, laktaz ve sükraz).

Tüm canlıların beslenmesinde proteinler önemli bir rol oynamaktadır. Proteinler çok sayıda amino asidin bir araya gelmesiyle oluşmuş yüksek moleküllü besin maddeleridir. Proteinler yapılarında karbon, hidrojen ve oksijenin yanında azot da içerir. Ayrıca bazı proteinler kükürt, demir, çinko, fosfor ve bakır gibi çeşitli iz elementleri de içermektedir.

Tek midelilerde, yemlerle alınan proteinlerin sindirimi, mide sıvısı içerisinde proteini sindiren enzimlerle (pepsin ve katapsin) karşılaştığında başlamış olur. Pepsin enzimi mide hücreleri tarafından aktif olmayan formda pepsinojen olarak salgılanır. Daha sonra mide sıvısı içerisinde bulunan hidroklorik asit ile karşılaştığında aktif olan formu pepsine dönüşür.

Lipitler; yapılarında karbon, hidrojen ve oksijen atomu bulunan, suda erimeyen, buna karşın eter, kloroform ve benzen gibi çözücülerde eriyen organik bileşiklerdir.

Rasyon: Hayvanlara 24 saatte tüketebilecekleri kuru madde miktarı içerisinde ihtiyaç duyduğu yaşama ve verim payı besin maddesi gereksinimlerini karşılamak üzere hazırlanan yem karışımı.

A vitamini karaciğerde depolanır ve yüksek düzeyde alınması zehirlenmelere neden olabilir. Kemik gelişiminde, solunum sindirim ve üreme organlarının epitel hücrelerinin korunmasında önemli rol oynar. Bir diğer fonksiyonu da ışık uyarımlarını beyne iletmektir. Eksikliği “gece körlüğü” olarak bilinen hastalığa neden olur. Ayrıca, A vitamini eksikliğinde vücut direnci azaldığından enfeksiyonlara karşı duyarlılık artar.

Tüm canlıların beslenmesinde proteinler önemli bir rol oynamaktadır. Proteinler çok sayıda amino asidin bir araya gelmesiyle oluşmuş yüksek moleküllü besin maddeleridir. Proteinler yapılarında karbon, hidrojen ve oksijenin yanında azot da içerir. Ayrıca bazı proteinler kükürt, demir, çinko, fosfor ve bakır gibi çeşitli iz elementleri de içermektedir.

Yem maddelerinin büyük bir kısmı hayvanlara çeşitli işlemlerden geçirilerek verilmektedir. Öğütme, ezme, ısıyla muamele, doğrama yem maddelerine hayvanlara verilmeden önce uygulanan işlemlerden bazılarıdır.

Mermer tozu isimli yem maddesi besin maddesi olarak sadece kalsiyum içermektedir.

Karbonhidratlar, karbon, hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan organik bileşiklerdir. Yapılarında bir karbon atomuna karşılık iki hidrojen atomu ve karbon atomu kadar da oksijen atomu bulunmaktadır. Karbonhidratlar bitkilerde fotosentez yoluyla oluşmaktadır. Karbonhidratlar hayvanlar tarafından vücutta ısı ve enerji kaynağı olarak kullanılırlar. Karbonhidratların fazlası vücutta yağ şeklinde depolanır. Hayvan vücudunda karbonhidrat miktarı çok azdır. Bunların çoğu kanda çok düşük miktarda şekerler (glikoz) olarak yer alırlarken, karaciğerde glikojen olarak depo edilmektedir.

Altı karbonlu şekerlerin hayvan besleme açısından önemli görevleri vardır. Glikoz, fruktoz, galaktoz ve mannoz fizyolojik sistemde rol alan en önemli altı karbonlu şekerlerdir.

Glikoz, memelilerin çoğunda kan şekerini oluşturur. Nişasta ve selülozun temel yapı taşıdır. Tek mideli hayvanlarda karbonhidrat sindiriminin son ürünüdür ve başlıca enerji kaynağı olarak kullanılır.

Glukojen, karbonhidratların vücutta tek depo şeklidir. Karaciğer ve kaslarda depo edilir.