TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME - Deneme Sınavı - 11

Pek çok yem maddesi hayvanlara verilmeden önce çeşitli işlemlerden geçirilmektedir. Bu işlemlerin yapılmasındaki temel amaç onların yarayışlılıklarını arttırmaktır. Yemler pek çok yöntem kullanılarak işlenebilir. Yem maddeleri hayvan türlerine göre farklı besleyici değerlere sahiptir. Geviş getiren hayvanların beslenmesinde beslenme alışkanlığı önemli bir faktördür. Birbiriyle beraber verilen yemlerin etkileri farklılaşabilir. Tüketilen yem miktarı arttıkça sindirilebilirlik dolayısıyla besleyicilik azalmaktadır. Yemin öğütülmesi besleyiciliği arttıran bir yem işleme yöntemidir.

Tüketilen yem miktarı yemlerin besleyici değerini etkileyen faktörler arasında yer alırken  saklama koşulları, toprağın niteliği, kimyasal bileşim ve su düzeyi ise yemin besin maddesi değerini etkileyen faktörler arasındadır.

Üre isimli madde işkembe gelişimini tamamlamış geviş getiren hayvanlarda özel sindirim sistemi yapıları nedeniyle sınırlı bir düzeye kadar protein kaynağı olarak kullanılırken, tavuk, at ve domuz gibi tek mideli hayvanlarda hiçbir işe yaramamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Verimleri nedeniyle bakılıp beslenmek üzere kurulan hayvancılık işletmelerinde ortaya çıkan giderlerin % 60-70’ini yem giderleri oluşturmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Atların, kedi ve köpeklerin tükürük salgılarında karbonhidratları parçalayacak enzimler bulunmaz. Doğru cevap D'dir.

Vücutta sentezlenen amino asitler ise alanin, aspartik asit, asparajin, glutamik asit, glutamin, hidroksiprolin, glisin, serin ve prolindir. Doğru cevap B'dir.

Yonca, tırfıl, çayır otu gibi kaba yemlerde ise trigliserit miktarı düşük olup, bu yem maddeleri bileşik lipitler grubunda yer alan galaktolipitler bakımından zengindirler. Doğru cevap E'dir.

Kesimhanelerde geviş getiren hayvanların artık dokularından elde edilen don yağı; stearik asit bakımından zengin olup, oda sıcaklığında katı haldedir ve erime noktası yaklaşık 42 °C’dir. Doğru cevap A'dır.

Geviş getiren hayvanların işkembesinde bulunan mikroorganizmalar B grubu vitaminleri, tavşanların ise kalın bağırsağındaki bakterilerin K vitaminini sentezleyebilme yetenekleri olduğu için bunların rasyonla verilmesine gerek yoktur. Doğru cevap B'dir.

A Vitamini Eksikliği gece körlüğü olarak bilinen hastalığa neden olur. Ayrıca, A vitamini eksikliğinde vücut direnci azaldığından enfeksiyonlara kaşı duyarlılık artar. Doğru cevap A'dır.

Fosfor eksikliği pika hastalığına sebep olur. Doğru cevap D'dir.

Nişastaca zengin yemler verildiğinde bir süre sonra nişastayı sindiren mikroorganizma türleri baskın hale gelmektedirler. Bu olay birden bire olmayıp belli bir alışma süresi gerektirmektedir. Alışma süresi temel prensip olarak 15 gün olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Baklagil otları kalsiyum, fosfor ve magnezyum bakımından buğdaygil otlarına göre daha zengindir. Sözü edilen bu yemler karoten (vitamin A’nın ön maddesi) yönünden oldukça zengin olup, aynı zamanda iyi bir vitamin E ve B kaynağdır.

Ambarda kurutma ise, hava koşullarının yeşil bitkilerin açıkta kurutulmaya uygun olmadığı durumlarda çatı altı veya ambar gibi kapalı yerlerde kurutulması yöntemidir. Bu yöntemin uygulanmasına bitkiler soldurulduktan sonra geçilir. Yeşil bitkiler açık havada ve su oranlar› % 40’a düşürülene kadar soldurulur. Bu işlemin başlıca amacı, kurutmayı kolaylaştırmak, bunun için harcanacak enerjiyi en aza indirmektir.

Bu yemler köklerinde bulunan bakteriler vasıtasıyla havanın serbest azotunu toprağa bağlarlar. Böylece toprağı azot bakımından zenginleştirirler.

İyi bir silaj yeminde istenilen bakteri türü laktik asittir. Bu asitin aktivasyonunun sağlanabilmesi için materyalde yeterli düzeyde kolay eriyebilir karbonhidrat, düşük pH (3,8-4,2) ve anaerop ortamın sağlanması gerekir.

Karbonhidratça zengin yemlerin silolanmasında silaj yemine dışarıdan herhangi bir katkı maddesi ilavesine gerek kalmaz. Karbonhidrat bakımından zengin olmayan yemlerin silolanmasında ise siloya çeşitli maddeler ilave edilir. Bu amaçla melas %3-6 orannda silaj yemine katılabilir. Melas 3-4 misli sulandırıldıktan sonra yemlere homojen biçimde serpilir. Melas ayrıca kolay çözünen karbonhidratları yeterli düzeyde içerdiğinden ortamın şeker miktarı artarak laktik asit oluşumunu hızlandırır. Aynı amaç için tahıl tane yemleri (%3-4) hayvan pancarı, patates kullanılabilir.

D şıkkı haricindeki tüm şıklar yani ph, laktik asit, şeker (karbonhidrat) ve havasız ortam fermantasyonu etkileyen önemli parametrelerdir. Yağın ise fermantasyona katkısı yoktur

Bir yem ya da rasyonun sindirilmeyen organik madde kısmına dolgu maddesi ya da balast madde denilmektedir. Bitki kartlaştıkça içerisindeki selüloz miktarı artmakta ve dolgu maddesi özelliği kazanmaktadır.

Bitkiler vejetasyonun (büyüme dönemi) başlangıç dönemlerinde yüksek protein, düşük selüloza sahiptirler. Sonraları vejetasyon ilerledikçe (bitki büyüdükçe) ya da kartlaştıkça selüloz miktarı artmaya, buna karşın protein miktarı oransal olarak azalmaya başlar.