TEMEL YEM BİLGİSİ VE HAYVAN BESLEME - Deneme Sınavı - 10

karbonhidrat

Lignin

Besin maddesi kapsamı

Yeşil yemler

Havuç

Buğdaygil, baklagil ve diğer familyaları içeren yem bitkileriyle örtülü yeşil alanlara çayır ve mera adı verilir.

Kontrollü olarak otlatılmayan, sık ve aşırı otlatma, fotosentez yapacak yaprakların azalmasına ve büyümelerinin gecikmesine yol açar.

Çayır ve meraların kalitesini etkileyen faktörler sırasıyla; vejetasyon dönemi, bitki türü, iklim, otlatma şekli, toprağın yapısı ve gübrelemedir.

Ülkemizde en fazla yonca, korunga, üçgül ve fiğ gibi baklagiller kültür yem bitkisi olarak önem taşımaktadır.

Buğdaygil yeşil yemler başaklanmadan önce biçilerek gelir hayvanlarına verilen biçimlerine hasıl denir.

Kuru ot elde edilmesinde besin maddeleri kayıplarının azaltılması amacıyla aşağıda belirtilen hususlara özen gösterilmelidir:
• Yeşil bitkiler erken biçilmelidir.
• Uygun hava koşulları seçilmelidir.
• Yeşil bitkilerin su miktarı azaltılmalıdır.
• Bitki sapları yumuşaklığını korumalıdır.
• Bitki yabancı ve zararlı maddelerle karışık olmamalıdır.

Yeterli düzeyde kuru madde (%30-40) içeren yeşil yemlerin biçildikten sonra anaerob koşullarda saklanması sonucu elde edilen fermente yemlere silaj yemi denir.

Silaj yapımı kuru ot elde etmeye göre daha masraflı bir uygulama olduğundan silajık yemin seçiminde silajı kolay yapılan (mısır hasılı silajı) bitkiler tercih edilmelidir.

Bazı kültür bitkileri toprak altındaki dallarında yumrular oluşturmak suretiyle buralarda besin maddelerini depo ederler. Yumru yemler daha yüksek kuru madde ve düşük ham selüloz içerirler. Yumru yemlere patates, tatlı patates, yer elması ve tapiyoka örnek olarak verilebilir.

İlkbahar ve yazın meralar besin maddelerince daha zengindir. Meradaki otlar belli bir düzeye geldikten sonra kontrollü olarak otlatılmalıdır. Sık ve aşırı otlatma, otların fotosentez yapacak yapraklarının azalmasına ve büyümelerinin gecikmesine yol açabilir. Fotosentez: Düşük enerjili bileşiklerden yüksek enerjili organik bileşiklerin üretilmesi.

Korunga, ülkemizde oldukça bol bulunur. Yoncadan sonra hayvan beslemede önemi ikinci sırada yer alır. Çok yıllık, soğuğa, kurağa dayanıklı ve timpani (gaz şişkinliği) yapmayan, minerallerce de zengin bir baklagil bitkisidir.

Mera alanlarından iyi bir şekilde yararlanabilmek için meranın vejetasyonu ve toprağın usulüne göre kullanılması gerekir. Bu nedenle çiftlik hayvanlarından en yüksek verim alabilmek mera amenajmanını (mera yönetimi) göz önünde bulundurmakla mümkündür. Mera amenajmanı, meraların doğru bir şekilde otlatılmasını düzenleyen bilim dalına denir.

Yerde kurutma, en basit kurutma şeklidir. Bu yöntemde yeşil bitkiler biçildiği yerde kurutulur. Güneş ışınları etkisiyle bitkinin kapsadığı su miktarı % 12-15’e kadar düşürülür. Su miktarının % 15’in üzerinde bulunması halinde özellikle kolay sindirilebilen besin maddelerince zengin bitkilerde bozulma çok kısa sürede meydana gelir. Dolayısıyla iyi kurutulmadan depo edilen ot yığınlarında önemli miktarda besin maddesi kaybı söz konusu olacaktır.

Yeterli düzeyde kuru madde (%30-40) içeren yeşil yemlerin biçildikten sonra anaerob koşullarda saklanması sonucu elde edilen fermente yemlere silaj yemi, yapılan işleme silolama ve yapıldığı yere silo denir. Kaba yemler hayvan beslemede aşağıdaki gösterildiği üzere dört yöntemle değerlendirilir: Merada otlatma, kuru ot elde etme, silaj, balya silajı (haylage) yapma.

Silajlık yemin seçimi: Silaj yapımı kuru ot elde etmeye göre daha masraflı bir uygulama olduğundan silajık yemin seçiminde silajı kolay yapılan (mısır hasılı silajı) bitkiler tercih edilmelidir.