TEMEL YANGIN GÜVENLİĞİ

B sınıfı yangınlar; Yanabilen sıvıların sebep olduğu yangınlardır. Akaryakıt ve alkol yangınları bu sınıfa girmektedir.

Bitkisel ve hayvansal pişirme yağı yangınlarını kapsayan yangınlara ‘F Sınıfı’ yangın sınıflaması yapılmıştır. A sınıfı yangınlar metaller dışındaki yanabilir katıların yangınlarını kapsar. Odun, ham mamul, tekstil madenleri, kâğıt, saman ve pamuk gibi korlu yanan yanıcı maddelere ait yangınlardır. B sınıfı yangınlar, yanabilen sıvıların sebep olduğu yangınlardır. Akaryakıt ve alkol yangınları bu sınıfa girmektedir. D sınıfı yangınlar, magnezyum, sodyum, potasyum, alüminyum gibi yanabilen metallerin yangınlarıdır. C sınıfı yangınlar ise yanabilen gazların sebep olduğu yangınlardır. Hızlı karışan ve hızlı yayılabilen tehlikeli yangın gruplarındandır. LPG, havagazı, doğal gaz ve hidrojen gibi yanabilen çeşitli gazları kapsamaktadır.

Backdraft; yangının korlaşma safhasında kapalı hacimde biriken yoğun ve sıcak dumanın kapı-pencere açılması ile içeriye temiz hava beslenmesi sonucu meydana gelen patlamasıdır.

Soğutma etkisinin artırılması, ısı ve dumana karşı perde oluşturulması ve yönlendirilmesi için suyu küçük parçalara ayırarak yapılan müdahale yöntemine pülverize denir.

Dirençli ısıtma, tel veya cihaz gibi bir iletkenden geçen elektrik akımının ürettiği ısıdır. Kaçak akım ısıtması, bir tel bütün akımı kap- sayacak şekilde yeterince izole edilmediği zaman kaçak akım ısınması meydana gelir. Arklaşmadan kaynaklanan ısınma ise akım akışı kesildiği zaman meydana gelen bir elektrikle ısınma türüdür.

Kimyasal ısı enerjisi bazı kimyasal reaksiyonların sonucunda meydana gelen bir enerji türüdür. Isı üretimi ile sonuçlanan 4 kimyasal reaksiyon türü şunlardır; yanma ısısı, kendiliğinden ısınma, bozulma ısısı ve çözülme ısısıdır

Katı Yanıcı Maddeler;

Belirli bir kütleleri olup ısı etkisi ile gaz veya buhar çıkartan maddelerdir.

Katı yanıcı maddelerden odun, kömür ve hafif metallerin yanması sonucu kor oluşur.

Kor hâlindeki katı yanıcılar yüksek ısı deposu hâline gelmişlerdir. Söndürme sırasın- da öncelikle ısının düşürülmesi gerekir.

Parafin, Mum ve Katı Yağlar yanma sırasında önce erirler ve daha sonra buharlaşarak yanarlar. Bu tür madde yangınlarında sıvı maddelere uygulanan yöntemler uygulanır.

Naftalin gibi bazı katı maddeler direkt olarak buhar hâline geçerler (Süblimasyon). Bu maddelerin yanma reaksiyonu gazlar gibi şiddetli olur. Bu tür maddelerle yapılan çalışmalarda dikkatli davranılmalıdır.

Kazan daireleri;

Binanın diğer kısımlarından, yangına en az 120 dakika dayanıklı bölmelerle ayrılmış olacaktır.

Kazan dairesi üzerinde kat yapılmaz. Kazan daireleri mesken ve genel kullanım binası- na en az 20 m mesafede olacaktır. 20 m’den yakın yapılması gereken yerlerde koruma duvarı yapılacaktır.

Ehil personel tarafından kullanılmalı, tesis içinde en az üç ayda bir bakımı ve yılda bir akredite bir firma tarafından fenni muayenesi yaptırılmalıdır.

Ormanlarda çıkan yangınların çeşitli unsurlar- vardır; bu unsurları altı grupta toplamak mümkündür. Bunlar; ağaç türü, ağacın yaşı, ormanın seyrek ve sık oluşu, ormanın düzenli ve karışık oluşu, mevsim ve hava durumlarıdır.

Akaryakıt yangınlarının söndürülmesinde en etkili söndürücü köpüktür. Özgül ağırlık bakımından akaryakıt, yağlar ve sudan daha hafiftir. Kütlesi küçük kabarcıklar şeklinde olup, yanan maddenin üzerinde 15-20 cm kalınlıkta bir örtü oluşturarak yanan maddenin hava ile ilgisini keser.

A sınıfı yangınlar: metaller dışındaki ya­nabilir katıların yangınlarını kapsar. Odun, ham mamul, tekstil madenleri, kâğıt, sa­man ve pamuk gibi korlu yanan yanıcı maddelere ait yangınlardır. Bu yangınların bir kısmında yanma yüzeyseldir.

Amfoter: Hem asit hem baz özelliği gösteren maddelerdir. Çinko hidroksit, Berilyum hidroksit, Kurşun oksit gibi.

Suhunet: Cismin taşıdığı ısının herhangi bir andaki derece cinsinden değeridir. Kalori ile suhu­net arasında doğru orantı vardır. Verilen ısı miktarı artırıldıkça suhunetide artar.

Dirençli Isıtma: Dirençli ısıtma, tel veya cihaz gibi bir iletkenden geçen elektrik akımının ürettiği ısıdır. Eğer tel çapı, akım miktarı için yeterince bü­yük değilse, dirençli ısıtma artar. Basit bir uzatma kablosuna haddinden fazla cihaz bağlanarak aşırı derecede yüklenirse yangın çıkar. İletkenlerin sıkı bir şekilde sarılması da yine bir yangın nedenidir.

Yakıt tankları;

Örtü Yangınının Söndürülmesi: Her çeşit or­manın yangınının başlangıçta söndürülmesi kolay­dır, henüz çıkmış bir örtü yangını üç beş kişi tara­fından kolayca söndürülebilir. Yanan örtü üzerine sık yapraklı ağaç dalları ile yanlardan ve alçaktan vurulur. Yangının önündeki yanıcı maddeler yan­gın tarafına doğru süpürülür, toprak yumuşak ise söndürmeye yarayan su ve ilaçlı sular ateş üzerine pompalı aletlerle püskürtülür. Şayet örtü yangını küçük ise her yönden müdahale yapılır fakat örtü yangını biraz büyümüş ise her yönden müdahale yapılamaz, yanlardan yapılan müdahale ile kama şeklinde yangın daraltılarak şiddeti azaltılır ve gi­derek söndürülür. Yandan müdahale yapılırken söndürücüler yangının her iki tarafından ve birbir­lerinden 5-10 adım aralıklarla dizilerek örtü yangı­nını çırpmak ve süpürmek suretiyle ateşi daraltarak ateşle beraber ilerlerler, böylece ateşin yanlara doğru genişlemesi engellenmiş olur. Bu şekilde müdahale edilerek hararet azaltılır ve yavaş yavaş söndürülür. Büyümüş yangınlarda cepheden de müdahale edi­lir, cepheden müdahale edecek söndürücüler ateşin önünde dikine olarak bir hat üzerinde 3-5 metre aralıkla sıralanırlar ve 5-10 metre genişlikte yanıcı toprak örtüsünü temizleyerek boş bir saha açarlar Bu boş saha açılırken ormanda mevcut yol, patika, dere ve açıklıklardan faydalanılır. Böylece yandan yapılan mücadele ile daraltılan yangın önden yapı­lan mücadele ile tamamen söner.

Gemi Yangınlarında Müdahale: Gemi yan­gınlarına sırasıyla şu şekilde müdahale edilmelidir. Her şeyden evvel asıl, olan yangının çıkmamasıdır. Bunun için gerekli her türlü önlem alınmalı, sık sık tedbirler denetlenmeli, yangın söndürme ekipleri ve gemi personeli yangın anında nasıl davranacak­ları hususunda devamlı eğitilmeli, tatbikatlar yap­tırılmalı; Bütün bu tedbirlere rağmen bir yangın anında derhâl gemi içinde alarm verilerek yangın tüm personele duyurulmalı; Yangın yeri en kısa za­manda saptanmalı; En kısa zamanda yangına mü­dahale edilmeli; En kısa zamanda da yangın kont­role alınarak sirayet etmeden söndürülmeli; Şayet yangının sirayeti önlenemez yangının büyüme ihti­mali fazlalaşırsa bunun sezildiği anda yardım isten­meli; Bir taraftan yangınla mücadele edilirken, bir taraftan da kurtarma faaliyetleri sürdürülür, kur­tarma için yangın gedikleri açılır. Tehlike hâlinde, bazı maddelerin denize atılmasında da yarar vardır.

Ormanların yanmasına neden olan etkenlerden en önemlileri aşağıda verilmiştir: “Dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal ve bilgisizlik: Ormanlar bir ülkenin yaşamsalgüzelliklerinin kayna­ğı olduğundan, yaşam koşullarının yorduğu insanlar boş zamanlarında dinlenmek için ormanlara koşarlar, ancak dikkatsizlik ve ihmal sonucu, yakılan piknik ateşlerinin iyi söndürülmemesi sonucu veya orman­lardan gelip geçenlerin gelişi güzel sigara ve kibritlerini ormana söndürmeden atmaları sonucu yangınlara sebebiyet verilmektedir. İhmal sonucu çıkan yangınların oranı %19,5 civarındadır. Bu da göstermektedir ki orman içerisinde daha dikkatli davranmak ve yakılan ateşleri mutlaka söndürmek gerekir.

Avcılar: Avcılar orman içerisinde avlanırken tüfek namlularından çıkan yanar kovan ve artık maddeler ve kamp ateşlerinin iyi söndürülmemesi sonucu yangınlar çıkmaktadır.

Lokomotif ve fabrika bacalarından çıkan kıvılcımlar: Kömür ile çalışan lokomotiflerin bacalarından çıkan kıvılcımlar etraftaki yanıcı ot, ekin vb. şeyleri tutuşturur ve buradan yangın orman alanlarına sirayet eder. Ayrıca orman yangınlarındaki fabrika bacalarından ve benzeri ocakların bacalarından çıkan kıvılcım­larda orman yangınlarına sebep olur. ( % 4 oranındadır.)

Kasıt: Orman yangınlarının %20 civarında kasten çıkarıldığı saptanmıştır. Genellikle ormanda niza­ma aykırı davranışlarda bulunanlar bu hareketlerini örtmek için ormanlarda yangın çıkarırlar (Örneğin: Orman içinde yasak kesim yapılması hâlinde bu yasaya aykırı durumu örtmek için orman içinde yangın çıkarırlar.). Ayrıca ekilebilecek alan kazanabilmek için ormanların yakılması da çok rastlanan olaylardan­dır. Memurlara, ülkeye olan kin duyguları neticesi ve başkaları üzerine suç yüklemek amacıyla da cahilce ve kasıtlı ormanlar yakılmaktadır.

Diğer nedenler: Diğer birçok sebeple de orman yangınları meydana gelmektedir. Mesela: yıldırım düşmesi sonucu %3 civarında yangın çıkmakta­dır. Ormanlarda ağaç gövdelerindeki arıları tütsü ile kaçırıp balını almak için yakılan ateşler sonucu yangınlar çıkmaktadır. Çobanların taze ot yetiştir­mek için ormanları yakmaları da diğer nedenler a­rasında sayılabilir.”

Naftalin gibi bazı katı maddeler direkt ola­rak buhar hâline geçerler (Süblimasyon). Bu maddelerin yanma reaksiyonu gazlar gibi şiddetli olur. Bu tür maddelerle yapılan çalışmalarda dikkatli davranılmalıdır.

Tutuşma Sıcaklığı: Yanıcı madde ile oksijenin reaksiyona girip devam edebildiği en düşük sıcak­lıktır.