TEMEL YANGIN GÜVENLİĞİ

Yangın riskinin gerçekleşmesi durumunda en az can ve mal kaybı ile atlatılmasına yönelik önlemler:

Yangından korunmanın amaçları:

Olay gerçekleşmeden önce;

Olay gerçekleştiği zaman;

Yapıda yangın güvenliğini sağlamada uygulanacak taktikler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Önleme tedbirleri: Yakıt olarak, tutuşmaya neden olabilecek her şeyi ve tutuşma kaynaklarını kontrol altına alarak yangının çıkmasını engellemek

Algılama: Gerçekleşen bir yangın olayını erken safhada keşfetmek

İletişim: Tutuşma olduğunda, yangın başladığını haber vererek kullanıcıları uyarmak ve söndürme sistemlerini harekete geçirmek

Kaçış: Yapı içerisinde ve çevresinde bulunan kullanıcıları duman, zehirli gazlar ve sıcaklıktan etkilenmeden güvenli bölgelere ulaştırmak

Zapt etme: Yangını başladığı mahalde, mümkün olduğunca küçük alanlarda sınırlayarak yapı içerisinde serbestçe yayılmasını önlemek

Söndürme: Yangın çıktıktan sonra tehlikeyi en az zararla atlatabilmek için yangının hemen söndürülmesini sağlamak

Tehlike; insanların yaralanması, sağlığının bozulması veya bunların gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak, durum veya işlemdir. Risk ise tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimidir.

Binalarda yangın ve yan ürünlerin yayılmasına olanak veren yatay ve düşey bağlantılar:

Yatay Bağlantılar: Koridorlar, mekânlar arası geçişler, asma tavanlar, yükseltilmiş döşemeler, mekanlar arası geçişler, çatı ve bodrum katları, tüm boru bağlantıları

Düşey Bağlantılar: Merdiven kovaları, asansör boşlukları, tesisat akanları ve şaftları, havalandırma boşlukları/bacaları, aydınlık boşlukları, tüm bacalar/şaftlar, dilatasyon derzleri, giydirme cephe birleşim noktaları, atriumlar ve galeriler

Olay Ağacı Analiz Yöntemi (Event Tree Analysis-ETA): Başlangıçta seçilmiş olan olayın meydana gelmesinden sonra ortaya çıkabilecek sonuçların akışını diyagram ile gösteren bir yöntemdir. Hata ağacı analizinden farklı olarak tümevarımlı mantığı kullanmaktadır. Olay öncesi ve sonrası durumu gösterdiğinden sonuç analizinde kullanılan başlıca tekniktir. Yangın güvenliğinde güvenlik önlemlerine doğru ilerleyen olayların olası gidişatını izlemek için kullanılmaktadır. Olay ağacı analiz yönteminde, her bir güvenlik bariyerinin başarılı ya da başarısız olma olasılıkları kullanılarak her bir olay için olasılık belirlenmektedir.

Orta Düzeydeki Riskler (Skor:8-9-10-12): Belirlenen risk kabul edilebilir seviyeye düşürülünceye kadar, alternatifler kontrollü biçimde kullanılabilir. Çözüm sırası 3. önceliklidir.

Ön Tehlike Analiz Yöntemi (PHA-Preliminary Hazard Analysis): Ön tehlike analiz yöntemi; hangi tür tehlikelerin sıklıkla ortaya çıktığı ve hangi tür analiz yönteminin uygulanması gerektiğini belirleyen, daha detaylı analiz çalışmalarına veri oluşturan, hızlı bir şekilde hazırlanabilen nitel risk değerlendirme yöntemidir. Bu yöntemde önce tehlikeler tanımlanır, sonra ayrı ayrı çözümler bulunur. Tanımlanan çözümler sıklık/sonuç diyagramı ile sıraya konulur. Bu analizden çıkan sonuç hangi tür tehlikelerin sıklıkla ortaya çıktığını ve hangi analiz metotlarının uygulanması gerektiğini belirlemektedir. Belirlenen potansiyel tehlikelerin “Ön Tehlike Analizi Risk Derecelendirme ve Seçim Diyagramı” kullanılarak frekansı ve şiddetine göre risk skoru saptanır. Burada dikkat edilmesi gereken bir husus şiddetin “felakete yol açan”, “tehlikeli”, “marjinal” ve “önemsiz” olarak değerlendirilmesidir.

Londra’daki sigorta itfaiye örgütlerinin 1832’de bir komuta altında toplanması İngiltere’de modern itfaiye örgütünün başlangıcını oluşturmuştur.

Osmanlı’da düzenli yangın söndürme teşkilatı 1714’te kurulmuş ve itfaiye teşkilatının değişimi dört aşamadan geçmiştir.

Yangın riskinin gerçekleşme olasılığının bağlı
olduğu etkenler şunlardır :
• Yapının işlevi
• Konstrüksiyonun yanabilirliği
• Planlama hataları
• Yapının yangın yükü
• Dikkatsiz malzeme seçimi
• Döşeme ve son kat malzemeleri
• Yanıcı malzemelerin göz ardı edilen davranışları (cila vb.)
• İşçilik ve detaylandırma hataları

Yangın riskinin gerçekleşme olasılığının bağlı
olduğu etkenler şunlardır [2]:
• Yapının işlevi
• Konstrüksiyonun yanabilirliği
• Planlama hataları
• Yapının yangın yükü
• Dikkatsiz malzeme seçimi
• Döşeme ve son kat malzemeleri
• Yanıcı malzemelerin göz ardı edilen davranışları (cila vb.)
• İşçilik ve detaylandırma hataları

Yapının sigortasız olması yangının doğurduğu sonuçlardan sonraki bir sürece ait bir detaydır.

Pasif Yangın Güvenlik Önlemleri: Yapılarda yangın riskinin gerçekleşmesi durumunda boyutlarının sınırlandırılmasına yönelik önlemler olup, binaların tasarım aşamasında başlamaktadır. Geri kalan önlemler aktif önlemlerdir.

* Önleme tedbirleri: Yakıt olarak, tutuşmaya neden olabilecek her şeyi ve tutuşma kaynaklarını kontrol altına alarak yangının çıkmasını engellemek
• Algılama: Gerçekleşen bir yangın olayını erken safhada keşfetmek
• İletişim: Tutuşma olduğunda, yangın başladığını haber vererek kullanıcıları uyarmak ve söndürme
sistemlerini harekete geçirmek
• Kaçış: Yapı içerisinde ve çevresinde bulunan kullanıcıları duman, zehirli gazlar ve sıcaklıktan etkilenmeden güvenli bölgelere ulaştırmak
• Zapt etme: Yangını başladığı mahalde, mümkün olduğunca küçük alanlarda sınırlayarak yapı içerisinde serbestçe yayılmasını önlemek
• Söndürme: Yangın çıktıktan sonra tehlikeyi en az zararla atlatabilmek için yangının hemen söndürülmesini sağlamak

Merdiven kovaları düşey bağlantılardandır.

1 felakete yol açanı ifade eder A ise sık tekrarlanmayı. Yani en kötü senaryo bu olacaktır.

Hata Ağacı Analiz Yöntemi (Fault Tree Analysis-FTA): Hata ağacı analiz yöntemi; önceden tahmin edilebilen istenmeyen hata olayını en üst olay olarak ele alır ve olayı alt bileşenlerine ayırarak grafiksel olarakgösterir. Hata ağacı risk analiz yöntemi, risk analiz yöntemleri içerisinde en ayrıntılı ve etkili olanıdır. Büyük bilgi ve tecrübe gerektirdiğinden oldukça zor bir yöntemdir.

Aktif yangın güvenlik önlemleri, yapı tamamlandıktan sonra kurulan algılama, uyarı ve söndürme sistemleri gibi genellikle mekanik savunma ve önleme sistemleridir. Bunlar, yangın başlangıçlarının bulunmasını sağlayan ısı, duman, alev ve gaz dedektörleri gibi algılayıcılar, yangın başlangıçlarını ses çıkararak ve/veya ışıklı olarak kullanıcılara haber veren erken uyarı sistemleri ve yangını kontrol altında tutan söndürme sistemlerinden oluşmaktadır.

Yapının arazi üzerindeki konumunun değerlendirilmesi yangın riskini sınırlamaya yönelik eylemler arasında yer alır. Diğerleri ise yangın riskinin gerçekleşmesi durumunda en az can ve mal kaybı ile atlatılmasına yönelik önlemlerdir.