Yapısal Yangın Güvenliği

Bina kullanım sınıfları ve tehlike sınıflarıdır.

Konutlar, konaklama amaçlı binalar, kurumsal binalar, büro binaları, ticari amaçlı binalar, endüstriyel yapılar,  toplanma amaçlı binalar, depolama amaçlı tesisler, yüksek tehlikeli yerler ve karışık kullanım amaçlı binalar olarak sınıflandırılmaktadır.

Okul binasında, eğitim salonları/derslikler haricinde, idari birimler için ofis mekânları, eğitsel faaliyetler için laboratuvarlar, kütüphane, toplanma amaçlı mekânlar sınıfında olan yemekhane, kantin, spor salonu, çok amaçlı salon gibi hacimler, kazan dairesi, jeneratör odası vs. gibi tesisat hacimleri, depolama alanları gibi pek çok farklı işleve sahip alt mekân olabilmektedir.

Bir yapı bölümünün kullanım özelliklerine bağlı olarak içerisinde bulundurduğu tüm yanıcı malzemelerin ve yapımına bağlı olarak bünyesinde bulundurduğu elemanların yangının büyüklüğüne etkisi vardır.

BYKHY özellikle binalarda kompartıman alanlarının oluşturulmasında ve söndürme sistemlerinin tasarımında dikkate alınması gereken yangın tehlike sınıflarını genel olarak düşük, orta ve yüksek tehlike sınıfları şeklinde belirtmiştir. Bu genel sınıflandırmanın altında orta ve yüksek tehlike grupları kullanım özelliklerine bağlı olarak dört alt sınıfa ayrılmıştır.

Düşük yangın yüküne sahip, düşük yanabilirliği olan ve yangına karşı direnci en az 30 dakika olan 126 m2’den büyük bölümü olmayan mekânlardır.

Okullar ve diğer eğitim kurumları (belirli alanları), bürolar (belirli alanları), hapishanelerdir. 

Orta tehlike 1 

YAPI TİPLERİ: Çimento işleri, Metal levha üretimi, Hastaneler, Oteller, Konutlar, Lokantalar, Kütüphaneler, Bilgisayara veri işleme ofisleri (veri saklama odaları hariç), Mezbahalar, Mandıralar.

Orta tehlike 2

YAPI TİPLERİ: Fotoğraf laboratuvarları, Fotoğraf film fabrikaları, Otomotiv fabrikaları ve tamirhaneleri, Fırınlar, Bisküvi-çikolata şekerleme imalathaneleri, Bira fabrikaları, Fizik laboratuvarları, Çamaşırhaneler, Otoparklar, Müzeler, Deri eşya fabrikaları

Orta tehlike 3

YAPI TİPLERİ: Boyama işlemleri, Sabun fabrikaları, Elektronik fabrikaları, Buzdolabı ve çamaşır makinesi fabrikaları, Hayvan yemi fabrikaları, Radyo ve televizyon yayınevleri, Tren istasyonları, Tesisat odaları, Alışveriş merkezleri vs.

Orta tehlike 4

YAPI TİPLERİ: Mum ve balmumu fabrikaları, Kibrit fabrikaları, Boyahaneler, Alkol damıtma, Sinemalar, Tiyatrolar, Atık kâğıt işletmeleri, Sergi salonları, Pamuk iplikhanesi, Odun talaşı fabrikaları vs.

Orta derecede yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip yanıcı malzemelerin bulunduğu yerlerdir.

Yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının çabucak yayılarak büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerlerdir.

Yüksek tehlike 1

YAPI TİPLERİ: Döşemelik kumaş ve muşamba fabrikaları kumaş ve muşamba yer döşemeleri imalatı, Boya, renklendirici (ahşap renklendirici ve koruyucuları pnoteks) ve vernik imalâtı, Yapay kauçuk, reçine, lamba isi ve terebentin imalatı, Talaş fabrikaları Odun yünü imalatı.

Yüksek tehlike 2

YAPI TİPLERİ: Aydınlatma fişeği fabrikaları, Plastik köpük ve sünger imalathaneleri, lastik köpük eşyaları, Katran damıtma, Otobüs ambarı, yüklü kamyonlar ve vagonlar, Otobüsler, yüksüz kamyonlar ve demir yolu vagonları için depolar.

Yüksek tehlike 3

YAPI TİPİ: Selüloz nitrat fabrikaları.

Yüksek tehlike 4

YAPI TİPİ: Havai fişek fabrikaları.

Bina sınıflandırması haricinde yangın bakımından kritik özellikler gösteren kazan daireleri, yakıt depoları, sobalar ve bacalar, sığınaklar, otoparklar, mutfaklar, çatılar, asansörler, yıldırımdan korunma tesisatı, transformatör ve jeneratör gibi bina bölümleri ve tesislerine ilişkin düzenlemelere de ayrıca özel tedbirler alınması gerekmektedir.

• Bu mahaller yangına en az 120 dakika dayanıklı bölmelerle diğer mahallerden ayrılmalı
• Mahal kapıları en az 90 dakika yangına dayanıklı duman sızdırmaz olmalı
• Kullanılan yakıt cinsine göre döşeme ve tavan malzemelerinin seçimi yönetmelikte belirtilen güvenlik sınırları çerçevesinde yapılmalı
• Sıvı yakıtların kullanıldığı yerlerde dökülen yakıtların döşemeye yayılmaması için döşeme üzerinde kanal sistemleri oluşturulmalı

• Mutfak ve çay ocakları binanın diğer kısımlarından en az 120 dakika süreyle yangına dayanıklı bölmeler ile ayrılmış biçimde konumlandırılmalı
• Bölme olarak ahşap ve diğer kolay yanıcı maddeler kullanılmamalı
• Doğal gaz kullanılan kombi ve şofbenlerin bacaları ile cihazları bacaya bağlayan borular paslanmaz çelik ve birleşme noktalarındaki kelepçeler sızdırmaz olmalı

• Alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda otomatik yağmurlama sistemi, yangın dolap sistemi ve itfaiye su alma ağızları yapılmalı
• Toplam alanı 2000 m2’yi aşan kapalı otoparklar için mekanik duman tahliye sistemi yapılmalı
• Çatı aralarında kolay alevlenici, parlayıcı ve patlayıcı madde bulundurulmamalı
• LPG veya sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) yakıt sistemli araçların kapalı otoparklara girmesi yasaklanmalı

• Asansör kuyusu ve makine dairesi, yangına en az 60 dakika dayanıklı ve yanıcı olmayan malzemelerden inşa edilmeli
• Aynı kuyu içinde 3’ten fazla asansör kabini düzenlenmemeli, 4 asansör kabini düzenlendiği takdirde, ikişerli gruplar hâlinde araları yangına 60 dakika dayanıklı bir malzeme ile ayrılmalı
• Asansör kapısı, yangın merdiven yuvasına açılmamalı
• Acil durum asansörleri önünde, aynı zamanda kaçış merdivenine de geçiş sağlayacak şekilde, her katta yangın güvenlik holü oluşturulmalı

• Transformatörün ve jeneratörün kurulacağı odaların bütün duvarları, tabanı ve tavanı en az 120 dakika süreyle yangına dayanabilecek şekilde inşa edilmeli
• Ana elektrik odaları ve transformatör merkezleri ile jeneratör odalarından temiz su, pis su, patlayıcı ve yanıcı sıvı ve gaz tesisatı donanımı ve ekipmanları geçirilmemeli ve üst kat mahallerinde ıslak hacim düzenlenmemeli

Tip I – Yanmayan: Tip I-445 ve Tip I-332 olmak üzere iki tipi vardır.
Tip II – Yangına Dayanıklı: Tip II-222 ve Tip II-111 olmak üzere iki tipi vardır.
Tip III – Dış Yüzeyleri Korumalı: Tip III-211 ve Tip III-200 olmak üzere iki tipi vardır.
Tip IV – Ahşap Karkas: Tip IV-111 ve Tip IV-000 olmak üzere iki tipi vardır.

Her tip yapı grubu da kendi içerisinde tekrar sınıflandırılmıştır. Bu alt sınıflandırmada kullanılan rakamlardan ilki dış taşıyıcı duvarların yangına dayanıklılık süresini, ikincisi taşıyıcı sistem elemanlarının (kolonlar ve kirişler gibi) yangına dayanıklılık sürelerini ve üçüncü rakam ise döşeme yapısının yangına dayanıklılık süresini göstermektedir.

Betonarme ve öngerilmeli betonun yangın dayanımı ile ilgili özellikler çoğunlukla yapı sistemini oluşturan çelik ve beton malzemelerinin özeliklerine bağlıdır ancak sadece bu malzemelerin tekil özelliklerine bağlı olarak değerlendirilmemelidir. Sistemi oluşturan elemanların kesiti ve boyutları, donatı türü, demir donatı üzerinde bırakılan pas payı, betondaki agreganın yapısı gibi etkenler sistemin davranışını etkilemektedir.

Beton yüksek sıcaklıklar dayanıklı bir malzeme olmasına karşın çok yüksek sıcaklıklara ulaşıldığında bünyesindeki suyun
buharlaşması neticesinde çözünme göstererek bazı özellikleri açısından zayıflayabilmektedir. Normal şartlarda beton ısıyı yavaş ilettiği için kalkan vazifesi görür ve yangın sırasında dayanımının büyük kısmını muhafaza eder. Yangın olaylarında betonu olumsuz davranışlara iten en büyük sebep yüzey atmalarıdır. 300 oC’de başlayan yüzey atmaları en fazla 500 oC’de ortaya çıkar. Betondaki yavaş ısı iletiminden dolayı yüksek sıcaklık yüzeyde kalır ve yüzeyde su buharına dönüşerek yüzey atmalarına sebep olur. Beton dayanımı yükseldikçe ve betonun nem oranı arttıkça bu etki fazlalaşır. Betonarmede yangın dayanım süresinin çelik donatının ısınma hızına bağlı oluşu, beton pas payı kalınlığının dayanım sınıfına göre seçimini gerektirmektedir.

Pas payı kalınlığı olarak, yüzeye en yakın donatı sırasının merkezinden geçen eksen ile betonun aleve açık yüzü arasındaki uzaklığı tarif edilmektedir. 

Pas payı tabakasının koruyuculuğu bu tabakanın çatlayıp dökülmesi ile sona erer. Buna da en çok kesitin her noktasının eşit ısınması ve ıslak betondaki suyun buharlaşması gibi faktörler neden olur. Mevcut pas payı tabakası kalınlığı yeterli değilse veya sınırlı ise, sonradan uygun bir sıva işlemi ile kalınlaştırılması mümkündür.

Betonarme veya betonarme-çelik kompozit elemanların yangına karşı dayanıklı olabilmesi için, içindeki çelik profil veya donatının en dışta kalan kısımları olan pas payının, kolonlarda en az 3,5 cm kirişlerde 2,5 cm ve döşemelerde en az 2 cm kalınlığında beton ile kaplanmış olması gerekir. Yangına karşı dayanımı 120 dakikadan daha az olan betondan mamul taşıyıcı sistem elemanlarında TS 500 standardına uyulur.

Çelik, tüm olanak ve avantajları ile birlikte yanmaz bir malzeme olmasına ve yangın yüküne herhangi bir katkısı olmamasına rağmen, belirli bir sıcaklık  karşısında taşıyıcılığını, çok yüksek sıcaklıklarda ise tüm mekanik özelliklerini yitirmektedir. Çeliğin akma sınırı 400 oC civarında emniyet gerilmeleri mertebesine düşer. Çekme dayanımı da başlangıçta 150~300 ºC bölgesinde biraz arttıktan sonra, daha yüksek sıcaklıklarda hızla azalır ve yangınlarda kolayca erişilen 600 ºC sıcaklığında emniyet gerilmesinin altına düşer. Yüksek sıcaklıklarda bağ kuvvetlerinin azalması, çeliğin elastisite modülünün azalmasına neden olur. Elastisite modülünün değeri 20 ºC’dekine kıyasla, 400 ºC’de % 15 ve 600 ºC’de ise % 40 kadar azalır. Bu olay, artan plastik şekil değiştirmelerle birlikte çelik konstrüksiyonların müsaade edilemeyecek kadar büyük şekil değiştirmelerine neden olur.

Çok iyi bir iletken olan çelik, yangın anında yüksek sıcaklığı kolaylıkla ve kısa zamanda diğer yapı elemanlarına ileteceğinden, kritik sıcaklığa ulaşılan zamanı kısaltmaktadır. Bu durum çelik uygulamaların yer aldığı binalarda yapısal yangın güvenliğinin sağlanmasını zorunlu kılmaktadır.

Çelik taşıyıcı sistemli yapılarda yangın kompartıman alanlarının belirlenmesi, boyutlandırılması ve detaylandırılması, yangın bariyerlerinin tesis edilmesi, uygun yangın algılama ve otomatik söndürme sistemlerinin tasarımı ve uygulaması önemsenmesi gereken yangın güvenlik önlemleridir. Ayrıca çelik elemanların yetkin yöntemlerle yalıtılarak yangından korunması gerekmektedir.

Kütlesel yalıtım: Çelik taşıyıcı elemanların beton, tuğla vb. malzemelerle çerçevelenmesi veya doldurulması yöntemidir. Çelik elemanların kesit şekillerine göre beton, çelik elemanın içine veya dışına uygulanabilir. Uygulandığı elemanın üzerinde ısısal dağıtım yaparak, taşıyıcı elemanın kritik sıcaklığa ulaşmasını engeller ve diğer dış etkilere karşı koruma sağlar. Ancak betona gömme yöntemi hafif beton kullanılsa bile yapıyı ağırlaştırmaktadır.

Çerçeveyi sarma yöntemleri ile yalıtım: Üç çeşit uygulaması vardır.

• Birincisi sıva ile yalıtım; alçı taşı, çimento, perlit, vermükulit ve kum gibi malzemelerin karışımlarından elde edilen harcın, hazırlanan yüzeye sürülmesi şeklindedir. Ancak harcın tutunabilmesi için çelik profile veya çelik etrafına konulacak metal dikmelere metal ağ giydirilmesi gerekmektedir. Alçı ve vermükulit karışımları ile tüm yangın dayanım zamanlarına ulaşabilmektedir. Alçı ve perlit karışımları ise sadece bir ya da iki saat yangın dayanımı sağlayabilmektedir.
• İkinci yöntem olan püskürtme sistemler ile yalıtım; makineden gelen basınçlı sıvanın tabancalarla çelik elemanlara püskürtülmesi işlemidir. Her tür profil kesitlerinde ve karmaşık birleşim detaylarında uygulanması kolaydır.
• Üçüncüsü ise sıcaklıkta şişen/genleşen  boyalar ile yalıtımdır. Boyanın bileşiğinde bulunan gazın ısı ile açığa çıkarak
  kalın bir yalıtım köpüğü hâline dönüşmesi sonucu çelik elemanların yangından korunmasını sağlamaktadır. Farklı renkleri ile dekoratif olarak avantaj sağlayan özel boyalar normal yangınlarda  30-60 dakikalık dayanım sağlamaktadır.

Genellikle alçı, vermikülit, mineral lif veya kalsiyum silikattan yapılan levhaların yapıştırma, vidalama ve/ veya kaynaklı pimlerle veya klipslerle sabitlenerek çeliği kaplaması şeklinde uygulanan yaygın bir yöntemdir. Plakaların birkaç kat uygulanmasıyla yangın dayanım süresi artırılabilir. Bu koruma yönteminde kullanılan malzemeler alçı taşı, taşyünü, perlit veya vermikülit gibi A1 sınıfı hiç yanmaz yapı malzemeleridir. Yangın plakaları / levhaları ile yalıtım, uygulama kolaylıkları ve yangın dayanımında gösterdikleri performans nedeni ile çelik yapı elemanlarının yangına karşı korunmasında sıkça başvurulan bir yöntemdir.

Isının dağılımı ile koruma yöntemlerinden olan su dolanımı, içi boş boru veya kutu profillerin içerisinden su dolaştırılmasıyla, yangında oluşan ısı enerjisinin su tarafından emilerek çeliğe etkisinin azaltılması ilkesine dayanır. Risk durumunda taşıyıcı profillerin içerisindeki su ısınarak aldığı enerjinin etkisiyle hareket eder ve yerini depodan gelen soğuk suya bırakır. Suyun sıcaklığı kaynama noktasını geçse bile çelik elemanın sıcaklığının 100- 200 oC’nin altında kalması sağlanmaktadır.

İç mekânda gerçekleşen yangınların etkisinden yapı kabuğu ile uzaklaştırılan çelik kolonların cephe boşluklarından da uzak konumlandırılması gerekir. Boşluklara denk gelen kolonlar için ise ayrı yöntemle koruma sağlanmalıdır.

Ahşap yapılarda yapısal yangın direnci süresi, genellikle alçı levha olan yapısal koruyucu giydirmeyle ve ayrıca ahşap yapılara karbonlaşmayı dikkate alarak ilave boyut eklenmesiyle elde edilir. Ahşabın yüzey bozulumu normal olarak kömürün çekilmesi şeklindedir ve sadece 350 °C’nin üzerindeki yüzey sıcaklıklarında ve bir pilot ateşleme kaynağının varlığında alevlenme meydana gelir. Yangın sırasında, alçı levhanın emdiği nem, yangının tersi tarafta levhanın sıcaklığını düşük tutacak şekilde buharlaşır, böylece ahşabın tutuşması önlenir. Yapıdaki boşluklar, ahşap yapıları koruyan ve ahşabın karbonlaşmasını yavaşlatan, tutuşmayan yalıtım malzemesiyle doldurulabilir. Ahşap malzemeye yangın geciktirici boyalar uygulanabilir.

Tasarlanan binalarda işleve bağlı olarak yangın başlama, büyüme olasılığı olan mekânlara dair yapılacak planlama hataları, bir yangın olayında yakıt görevi görebilecek malzemelerin tercihi nedeniyle artan yangın yükü, oluşabilecek yangın yüküne karşı yapı strüktürünün ve konstrüksiyonunun yanabilirliği riskin gerçekleşme olasılığını artırırken, tasarımla birlikte gelen yatay ve düşey boşlukların varlığı, dikkatsiz malzeme seçimi, uygulamada ortaya çıkabilecek işçilik ve detaylandırma hataları da kısa sürede yangının tüm binaya yayılma olasılığını artıracaktır.

Büyük yapılarda taşıyıcı sistemi ve bina bütününü etkileyen yangın yükünü azaltmak için yangını başladığı mekânda tutarak boyutunun büyümesini engellemek gerekmektedir. Bu amaçla yapıda bölmeler/kompartımanlar oluşturulması önemli ve etkin bir çözümdür.

Yangın riski yüksek olan alanların diğer alanlardan ayrılması, bir alanda çıkacak yangından dolayı, diğer alanlarda oluşabilecek hasarları azaltmak, kullanıcıların sığınabileceği güvenli alanlar oluşturmak ve yangın boyutlarını sınırlayarak söndürme çalışmalarını kolaylaştırmak amacıyla yapılan bölümleme / kompartımantasyon yapıyı yönetmeliklere uygun olarak yeterli yangın direncine sahip duvar ve döşemelerle kendi içinde bölümlere ayırmaktır. İki ya da daha fazla kat tek bir bölüm / kompartıman içinde yer alabilir. Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan konut harici binalarda ve bina yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut binalarında belirtilen yüksekliklerden daha yukarıda olan katlarında en çok üç kat bir yangın kompartımanı olarak düzenlenmelidir. Düşey boşluklar ise genelde ayrı bir kompartıman olarak bağımsız bölümler hâlinde düzenlenmelidir. Ayrıca otoparklar, sığınaklar, kazan daireleri, ana elektrik dağıtım odaları, trafo ve jeneratör merkezleri gibi yangın anında diğer mahallere göre daha kritik önem taşıyan alanları çevreleyen duvar ve
döşemeler kompartıman duvarı özelliğinde inşa edilmelidir.

Özel riskler için daha küçük bölümler gerekebilir. Depolar, fırınlar, yanıcı ve parlayıcı maddeler ile çalışılan alanlar, laboratuvarlar vs. gibi mahaller böyle bir planlamayla çok iyi bir şekilde korunabilmektedirler. Oteller, büro yapıları, resmî daireler, toplu konutlar gibi yapıların da oluşabilecek bir yangın olayını en az zararla atlatabilmelerinde bölümleme/ kompartımantasyon yoluyla tasarımdan yararlanılabilir.

Yangın kompartımanlarının etkili olabilmesi için, kompartımanı çevreleyen elemanların yangına dayanıklılığı birleşim noktalarında da sürekli olmalıdır ve kompartımanlar arasında yangına dayanıksız herhangi bir açıklık bulunmamalıdır.

Yangının katlar boyu yayılmasında en etkili eleman olan döşemelerin yangın açısından dayanımı son derece önemlidir. Aksi takdirde ortamda artan sıcaklık ile ısınan havanın bulduğu her boşluktan yangın ve yan ürünlerini üst katlara taşıması kaçınılmazdır. Bütün döşemeler yangın duvarı niteliğinde olmalı ve yangın dayanım süreleri  verilen süreleri sağlayacak şekilde inşa edilmelidir. Kat döşemelerinde ön dökümlü olmayan dişli döşeme kullanılan betonarme binalarda, dişlerin arasına konulan dolgu malzemesi en az zor alevlenici olmalıdır. Normal alevlenici sınıfa tabi dolgu malzemesinin kullanıldığı durumlarda, dolgu malzemesi ile tavan kaplama malzemelerinin birlikte oluşturduğu sistemin en az zor alevlenici ve yangına dayanım sınıfının uygun olduğu, ilgili standartlar kapsamında akredite bir laboratuvar tarafından sertifikalandırılmalı ve piyasaya arz dokümanında sistem detayı mutlaka yer almalıdır.

• İki katlı konutların ikinci katında REI30
• Bir dükkân ve üst katı arasında REI60
• Yüksekliği 21.5 metreye kadar olan binalarda REI60
• Bodrum katı ile zemin katı arasında REI90
• Yüksekliği 30.5 metreye kadar olan binalarda REI90
• Yüksekliği 30.5 metreden yüksek olan binalarda ise REI120

Döşeme kaplamaları da yatay bölmelerin/döşemelerin yangın dayanımı üzerinde etkilidir. En az normal alevlenici olması beklenen döşeme kaplamaları yüksek binalarda en az zor alevlenici malzemeden tercih edilmelidir. Yatayda kullanılan ısı
yalıtım malzemeleri ise eğer kolay alevlenen petrol türevi bir malzeme ise, sadece üzeri en az 2 cm kalınlığında şap tabakası ile örtülerek herhangi bir yangın olayında yangın yan ürünleri ile yüzleşmesi engellenmek koşuluyla kullanılabilir. Tavan kaplamalarında ve asma tavanlarda da en az zor alevlenici malzemelerin kullanılması gerekmektedir. Döşemelerden olabilecek her türlü tesisat geçişi de en az döşeme yangın dayanım süresi kadar dayanım gösterecek şekilde yalıtılmalıdır.

Binalarda üst örtü elemanı olarak görev yapan çatıların da yatay yangın bölmesi olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Çatı kaplamalarının BROOF sınıfı malzemelerden, çatı kaplamaları altında yer alan yüzeyin veya yalıtımın en az zor alevlenici malzemelerden olması gerekir. Ancak çatı kaplaması olarak yanmaz malzemelerin kullanılması durumunda üzerine çatı kaplaması uygulanan yüzeyin en az normal alevlenen malzemelerden olmasına izin verilmektedir. Ayrıca yüksek binalar ile bitişik nizam yapılarda çatıların oturdukları döşemeler yatay yangın bölmesi vazifesi görecek şekilde tasarlanmalı, çatıların taşıyıcı sistemi ile kaplamaları da yanmaz malzemelerden seçilmelidir.

Yapıda bulunan duvar, döşeme, kolon, kiriş, merdiven, çatı gibi yapı bileşenlerinin ya da elemanlarının yangın esnasında yük taşıma, bütünlük ve yalıtkanlık özelliklerini belirlenen bir süre boyunca koruyarak yangına dayanması “yangına karşı dayanım ” olarak tanımlanmaktadır. Yangına dayanım süresi yapı malzemelerinin yangına tepki sınıfı ile ilgili değildir. Yani yanmaz malzemelerden üretilen bir yapı elemanı yangına dayanım süresini sağlıyor anlamına gelmemektedir. Yapı elemanı farklı yapı malzemelerinin çeşitli birleşim yöntemleri ile bir araya geldiği bir sistemdir ve yangın performansı söz konusu olduğunda bir sistem olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle akredite olmuş bir laboratuvar tarafından standartlarla belirlenen yangın testlerine sistem olarak tabi tutulmaları ve sertifikalandırılmaları gerekmektedir.

Ülkemizde yangına dayanıklılık süreleri, 05 Mayıs 2017 tarihinde 30057 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Yapı Malzemeleri YönetmeliğiKapsamında Yapı Malzemelerinin Yangına Tepki Sınıflarına, Yapı Elemanlarının Yangın Dayanıklılığına, Çatı ve Çatı Kaplamalarının Dış Yangın Performansına Dair Tebliğ” hükümleri gereğince, standartlara uygun olarak yapılan testler ve değerlendirmeler ile belirlenmektedir. 2003/629/EC sayılı AB Komisyon Kararı ile değişik 2000/367/ EC sayılı AB Komisyonu Kararı ekinde yapı elemanlarının yangına dayanım performans sınıflandırması ortaya konulmuştur.

• Yük taşıma kapasitesi : Yıkılmaya veya aşırı eğilmeye dayanım. Başka bir ifade ile yapı elemanının yangına maruz kalma durumunda belli bir sürede strüktürel stabilitesini koruma kapasitesi
• Bütünlük : Elemanın sıcak gaz ve alev geçirmezlik dayanımı
• Yalıtım : Aleve maruz kalan yüzeydeki yoğun sıcaklık artışına karşı dayanım. Başka bir ifade ile yapı elemanının yangına maruz kalan taraftan diğer tarafa ısı transferi sonucunda önemli bir ısı aktarımı olmadan, yalnız bir taraftan yangına maruz kalmaya dayanım yeteneği.

Yangın ayırıcı fonksiyona sahip olan yük taşıyıcı elemanlar (örneğin; duvarlar, döşemeler ve çatılar) için; R süresi (dakika) tek bir kriterin, yük taşıma kapasitesinin karşılandığı en az süreyi, RE süresi (dakika) iki kriterin, yük taşıma kapasitesi ve bütünlüğün karşılandığı en az süreyi ve REI süresi (dakika) tüm kriterlerin (yük taşıma kapasitesi, bütünlük ve yalıtımın) karşılandığı en az süreyi ifade etmektedir.

Strüktürel / taşıyıcı olmayan elemanlar için, E süresi bütünlük kriterinin karşılandığı en az süreyi ve EI süresi bütünlük ve yalıtım kriterlerinin birlikte karşılandığı en az süreyi ifade etmektedir.

Yangın dayanıklılık süresi (dakika); R, REI, RE, EI, E harflerinden sonra, dakika cinsinden performans süreleri 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240 veya 360 olarak ifade edilmektedir.