TEMEL YANGIN GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 16

Yapıda bulunan duvar, döşeme, kolon, kiriş, merdiven, çatı gibi yapı bileşeninin ya da elemanının yangın esnasında yük taşıma, bütünlük ve yalıtkanlık özelliklerini belirlenen bir süre koruyarak yangına dayanmasına yangına karşı dayanım (direnç) denir. bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Yapı elemanlarının yangın direncinin belirlenmesi için kullanılan ve dakika cinsinden ifade edilen üç temel kriter vardır: • Yük taşıma kapasitesi (Load-bearing Criterion) (R): Yıkılmaya veya aşırı eğilmeye dayanım. Başka bir ifade ile yapı elemanının yangına maruz kalma durumunda belli bir sürede strüktürel stabilitesini koruma kapasitesi • Bütünlük (Integrity) (E): Elemanın sıcak gaz ve alev geçirmezlik dayanımı • Yalıtım (Insulation) (I): Aleve maruz kalan yüzeydeki yoğun sıcaklık artışına karşı dayanım. Başka bir ifade ile yapı elemanının yangına maruz kalan taraftan diğer tarafa ısı transferi sonucunda önemli bir ısı aktarımı olmadan, yalnız bir taraftan yangına maruz kalmaya dayanım yeteneği Yangın ayırıcı fonksiyona sahip olan yük taşıyıcı elemanlar (örneğin; duvarlar, döşemeler ve çatılar) için; R süresi (dakika) tek bir kriterin, yük taşıma kapasitesinin karşılandığı en az süreyi, RE süresi (dakika) iki kriterin, yük taşıma kapasitesi ve bütünlüğün karşılandığı en az süreyi ve REI süresi (dakika) tüm kriterlerin (yük taşıma kapasitesi, bütünlük ve yalıtımın) karşılandığı en az süreyi ifade etmektedir. Strüktürel / taşıyıcı olmayan elemanlar için ise, E süresi (dakika) bütünlük kriterinin karşılandığı en az süreyi ve EI süresi (dakika) bütünlük ve yalıtım kriterlerinin birlikte karşılandığı en az süreyi ifade etmektedir.

Yapı Elemanlarının Yangına Dayanım (Direnç) Sembolleri

SEMBOLLER İFADELER

R Yük taşıma kapasitesi

E Bütünlük

I Yalıtım

W Işınım yayma

M Mekanik dayanım

C Kendiliğinden kapanma

S Duman sızıntısı

P veya PH Gücün sürekliliği veya sinyal verilmesi (alarm)

G İsli yangın direnci

K Yangın karşı koruma yeteneği

D Sabit sıcaklık altında dayanıklılık süresi

DH Standart zaman-sıcaklık eğrisi altında dayanıklılık süresi

F Güçlendirilmiş duman ve ısı havalandırıcılarının işlerliği

B Doğal, duman ve ısı havalandırıcılarının işlerliği

Kutuya alma – Plakalar/Levhalar ile yalıtım:

Genellikle alçı, vermikülit (sodyum silikat), mineral lif veya kalsiyum silikattan yapılan levhaların yapıştırma, vidalama ve/veya kaynaklı pimlerle veya klipslerle sabitlenerek

çeliği kaplaması şeklinde uygulanan yaygın bir yöntemdir. Plakaların birkaç kat uygulanmasıyla yangın dayanım süresi artırılabilir. Bu koruma yönteminde kullanılan malzemeler alçı taşı, taşyünü, perlit veya

vermikülit gibi A1 sınıfı hiç yanmaz yapı malzemeleridir. Yangın plakaları / levhaları ile yalıtım, uygulama kolaylıkları ve yangın dayanımında gösterdikleri performans nedeni ile çelik yapı elemanlarının yangına

karşı korunmasında sıkça başvurulan bir yöntemdir.

Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan konut harici binalarda ve bina yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut binalarında belirtilen yüksekliklerden daha yukarıda olan katlarında en çok üç kat bir yangın kompartımanı olarak düzenlenmelidir. Düşey boşluklar (asansör boşlukları, merdiven yuvaları, servis bacaları, çöp bacaları, tesisat şaftları vb.) ise genelde ayrı bir kompartıman olarak bağımsız bölümler hâlinde düzenlenmelidir.

Ayrıca otoparklar, sığınaklar, kazan daireleri, ana elektrik dağıtım odaları, trafo ve jeneratör

merkezleri gibi yangın anında diğer mahallere göre daha kritik önem taşıyan alanları çevreleyen duvar ve

döşemeler kompartıman duvarı özelliğinde inşa edilmelidir.

EPS asmolen dolgu malzemesi kullanılan döşemelerin yangına dayanım sınıflarının BYKHY: Ek – 5/B verileri aşağıda verilmiştir:

• İki katlı konutların ikinci katında REI30

• Bir dükkân ve üst katı arasında REI60

• Yüksekliği 21.5 metreye kadar olan binalarda REI60

Bodrum katı ile zemin katı arasında REI90

• Yüksekliği 30.5 metreye kadar olan binalarda REI90

 • Yüksekliği 30.5 metreden yüksek olan binalarda ise REI120

Türk Standartları Enstitüsü tüzel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen bir kamu kurumu olup, kısa adı ve markası TSE’dir.Gelirinin %95’ini standart yapımı, satımı, laboratuvar muayene ve deneyleri, belgelendirme, metroloji ve kalibrasyon/ölçümleme, eğitim hizmetlerinden sağlar. Doğru cevap C'dir.

Mağazalar, dükkânlar, süpermarketler, toptancı siteleri, kapalı çarşılar vs. ticaret amaçlı binalardandır. Buna göre doğru cevap C’dir.

Selüloz nitrat fabrikaları yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının çabucak yayılarak büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerlerden biridir. Buna göre doğru cevap D’dir.

Yangın güvenliği kavramının alt sistemlerinden bir tanesi olan aktif yangın güvenlik sistemleri, yangın olayını en kısa sürede keşfetmek, bina kullanıcılarını uyarmak ve güvenli bir ortam içerisinde tahliyelerini sağlamak, en yakın itfaiye birimlerini haberdar etmek, yangını başladığı mahalde sınırlandırarak kontrol altına almak, yangının büyüklüğüne bağlı olarak söndürmek veya yangına müdahale ekipleri gelinceye kadar zaman kazanmak amacıyla uygulanan yöntemlerdir.

Buna göre doğru cevap: E'dir.

Düşük yangın yüküne sahip, düşük yanabilirliği olan yapıların yangına karşı direnci en az 30 dakikadır. Buna göre doğru cevap B’dır.

Kütlesel yalıtım: Çelik taşıyıcı elemanların beton, tuğla vb. malzemelerle çerçevelenmesi veya doldurulması yöntemidir. Buna göre doğru cevap A’dır.

Bina tek katlı ise kompartıman alanı sınırsızdır. Buna göre doğru cevap E’dir.

Tablo 8.1 BYKHY: Ek-7 Otomatik Algılama Sistemi Gereken Binalar:

6. Endüstriyel Amaçlı Binalar: Yapı Yüksekliği: >21,50 m.

Buna göre doğru cevap: A'dır.

Konvansiyonel Yangın Algılama ve Uyarı Sistemleri: Konvansiyonel yangın algılama ve uyarı sistemleri, kurulu bulunduğu binada çıkan yangının sadece bölge bilgisini verebilen, insanları sesli ve ışıklı şekilde uyarabilen elektronik sistemlerdir.

Buna göre doğru cevap: C'dir.

E bütünlük 120 ise 120 dakika boyunca bütünlüğünü koruduğunu anlatmaktadır. Buna göre doğru cevap B’dir.

EI 90 ölçütü , o yapı elemanının 90 dakika boyunca bütünlüğünü ve yalıtım özelliğini koruduğunu anlatmaktadır. Buna göre doğru cevap D’dir.

Konvansiyonel yangın algılama ve uyarı sistemlerinin tasarımı aşamasında ilk uygulanacak adım yangın kontrol panelinin yerinin belirlenmesidir.

Buna göre doğru cevap: C'dir.

R Yük taşıma kapasitesini ifade etmektedir. Buna göre doğru cevap C’dir.

Betonarme veya betonarme-çelik kompozit elemanların yangına karşı dayanıklı olabilmesi için, içindeki çelik profil veya donatının en dışta kalan kısımları olan pas payının, kolonlarda en az 3,5 cm kirişlerde 2,5 cm ve döşemelerde en az 2 cm kalınlığında beton ile kaplanmış olması gerekir. Buna göre doğru cevap E’dir.