TEMEL YANGIN GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 15

Giriş Cihazları; Ortamdaki riskli durumu algılayarak değerlendirme ünitelerine bilgi gönderen ve sistemi harekete geçiren ekipmanlardır.

Buna göre doğru cevap: A'dır.

Yük taşıma kapasitesi (Load-bearing Criterion) (R): Yıkılmaya veya aşırı eğilmeye dayanım. Başka bir ifade ile yapı elemanının yangına maruz kalma durumunda belli bir sürede strüktürel stabilitesini koruma kapasitesidir. Buna göre doğru cevap A’dır.

Işın tipi duman dedektörü, tavan seviyesinin hemen altına monte edilir ve menzili 100 metreye kadar ulaşabilir. Buna göre doğru cevap D’dir.

Tüm yangın uyarı butonları görülebilir ve kolayca erişilebilir olmalıdır. Yangın uyarı butonları, yerden en az 110 cm ve en fazla 130 cm yüksekliğe yerleştirilmelidir.

Buna göre doğru cevap: B'dir.

Yangın algılama sistemlerinde kullanılan dedektör çeşitleri algıladıkları duman, sıcaklık, alev ve gaz etkisine göre sınıflandırılabilmektedir.

Buna göre doğru cevap: E'dir.

Binadaki yatak sayısı 200’den fazla olan otel, motel ve yatakhanelerde anons sistemlerinin kurulması zorunu değildir. Buna göre doğru cevap A’dır.

Sabit sıcaklık dedektörü: Çevresindeki hava sıcaklığı belli bir değere ulaştığında alarm verir. Bu sabit değer genellikle 60 °C veya 90 °C’dir.

Buna göre doğru cevap: A'dır.

Kaçış yollarının kapsamına giren alanlar aşağıdaki gibi tariflenebilir:

Odaların ve bağımsız mekânların çıkışları

Her katta bulunan koridor ve geçitler

Kat çıkışları

Zemin kata ulaşan merdivenler

Zemin katta bulunan merdiven ağızların- dan bu katta ki çıkışlara ulaşan yollar

Yangın merdivenleri

Yapı dışında bulunan güvenlik bölgeleri

Kaçış uzaklığının ölçülmesine mekânların içerisindeki en uzak noktadan başlanır.

Yağmurlama sistemleri ile donatılmış büro binalarında izin verilen en üst kaçış mesafesi değerleri, tek yönlü kaçış için 30 m, çift yönlü kaçış imkânı için 75 m’dir.

Mekânlardan çıkış sayıları da kullanıcı yükü ile ilişkilidir. Kişi sayısı 50’yi aştığı durumlarda bir mekân için en az iki alternatif çıkış verilmesi zorunludur. Bu zorunluluk yüksek tehlikeli mekânlarda 25 kişi için geçerlidir.

Merdivenlerin tüm bileşenleri ile birlikte doğru boyutlandırılması ve yetkin bir şekilde donatılması yangın güvenliği açısından son derece önemlidir. Bu bağlamda yangın merdivenlerinin sahip olması gereken optimum nitelikler ve fiziksel özellikler söz konusudur:

• Merdiven kollarında birbiri ardına en az dört, en fazla 17 basamak yapılabilir.

• Dört basamaktan daha az kot farklarına sahip olan tüm kot farkları rampalarla geçilmelidir.

• Yön değişimlerinde ve en fazla 17 basamaktan sonra merdiven kolu genişliğinden daha dar olmayacak en ve boy oranlarına sahip sahanlıklar düzenlenmek zorundadır. Sahanlıklar arasında olabilecek kot farkı ise en fazla 3 m olmalıdır.

• Yüksek yapılarda merdiven kolunun genişliği 120 cm’den daha dar olmamalıdır. İlgili hesaplamalar ve planlamalar dahilinde genişliği 200 cm’yi geçecek şekilde düzenlenen merdivenler, tahliye akışının kontrolü için 100 cm’den dar ve 160 cm’den geniş olmayacak şekilde korkuluklarla bölünmelidir.

Düşey kaçış yolları kapsamında yer alan rampalarda ise eğim en fazla %10 olabilir.

Yangın kaçış güzergâhı üzerinde yer alan kapıların da yangın güvenliği açısından taşıması gereken özellikler bulunmaktadır. Kaçış yolları üzerinde yer alan kapılarda dönel kapılar ya da turnike sistemler kullanılmasına izin verilmemektedir. Kişi sayısının 50’yi aştığı mekânların çıkış kapıları kaçış yönüne doğru açılmalı ve asla kilitli, sürgülü tutulmamalı- dır. Kaçış merdivenlerine ve yangın güvenlik holüne açılan kapıların ise yangın kapısı niteliğinde olması şarttır. Kendiliğinden kapanan düzeneklerle donatılmış ve duman sızdırmaz nitelikte olan yangın kapılarının 4 kattan daha az kata hizmet veri- yor ise en az 60 dakika, bodrum katlara ve 4 kattan daha fazla kata hizmet veriyor ise en az 90 dakika yangına karşı dayanıklı olması gerekmektedir. Bir kattaki kişi sayısının 100’ü geçmesi durumunda veya merdivenlerden güvenli bir dış alana açılan kaçış yolu kapılarında kaçış koridoru dahil olmak üzere tüm güzergâh üzerinde bulunan kapılar kapı kolu kullanılmaksızın açılabilecek şekilde panik barlı olmalı ve kaçış yönüne açılmalıdır.

Kaçış yollarının sağlaması gereken özellikler aşağıda verilmiştir:

Toplam kullanıcı sayısı 50 ile 500 kişi arasında ise kattaki bir kaçış yolunun genişliği en az 100 cm, 501 ila 2000 kişi arasında ise en az 150 cm, 2001 kişi ve daha fazlası ise en az 200 cm olmalıdır.

Yüksek yapılarda yatay veya düşey hiçbir kaçış yolunun genişliği 120 cm’den daha dar olamaz.

İki çıkış gereken mekânlarda, her bir çıkışın toplam kullanıcı yükünün en az yarısını karşılayacak genişlikte olması gerekir ve bütün genişlikler temiz / net ölçüler olarak alınır.

Tek kanatlı bir çıkış kapısının temiz genişliği 80 cm’den az ve 120 cm’den çok olamaz.

Acil durum aydınlatmasının zorunlu olduğu yapı tipleri aşağıda verilmiştir:

Hastaneler, huzurevleri ve eğitim amaçlı binalar

Kullanıcı yükü 200’den fazla olan bütün binalar

Zemin seviyesinin altında 50 veya daha fazla kullanıcısı olan binalar

Penceresiz binalar

Otel, motel ve yatakhaneler

Yüksek tehlikeli yerler

Yüksek binalar

Bunların dışında bazı mahallerde de acil durum aydınlatmasının sağlanması önemlidir. başka bir ifade ile zorunlu olmasa da konulmasında büyük yarar vardır. Örneğin; yürüyen merdivenler ve asansörler, yüksek risk oluşturan hareketli makinelerin ve kimyevi maddelerin bulunduğu atölyeler ya da laboratuvarlar, elektrik dağıtım ve jeneratör odaları, merkezî batarya ünitelerinin bulunduğu mahaller, kapalı otoparklar, pompa istasyonları, ilk yardım ve emniyet ekipmanının bulunduğu alanlar acil aydınlatma sistemi ile donatılmalıdır.

Acil durum yönlendirme işaretlerinin zorunlu olduğu alanlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Tüm çıkış kapıları

Kaçış güzergâhı üzerindeki yön değişim noktaları

Kaçış koridorları boyunca

Merdivenler

Zemin seviyesinin değişim noktaları

Tüm yangın söndürme ve yangın alarm cihazlarının etrafı

İlk yardım noktaları

Emniyet ekipmanlarının bulunduğu yerler

Tehlike riski yüksek alanlar

Yangın algılama ve uyarı sistemleri, dedektörlerinden aldığı yangın ikazını yorumlayarak siren, söndürme sistemi, telefon hattı vs. gibi çıkışlarını aktif hâle getirirler. Temel olarak üç işleve sahiptirler:
• Bilgilendirme
• Yetkili mercilere yönlendirme
• Söndürme sistemini aktif duruma getirme

Konvansiyonel sistemlerde kullanılan yangın kontrol paneli, algılama elemanlarının dahil edildiği bölgelerden meydana gelmektedir. Bir yangın kontrol panelinin kapasitesini sahip olduğu bölge sayısı belirler. Her bölgeye birden fazla dedektör ve yangın uyarı butonu bağlanabilir. Bir bölgeye bağlanacak algılama elemanı sayısını öncelikle seçilen
bölgenin mimari yapısı belirlemektedir. Tasarımcıya göre değişse de genel olarak konvansiyonel sistemlerde bir bölgeye en fazla 20 algılama elemanı (duman dedektörü, ısı dedektörü, sıcaklık artış hızı dedektörü vs.) bağlanabilir.

Binalarda yangın alarm butonlarının kullanılmasının mecburi olduğu durumlar aşağıda belirtilmiştir:
• Konutlar hariç, kat alanı 400 m2’den fazla olan iki kat ile dört kat arasındaki bütün binalar
• Konutlar hariç, kat sayısı dörtten fazla olan bütün binalar
• Konutlar dâhil bütün yüksek binalar