TEMEL YANGIN GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 10

İki merdiven kolu arasındaki baş kurtarma yüksekliğinin optimum ölçüsü basamak üzerinden 210 cm olarak belirlenmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kişi sayısının 50’yi aştığı mekânların çıkış kapıları kaçış yönüne doğru açılmalı ve asla kilitli, sürgülü tutulmamalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Acil durum aydınlatma sisteminin normal aydınlatma sistemi kesildikten sonra en az 60 dakika süreyle devrede olması zorunludur. Kullanıcı yükünün 200 kişiyi aştığı binalarda ise bu süre en az 120 dakika olmalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Özelliklerine Göre Standartlar

Ürün Standartları: İşlenen, imal edilen ya da doğal şekilde değerlendirilen ürün ve malzeme­lerin asgari kalite özelliklerini belirleyen standartlardır. Örneğin; yangın tesisatını oluşturan sabit tesisat elemanları yangın muslukları, alarm cihazları, alev dedektörleri, damperler, hava kanalları, yangın kapıları vb.

Metot Standartları: Üretim veya hizmetin standartlara uygun olması için hangi tür alet, araç, gereçlerle ve nasıl yapılacağını açıklayan rehber niteliğindeki standartlardır. Örneğin; ISO 9004 Kılavuz Standardı, Tuz Testi Standardı, Yangına Tepki Sınıflandırma Standardı, Yağ Tayini Standardı vb.

Hizmet Standartları: Mal ve hizmetlerin insanın can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürmeden, kaliteli, ekonomik ve verimli bir şekilde üretilmesi için uygulanması zorunlu olan asgari sistem gerekliliklerini belirleyen standartlardır. Örneğin; ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Standardı, ISO 18001 OHSAS İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Standardı vb.

Uygulama Şekillerine Göre Standartlar

Uygulama Alanlarına Göre Standartlar

tabidir. Her ülkenin ulusal ölçekte standardizasyon çalışmalarını yürüten kendi kuruluşları bulunmak­tadır. Örneğin; İngiliz Standartları Enstitüsü (BS) – 1901, Amerikan Mühendislik Standartlar Ko­mitesi (ANSI) - 1918, Alman Standartları Birliği (DIN) – 1917, İsveç Standartları Komisyon (SIS) - 1922, Fransız Standartları Birliği (ANFOR) – 1926, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) – 1954.

5. Uluslararası Standartlar: Tüm dünyada uygu­lama geçerliliği olan standartlardır. ISO standart­larının tamamı bu gruba girer. Örneğin ISO9001 Kalite Yönetim Sistemi Standardı. Doğru Cevap E’dir.

Yangın algılama ve uyarı sistemlerinin bu işlev­leri yerine getirirken üstlendiği amaçlar can ve mal güvenliğini esas almaktadır. Yangın yan ürünlerin­den olan ve insanlara verdiği fiziksel rahatsızlığın yanı sıra bilhassa kaçış yollarındaki görüş mesafesini kısıtlayarak hareket kabiliyetlerini azaltan duman görüş mesafesini 20 metrenin altına düşürmeden bina kullanıcılarını uyarmak ve emniyetli bölgelere kaçmalarına imkân vermek birincil amaçtır. Yangı­nın başlangıç zamanı ile etkin söndürme önlemleri alındığı zaman arasını kısaltarak, yangın büyüyerek söndürülmesi güç ya da imkânsız hâle gelmeden müdahale şansı tanımak ve mal kaybına yol açacak zararı azaltmak ise ikincil amaçtır. Doğru Cevap C’dir.

BYKHY’ye göre Eğitim Tesisleri, Yataklı Sağlık Tesisleri ve Ayakta ve Diğer Sağlık Tesisleri Kamu Binaları kapsamındadır. Doğru Cevap C’dir.

Konvansiyonel yangın algılama ve uyarı sistemlerinin tasarımı aşamasında ilk uygulanacak adım yan­gın kontrol panelinin yerinin belirlenmesidir. Yangın ihbarı verildiğinde bina yetkililerinin hızlıca yangın alarm bölgesi bilgisine ulaşabilmesi için panelin kolay ulaşılabilecek yerde olması gerekmektedir. Sonraki adım ise, bu sistemin kurulacağı yerin, tesisin veya binanın sanal bölgelere ayrılmasıdır. Bölgelendirme/ zonlama yapılırken mekânın, binanın veya tesisin mimari yapısı ve ölçüleri göz önüne alınır. Örneğin her kat bir bölge veya her iki kat bir bölge olacak şekilde bölgelendirme yapılabilir. Diğer bir bölgelendirme yaklaşımı ise işlevsel bölgelemedir; örneğin jeneratör merkezi ayrı bölge, depo ayrı bölge, ofis mahalleri ayrı bölge gibi. Bölgelere ayırma işlemi yapılırken düşünülmesi gereken esas nokta bir bölgeden yangın alarmı alınıp o bölgeye gidildiğinde yangının vakit kaybetmeden bulunabilmesi olmalıdır. Bu nedenle, iki katın bir bölge olması durumlarından mümkün olduğunca kaçınılmalıdır veya 300 m2’den büyük mekânlar tek bölge olarak belirlenmemelidir. Doğru Cevap A’dır.

Uyarı Butonları: Yangın kaçış yolları üzerine kurulan ve el ile yangın uyarısına imkân veren yangın uyarı butonları, herhangi bir bina veya tesiste yangının tespit edildiği anda ulaşılması güç olan böl­gelere yangının sesli ve ışıklı şekilde bildirilmesi mantığı üzerine kurulu elektronik ekipmanlardır. Bu yönüyle butonların yerleştirildiği noktalar hayati önem taşımaktadır. Bir kattaki herhangi bir noktadan, o kattaki herhangi bir yangın uyarı butonuna yatay erişim uzaklığının 60 m’yi geçme­yecek şekilde konumlandırılmaları gerekmektedir. Engelli veya yaşlıların bulunduğu yerlerde bu mesafe azaltılabilir. Tüm yangın uyarı butonları görülebilir ve kolayca erişilebilir olmalıdır. Yangın uyarı butonları, yerden en az 110 cm ve en fazla 130 cm yüksekliğe yerleştirilmelidir. Doğru Cevap C’dir.

Optik duman dedektörü: Optik duman dedektörleri IR (infrared-kızılötesi) ışık saçma prensibiyle çalışan bir fotoelektrik duman hücresine sahiptir. Fotoelektrik hücrede alıcı ve verici olmak üzere iki önemli bileşen bulunur. Normal çalışma durumunda, IR Led vericinin saçtığı kızılötesi ışıklar foto diyot alıcı üzerine düşmez. Ancak yangın durumunda IR ışınları hücre içinde biriken partikül­lere çarpıp alıcının üzerine düşer. Dedektör bulunduğu ortamda yangın olduğunu bu şekilde tespit edip yangın alarm santraline sinyal gönderir. Doğru Cevap D’dir.

Sıcaklık artış dedektörü: Çevresindeki hava sıcaklığının belirli bir zaman aralığındaki artışını ölçerek, bu artışın normalin üze­rinde olması durumunda alarm verir. Ge­nellikle sıcaklık artışı 1 dakika içerisinde 30 °C’den fazla olduğunda algılama yapar. Kapalı otoparklar, yemek salonları, çama­şırhaneler ve kazan daireleri için uygundur. Doğru Cevap B’dir.

Sesli uyarı cihazları yerden 150 cm yükseklikte yerleştirilmelidir. Binada kullanılacak olan diğer ses­li uyarıcılardan ayırt edilebilecek özelliğe sahip sesli yangın uyarı cihazlarının ses seviyesi, ortalama or­tam ses seviyesinin en az 15 dBA üzerinde olmalıdır. Uyuma maksatlı bölümler ile banyo ve duşlarda, ses seviyesinin en az 75 dBA olması gerekmektedir. Sesli uyarı cihazlarının kendi konumundan 3 m uzaklıkta en az 75 dBA ve en çok 120 dBA ses seviyesi elde edilecek özellikte olmaları şarttır. Doğru Cevap B’dir.

Sabit boru sistemi üzerinde itfaiye personelinin ve eğitilmiş personelin kullanımına imkân sağlayan bağlantı ağızları bırakılması ve bu bağlantı ağızları­nın kaçış merdiveni veya yangın güvenlik holü gibi korunmuş mekânlarda olması şarttır. Bir boyutu 60 m’yi geçen katlarda yangın dolabı ve itfaiye su alma ağzı yapılması zorunludur. Doğru Cevap E’dir.

Dünyada ilk olarak 18. yüzyılın ikinci yarısın­da kullanılmaya başlanan yağmurlama sistemleri ülkemize 1950’li yıllarda rafineri, baraj ve yabancı yatırımlı fabrikalarla girmiş ve 1985 yılına kadar sadece bu tür tesislerde kullanılmıştır. Doğru Cevap C’dir.

Yangınlara dışarıdan müdahale edebilmek ama­cıyla yapıların etrafına yerleştirilen ve itfaiyenin bağlantı yapması için bırakılan ağızlara yangın hid­rantı denir. Yangın anında, itfaiye araçlarına bu hid­rantlardan su ikmali yapılır veya hortum serilerek doğrudan hidrantlar vasıtasıyla yangına müdahale edilir. Hidrant sistemleri merkezi su besleme sis­temlerine (şehir suyu şebekesine) veya büyük işlet­melerde yangın pompası ile su depolarına bağlanır. Hidrantlar itfaiye ve araçlarının kolay yanaşabileceği ve bağlantı yapabileceği şekilde düzenlenmelidir. Doğru Cevap B’dir.

Veriler değerlendirilirken izlenecek adımları ise aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür:

1. ADIM-Binadaki potansiyel yangın riskini-risk bölgelerini tanımlamak (İşlevsel risk analizi yapılarak işleve bağlı olası risklerin saptanması): Binanın genel işlevi içerisinde yer alan alt işlevleri, farklı riskleri ortaya koyabilmektedir. Bu açıdan, bina içerisinde işlevsel analiz yapılarak yüksek risk bölgelerini belirlemek ve riskin gerçekleşmesi durumunda tüm binayı etkisi altına almasını engelleyecek önlemleri almak gerekmektedir.

İmar Planı

İmar yasasına göre nüfusu 10000’i aşmış yerleşmelerde yapılması zorunlu olan fiziksel plan. Nüfusu 10000’in altında olan yerleşmelerde imar planı yapılıp yapılmamasına belediye meclisleri karar verir. Nazım imar planı ve uygulama imar planı olmak üzere iki türü vardır.

Yangından Korunmada Genel Amaçlar
• Yangından korunma kavramı, olabilecek bir tehlikenin yaratacağı zararlardan etkilenmemeye çalışmak veya tehlikeyi en az zararla ortadan kaldırmak olarak tanımlanabilir. Yangından korunma ve yapıda yangın güvenlik önlemlerinin alınmasında amaçların belirlenmesinin önemi büyüktür. Amaçların belli olması, yapının tasarım aşamasında tasarımcının doğru kararlar almasına, inşası sırasında doğru uygulamaların gerçekleştirilmesine, bina kullanıcılarının risk altında kalmaları durumunda doğru yönlenmesine ve yangınla mücadele
ekiplerinin güvenli bir biçimde müdahalesine yardımcı olacaktır.
• Yangından korunmada; tehlike altındaki insanların can güvenliğini sağlamak ve onlara yangın sırasında yeterli kaçış zamanı sağlamak, yangın başlangıcını ve yayılışını engellemek veya yeterince geciktirmek, yapının çökmesini engellemek, yangına kolay müdahale olanaklarını ve müdahale ekiplerinin güvenliğini sağlamak, yangının yaratacağı her türlü mal kaybının ve hasarın en aza indirilmesini sağlamak temel amaçlardır.
• Yapıda yangın güvenliğini sağlamada uygulanacak taktikler; önleme tedbirleri, algılama, iletişim, kaçış, zapt etme ve söndürme konularını kapsamaktadır.
• Yangın güvenlik önlemleri yeterli ve yetkin bir şekilde tasarlanarak uygulanmış bir yapıda yangın olaylarının en az zararla sonuçlandığı yaşanan deneyimlerle doğrulanmıştır. Korunmanın temelinde bina kullanıcılarının can güvenliğini ve daha sonra da mal güvenliğini sağlayarak maddi hasarı en aza indirgemek vardır.

Asansörlerin asla kaçış yolu olarak kullanılmasına izin verilmez.

Tahliye hareketine başlamadan önce güzergâh planı yaparlar ve genellikle her zaman kullanılan bildikleri yolları kullanırlar.

Binayı tanıyan kullanıcılar değil, geçici kullanıcılar, binayı bilmedikleri için tehlike anında yaşanacak panik durumunu arttırırlar ve etkin kaçışı engellerler.