TEMEL YANGIN GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 14

Yapılı çevre; hayatın neredeyse tamamının sürdürüldüğü, belli bir nüfus yoğunluğuna sahip olan, büyük oranda örgütlenmiş, karmaşık yaşam süreçlerini barındıran, insanı doğrudan etkileyerek yaşamının niteliğini belirleyen, farklı disiplinlerin organize birlikteliği ile çevresel değişkenler, teknikler, teknolojiler, beklentiler vs. doğrultusunda alınan kararlara dayalı olarak tasarlanan, planlanmış bir fiziksel dokuya sahip mekânlar bütünü olarak tanımlanabilir. Doğru cevap B.

Binaların performansını belirleyen karar verme adımları arasında;

Kartal-Maltepe Yangını (8 Ekim 1926): Patlıcan kızartmakta iken tavadaki yağın patlaması ile yangın çıkmış, mahallenin ahşap ve sık evlerden ibaret olması nedeni ile gelişerek yayılmıştır. Bu yangında 110 bina yanmıştır. Doğru Cevap A.

Yangın kompartımanı: Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölgedir. Doğru cevap C.

Bazı binalarda bulunabilen depolanmış ya da kullanımda olan belirli özelliklere sahip metaller: İlave oksijen sağlayarak yangını büyüten ya da yanmayı kolaylaştıran oksitlenmiş metaller, bazı kimyasallar oksijen kaynaklıdır. Doğru cevap D.

Yangınlar genellikle tek bir noktada başlar ve yakıt miktarına, havalandırma koşullarına, başladığı mekânın geometrisine bağlı olarak büyür.Bir yangın olayı genel olarak dört safhada gerçekleşir:

Doğru cevap C.

E Sınıfı Yangınlar: Çıkış kaynağı elektrik olan yangınlardır. Doğru cevap D

Bina yüksekliği 6,5 ila 28,5 metre arasında olan binalarda pencere boşluklarının üstünde en az 30 cm A1 sınıfı yangın bariyeri olmalıdır.

F Sınıfı Yangınlar: Yağ tavası yangınları olarak da bilinirler. Bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yangınlarını kapsar. Söndürülmesinde boğma tekniği uygulanmalıdır veya kuru kimyasal söndürücüler kullanılmalıdır. Doğru cevap E.

E Sınıfı Yangınlar: Çıkış kaynağı elektrik olan yangınlardır. Elektrik akımı kesildikten sonra yanmaya devam eden maddenin cinsine göre yukarıda açıklanan yangın söndürme yöntemlerinden uygun (ABC ve B tozlu söndürücüler, halokarbon gazlı söndürücüler) olanı kullanılır. Asla su ve köpük kullanılmaz.

Yangın söndürücüler arasında; su, kum, karbondioksit gazı, kuru kimyasal tozlar, köpük, holokarbonlu yangın söndürme maddeleri yer almaktadır. Magnezyum tozu su ile teması halinde yanıcı gaz açığa çıkaran bir kimyasaldır.  Doğru cevap B.

Çatının çökmesi, Çatıdan yangının girişi ve çatı kaplaması yüzeyinin tutuşması,Çatının altında ve içinde yangının yayılması, Çatı ışıklığı üzerindeki rüzgâr etkileri, Çatı ışıklığından binaya yangının geçmesi, Yangının çatı kaplamasının dış yüzeyi üzerine veya katmanlarının içerisine yayılması, Alev damlacıklarının oluşması, Bitişik nizam binalarda, çatılarda çıkan yangının komşu çatıya geçmesi gibi etmenler yangın güvenliği açısından göz önünde bulundurulur. Çatı taşıyıcı türü bulundurulmaz. Doğru cevap B şıkkıdır.

İtfaiye araçlarının binaya yaklaşabildiği son sınırdan binanın dış cephesindeki herhangi bir noktasına olan yatay uzaklığın en çok 45 m olabileceği belirtilmiştir.

Yapıların planlanma özelliklerine, konumlarına ve işlevlerine bağlı olarak riskin gerçekleşme olasılığı ve gerçekleştiği durumda neden olabileceği can ve mal kayıplarının boyutları, yapıdan yapıya farklılık göstermektedir. Yangın riskinin gerçekleşme olasılığının bağlı olduğu etkenler şunlardır:
• Yapının işlevi
• Konstrüksiyonun yanabilirliği
• Planlama hataları
• Yapının yangın yükü
• Dikkatsiz malzeme seçimi
• Döşeme ve son kat malzemeleri
• Yanıcı malzemelerin göz ardı edilen davranışları (cila vb.)
• İşçilik ve detaylandırma hataları, doğru cevap C'dir.

1. Yangın riskini sınırlamaya yönelik eylemler;
• Yangın yükünün belirlenmesi
• Yapının arazi üzerindeki konumunun değerlendirilmesi
• Yapı malzemelerinin ve yapı elemanlarının yangın karşısındaki davranışlarının irdelenmesi
• Yapı taşıyıcı sisteminin yangından korunumunun sağlanması

2. Yangın riskinin gerçekleşmesi durumunda en az can ve mal kaybı ile atlatılmasına yönelik önlemler:
• Yapılarda duman kontrolünün sağlanması
• Yangından kaçış yollarının planlanması
• Yangın kompartımanlarının oluşturulması
• Yangına müdahale olanaklarının değerlendirilmesi, Doğru cevap A'dır.

Aktif Yangın Güvenlik Önlemleri: Aktif yangın güvenlik önlemleri, yapı tamamlandıktan sonra kurulan algılama, uyarı ve söndürme sistemleri gibi genellikle mekanik savunma ve önleme sistemleridir. Bunlar, yangın başlangıçlarının bulunmasını sağlayan ısı, duman, alev ve gaz dedektörleri gibi algılayıcılar, yangın başlangıçlarını ses çıkararak ve/veya ışıklı olarak kullanıcılara haber veren erken uyarı sistemleri ve yangını kontrol altında tutan söndürme sistemlerinden oluşmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yangından korunma kavramı, yangının çıkma olasılığını en aza indirmenin yanı sıra yangının başladığı alanda kontrol altına alınmasını, yangın yan ürünlerinin (duman, alev, yüksek ısı, yanmamış toksik gazlar) oluşumunun ve yayılmasının önüne geçilmesini, yapının yönetmelik tarafından uygun görülen süre içerisinde ayakta kalmasını, insanların en kısa sürede güvenli bir alana tahliye edilmelerini veya yangından etkilenmeyecekleri şekilde korunmuş bir alanda güvenlik altına alınmalarını, yangına müdahale için gerekli olanakların sağlanmış olması gibi birçok hususu da kapsamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yapıda yangın güvenliğini sağlamada uygulanacak taktikler aşağıdaki gibi sıralanabilir.