TEMEL VETERİNER PATOLOJİ

Sinirsel atrofi, felç durumlarında kasların uyarılamaması sonucu hareketlerin azaltmasından kaynaklanır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Fizyolojik atrofi; Bir diğer şekil organın görevinin artmasıyla büyümesi görevi bittikten sonra küçülerek eski durumuna dönmesi halidir. Doğumdan sonra uterusun kasları bu şekilde eski durumuna gelir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğumsal (konjenital) olarak doku ve organların küçük görülmesine hipoplazi denir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bazen organ aslında büyümemiş olup aksine atrofiktir; ama makroskobik görünümü gereğinden fazla büyüktür. Bu şekildeki bir değişikliğe psödohipertrofi denir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bazen organda bir kısım hücreler fonksiyonlarını kaybettiğinden, diğerleri bu eksikliği gidermek için hipertrofi ve hiperplaziye uğrar. Buna kompenzasyon hipertrofisi veya hiperplazisi denilir. Örneğin yaşlı köpeklerin dalağında nodüler dalak hiperplazisine sıkça rastlanır. Doğru cevap A seçeneğidir.

A vitamini yetersizliğinde kanatlılarda ağızda, özofagusta; tükrük ve safra kesesi kanallarında gelişen taşların mekanik etkisiyle bu bölgelerde tek katlı epitelin çok katlı yassı epitele dönmesi metaplaziye örnek olarak verilebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Sistemik amiloidozis ile sonuçlanan iki amiloid tipi önemlidir. Bunlardan birisi AA amiloid, diğeri AL amilod birikimidir. AA amiloidozis (sekonder, tipik, reaktif amiloidozis); uzun süren enfeksiyonlarda devamlı antijenik uyarım altında kalınmasıyla veya romatoid artritis gibi enfeksiyöz olmayan kronik hastalıklarda doku yıkım ürünlerinin etkisiyle şekillenir. Örneğin, kronik irinli yangılarda, kronik kemik iliği yangılarında (osteomyelitis), görülür. Klasik örneği atların serum hastalığıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Purin bazları (adenin, guanin) karaciğerde ksantin üzerinden ürat ve ürik aside çevrilir. Bu ürünler vücuttan uzaklaştırılmazsa kanda ürenin artması, dokularda ürat kristallerinin (sodyum ürat) birikimi ile urikozis (gut) gerçekleşir. Doğru cevap C seçeneğidir.

A vitamini ön maddesi olan karotenoid, hayvanlar açışından dikkati çeken bir diğer ekzojen pigmenttir. Özellikle özellikle at ve Jersey, Guernsey gibi sığır ırklarında yağ dokusunun sarı renk almasıyla karakterize olan psödoikterusa (yalancı sarılığa) sebep olur. Doğru cevap B'dir.

Organ taslaklarından organların gelişmesi; gelişen organlarda hücre sayısının sabit tutulması, deri yüzeyinde olduğu üzere yıpranan hücrelerin kepek olup dökülmesi, timusun, kanatlılarda bursa Fabrisius’un belli bir yaştan sonra küçülmesi daha önemlisi tümöre eğilimli hücrelerin ortadan kaldırılması olayları apoptoz sayesinde gerçekleşir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Grekçede: a, olumsuzluk eki olup trophia ise beslenme anlamınadır. Genel olarak gelişimini tamamlamış doku ve organların herhangi bir nedenle sonradan küçülmesidir. Uzun süren etkilerle yavaş gelişen morfolojik bir değişikliktir. Patolojik olduğu gibi fizyolojik de olur. Patolojik atrofinin esas nedeni beslenme yetersizliğidir. Tanım olarak da buna uygundur. Çünkü atrofi beslenememe anlamına gelir. Hücreler bu duruma uyum sağlamak için fonksiyonlarını azaltarak küçülür. Doğru cevap A'dır.

Doğmasal (konjenital) olarak doku ve organların küçük görülmesidir. Morfolojik yönden atrofiye benzese de atrofi tanımına girmez. Çünkü gelişimini tamamlamış bir organ veya dokunun sonradan küçülmesi değildir. Doğru cevap E'dir.

Hipertrofi, organ ve dokuların büyümesidir. Atrofinin tersi olan bu durum ya o organ ve dokudaki hücrelerin hacimce artmasından ya da hücresel çoğalmasından ileri gelir. Haliyle böyle organ hacim ve ağırlıkça artar. Doğru cevap D'dir.

Olgunlaşmış dokudaki hücrelerin embriyonal kökeni aynı olan bir başka hücre tipine dönmesi olayıdır. Dönüşüm daima aynı dokunun farklı hücreleri arasında olur. Örneğin tek katlı bez epitelleri çok katlı yassı epitele, çok katlı mukoza epiteli çok katlı keratinize deri epiteline; mezenşimal kökenli kas hücreleri aynı kökten gelen kıkırdak kemik dokusu hücrelerine dönebilir. Ancak epitel dokusu hücrelerinin mezenşimal dokuya dönmesi mümkün değildir. Doğru cevap A'dır.

Zedelenme; etkinin tipi, şiddeti, süresi, etkilenen canlının türü, doku ve hücrelerin tipi gibi pek çok faktöre bağlıdır. Dolayısıyla aynı etkinin bulguları olaydan olaya farklıdır. Yapısal bir değişiklik şekillenmemişse bulgular gözle görülmez. Böyleleri örneğin, yalnız immunolojik, biyokimyasal analizlerle saptanır; gen mutasyonuna bağlı olanlar kapsamlı testler ile ortaya konulur. Bir kısmı ise böyle başlayıp hücrede, hücreler arası dokuda ve sonuçta da o organda yapısal değişiklik meydana getirir. Bu durumda hücrenin çeşitli yapısal ve fonksiyonel değişikliklerin oluştuğu patomorfolojiden söz edilir. Doğru cevap D'dir.

Zedelenmeden ilk etkilen hücre kısmı hücre zarıdır. Zarda bulunan birtakım mekanizmalarla (sodyum-potasyum pompası) hücreye su giriş çıkışı kontrol edilir ve hücredeki ozmotik basınç dengede kalır. Ozmotik basınç, farklı yoğunluktaki iki sıvıyı ayıran, yarı geçirgen bir zardan sıvı geçişini sağlayan basınçtır.

Alınan maddelerin yeniden sentezine, yıkımına, zararsız hale getirilmesine, taşınmasına, atılmasına ve enerjiye dönüştürülmesine ilişkin vücutta sürekli oluşan kimyasal reaksiyonlara metabolizma denir. Doğru cevap A'dır.

Vücutta oluşan zararlı zehirli maddelerle vücudun kendi kendini zehirlemesine otointoksikasyon denir. Özellikle cıva, kurşun gibi ağır metaller ile zehirli bitkiler ve uygun olmayan şekilde alınan ilaçlarla zehirlenmeler; yakıcı asit ve bazlar bu gruptadır. Hücre ve dokuların yıkım ürünlerinden veya böbrek hastalıklarında oluşan ürenin kana karışmasından ileri gelen otointoksikasyonlar bir başka nedendir.

Vücudun bağışıklığının kaybolmasıyla kendine karşı belirli bölgelerde otoantikorlar ve bağışık yanıt oluşmasıyla meydana gelen hastalıklara otoimmun hastalıklar denir. Otoimmun hastalıkların nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Bir virüs enfeksiyonu sırasında ya da bazı ilaçlarla sağaltımdan sonra ya da yaşlanma sonucu meydana gelebilir. Hastalık oluşturan bileşen bazen yaygın olur ve belirtiler yaygın şekilde ortaya çıkar. Bazen de bir veya birkaç organda yerleşir ve sadece bunlarda birincil bozukluk olur. Otoimmun hastalıkların oluşmasında genetik yatkınlığın da katkısı vardır. Doğru cevap C'dir.

Kaşeksi (zayıflık); açlık, yetersiz beslenmeyle oluşur. Besinlerin bağırsaktan emilememesi, bozuk sindirim, tümöral veya kronik paraziter hastalıklar belli başlı sebebidir. Yağ dokuları azalır, vücut ağırlığı düşer. İleri kaşeksilerde deri incelip buruşur, kemik çıkıntıları belirginleşir; kaslar soluk ve atrofiktir. Kalp ve böbrek çevresindeki yağ dokusu kaybolur; sulu, jelatin benzeri görünüm alır. Bu görünüm seröz atrofi; yağın boşalıp dokunun sulu görülmesinden dolayı da ödema eksvakuo olarak tanımlanır. Doğru cevap E'dir.