TEMEL VETERİNER PATOLOJİ - Deneme Sınavı - 15

Hidranensefali; beyin yarımlarının içerisinin sıvı ile dolu olmasına verilen isimdir. Makroglossi dilin büyük şekillenmesine verilen isimdir. Polidaktili; parmakların normalden fazla sayıda olmasına verilen isimdir. Gigantismus devliktir. Akrani; kafatasının yokluğu anlamına gelir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Ameli anterior; ön bacakların yokluğu anlamına gelir. Sakrokoksigeal agenezis; kuyruğun olmamasıdır. Gnatoşizis; çenenin yarık olmasıdır. Anoftalmi; gözlerin şekillenmemesidir. Siklopi; tek gözlü olma durumudur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ameli; bacakların hiç oluşmamasına denir. Fissura abdominalis; karın duvarının yarık olmasıdır. Spina bifida; vertebraların dorsal arkuslarının yokluğu sonucu omurganın yarık olmasıdır. Polidaktili; parmakların normalden fazla sayıda olmasına verilen isimdir. Atlardaki çok parmaklılık (polidaktili) soya çekme ile ilgili bir gelişim bozukluğudur. Atrezia rekti bağırsağın son kısmının olmayışını ifade eder. Doğru cevap D seçeneğidir.

İyi huylu tümörler (epitelial veya mezenşimal) köken aldıkları doku adının sonuna -oma takısı getirilerek adlandırılırlar. Örneğin, kollagen üreten fibroblastik hücrelerden (bağ dokusundan) oluşan tümör fibroma, kıkırdak dokusu hücrelerinden oluşan tümör kondroma, kemik dokusu hücrelerinden oluşan tümör osteoma; derinin çok katlı yassı epitelinde gelişen tümör papilloma, bez epitelinden gelişen tümör adenoma diye adlandırılır. Malign tümörler epitelial dokulardan köken alıyorsa -karsinoma (carcinoma), mezenşimal dokulardan köken alıyorsa -sarkoma (sarcoma) son eki kullanılır. Örneğin, epitelial dokunun cinsine göre yassı hücreli karsinoma, bazal hücreli karsinoma, adenokarsinoma, transizyonel (değişici epitel) hücreli karsinoma olarak adlandırılırken; mezenşimal dokunun cinsine göre fibrosarkoma, kondrosarkoma, osteosarkoma diye adlandırılır.

Tümör, canlı organizmasındaki herhangi bir hücrenin değişime uğraması ile başlar. Tümör hücresine dönüşen sağlıklı bir hücre tekrar normal hücre haline dönüşemez. Tümör hücrelerindeki bu değişim geri dönüşsüzdür. Tümör hücreleri köken aldığı hücrelerden daha hızlı çoğalırlar.

Genel olarak, iyi huylu tümörler “iyi farklılaşmış” hücrelerden oluşurlar ve böyle tümör hücreleri “tipik hücre” diye de isimlendirilir. Kötü huylu tümörler ise, az farklılaşmış hücrelerden (anaplastik) oluşurlar. Böyle hücrelere aynı zamanda “atipik hücre” adı da verilmektedir. Anaplastik hücrelerden oluşan bir tümörde, pleomorfizm, hiperkromazi, polikromazi, dev çekirdek, mitotik aktivite gibi bulgular görülür.

Tümör oluşumunda nedenler iki ana grupta toplanır. 1. Tümör oluşumuna yatkınlık (dispozisyon); yaş, ırk, cinsiyet, organ, kalıtım; 2. Tümör yapıcı nedenler; fiziksel nedenler, kimyasal nedenler (Aflatoksin), onkojenik (kanser yapıcı) virüsler, parazitler ve hormonlardır.

Hayvanlarda gözlenen parazitlerden bazıları çeşitli tümörlerin oluşmasına neden olabilmektedir. Örneğin: Eimeria stidae/tavşan-karaciğerde safra kanallarında papiller adenom; Cnemidocoptes mutans / tavuk- bacak derisinde karsinom; Gastrophilus larvaları / At midesinde papillom ve karsinom oluşturur.

Malign tümörlerin yayılması bölgesel ve metastatik yayılma olmak üzere iki şekilde olur. Malign tümörler, çevrelerindeki dokuyu itmekten çok yararak, dokular arasına zorla girerek ilerleme eğilimi gösterir (infiltratif gelişme) ve karşılarına çıkan normal-sağlıklı yapılara (sinir, damar) zarar verirler. Bu davranış invazyon olarak adlandırılır. Damarlara invazyon genellikle metastaz için bir tehlikedir.

Bir tümörün, ana kitleden bağımsız yeni odaklar oluşturması şu yollardan biriyle gerçekleşir: Kan Akımı Yoluyla Yayılım; bu yol sarkomların başlıca uzak yayılım biçimidir. Lenf akımı yoluyla yayılım; lenf akımına karışarak yayılım karsinomların özelliğidir. Kontakt (temas, dokunma) Yoluyla Yayılım; bu yayılma şekli birbiri üzerine temas eden dokularda gelişir. Örneğin, üst ya da alt dudakta oluşan tümör diğer dudağa temas yoluyla yayılır. Aynı şekilde, köpeklerin bulaşıcı venereal tümörlerinde de kontakt metastaz görülür. Vücut Boşluklarına ve Seröz Yüzeylere Sıçramayla-Saçılmayla Geçiş (implantasyon); tümörlerin yüzeyinden kopanayrılan hücrelerin özellikle seröz vücut boşluklardaki bir yayılma şeklidir. Kanallar Yoluyla Yayılım; tümör hücrelerinin bronş-bronşiol, idrar yolları ve safra kanalları gibi yollarla yayılmasıdır.

Leiomyom; sığır, köpek, koyun, at ve domuz gibi evcil hayvanlarda ve genellikle dişi genital organlarda, bazen de özofagus ve mide-bağırsakta görülür. Makroskobik olarak, uterustakiler saplıdır ve çoğu tek olarak şekillenir. Kesit yüzü, açık beyaz-pembe renkte olup kıvamı serttir. Çevre dokulardan genellikle fibröz bir kapsülle ayrılırsa da, bazen kapsül bulunmayabilir. Mikroskobik olarak, değişik yönlere seyreden çok sayıda düz kas ipliklerinin birbirine karışmış haldeki görünümü karakteristiktir.

Köpeklerde Bulaşıcı Veneral Tümör
(Canine Transmissible Venereal Tumor - CTVT)

Hücresel kökeni hala tam olarak bilinmeyen, köpeklerde rastlanılan tümörler arasında oldukça yüksek bir orana sahip ve kolayca bulaşabilen bir tümördür. Normal köpek hücreleri 78 kromozom içerirken, bulaşıcı venereal tümör hücreleri 59 ± 5’tir. Tümör, koitus (çiftleşme) yoluyla ya da doğrudan temas ile canlı tümör hücrelerinin aktarılmasıyla bulaştırılabilmektedir. Cinsel olgunluğa ulaşmış dişi veya erkek köpeklerde gelişebilir. Dolayısıyla bu tümörde ırk ve cinsiyet yatkınlığı bulunmamaktadır.

A, B, C ve D şıklarında yer alan bilgiler doğrudur. Germ hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar kalıtımsal mutasyonlara yol açar. E şıkkındaki bilgi yanlıştır. Doğru cevap E seçeneğidir. 

Akrani (kafatasının yokluğu), anensefali (beyinin yokluğu), siklopi (tek gözlü olma) ve anoftalmi (gözlerin şekillenmemesi) baş bölgesinde oluşan anomalilerdir ancak median torakoşizis (göğüs bölgesinin yarık olması) gövde anomalisidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Makroglossi (dilin büyük şekillenmesi) baş bölgesi anomalisi, Fissura abdominalis (karın duvarının yarık olması) ve Sakrokoksigeal agenezis (kuyruğun olmaması) gövde anomalisi, polidaktili (parmakların normalden fazla sayıda olması) ekstremite anomalisidir. Nanozomi (cücelik) vücudun tümünü kapsayan bir anomalidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Teratom, bir çeşit doku anomalisidir, embriyonik dönemde her üç embriyonal yaprağı da içeren anormal üremiş doku parçasına verilen isimdir ve en çok erkek hayvanların testis bölgelerinde gözlenir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Serbest ikizlik anomalilerinde amorfus globozus özellikle sığırlarda gözlenir. Bu anomalide, normal bir yavru yanında bir adet şekilsiz, yuvarlak, üzeri deri kaplı bir kitleye rastlanır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sitogenetik olarak tümörler, epitelial ve mezenşimal olarak iki ana
gruba ayrılırlar. Çünkü hücre, tümörlerde de en önemli ve değişmez bir özelliktir.
Biyolojik davranışlarına göre ise tümörler, iyi huylu (benign) ve kötü huylu (malign) olarak ikiye ayrılır.
Benign tümör hücreleri, köken aldıkları sağlıklı doku hücrelerine benzerlik
gösterir. Yavaş ve sınırlı büyür. Tümör hücrelerinin çevresinde genellikle bağ dokudan kapsül bulunur. Metastaz ve invazyon yapmayan hücrelerce oluşturulan
tümör kitleleri genellikle cerrahi yöntemler ile alınabilir ve canlının yaşam kalitesini çok fazla etkilemezler. Malign tümör hücreleri ise, köken aldıkları sağlıklı doku
hücrelerine az benzerlik gösterirken hızlı ve sınırsız büyüme özelliğine sahiptirler. Çoğunlukla metastaz yaparlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bez epitelinden gelişen tümör adenoma diye adlandırılır. Doğru cevap D seçeneğidir.