TEMEL VETERİNER PATOLOJİ - Deneme Sınavı - 14

İn situ PCR yönteminde aranılan DNA veya mRNA’nın PCR’ın temel prensiplerinden hareketle doku veya hücre kültüründe hücre yapısının korunarak çoğaltılması ve oluşan ürünlerin görünülür bir hale getirilmesini kapsar. Parafinde bloklanmış dokular direkt bu yönteme uyarlanmıştır. Dokunun yapısının bozulmaması, aranılan nükleik asit sekansının in situ olarak çoğaltılması, ultrastruktürel boyutta da uygulanarak incelenmesi yönünden avantajlar taşır. Doğru cevap A'dır.

Magnezyum Klorür: PCR'de magnezyum klorür yoğunluğunun çok iyi ayarlanması gerekir. Çünkü bu primer bağlanmasını, denatürasyon için gerekli sıcaklığını, ürün spesifikliğini, primer-dimer oluşumunu ve enzim aktivitesini oldukça fazla etkilemektedir. Doğru cevap C'dir.

Hedef organ etkileri olan kimyasallar; belirli anatomik ve fizyolojik sistemler üzerinde etki oluşturur. Etkileri hemen ortaya çıkmaz; birikici ve geri dönüşsüz olduğundan özellikle tehlikelidir. Parlayıcılar tutuşma noktaları 38°C üzerinde olan maddelerdir. Yanıcı bir maddenin yerine parlayıcı maddeyi tercih etmek daha doğrudur. Yanıcılar; tutuşma noktaları 38°C’den daha aşağıdadır. Bu kimyasallar, özel tasarlanmış depolarda ve üretici tarafından imal edilen özel kutularında saklanmalıdır. Patlayıcı kimyasallar; histopatolojide nadir olup, en önemlisi pikrik asittir. Bazı gümüş çözeltileri de eskidikçe patlayıcı hal alabilir. Kullandıktan sonra saklanmaları önerilmez. Bu maddeler sallandıklarında patlayabilir. Doğru cevap D'dir.

Elektron mikroskopta izlenebilecek kadar küçük hücresel yapılara ultrastruktur denilmektedir.

Dokuları, organları ve tüm vücudu makroskobik, mikroskobik, kimyasal ve moleküler yöntemler ile inceleyen patoloji dalına anatomik patoloji denilmektedir.

D seçeneği yanlış iken diğer seçenekler patoloji için doğru olan ifadelerdir.

Duyarlılaştırıcılar; karşılaşan kişilerin çoğunda alerjik reaksiyona neden olur. Duyarlılık ömür boyu sürer ve sonraki karşılaşmalarda oluşan reaksiyon ağırlaşır. ‹rritan (tahriş edici) Kimyasallar; canlı dokuya temas ettiği yerde yangısal geri dönüşlü zedelenme oluşturur. En sık göz, deri ve solunum yolları etkilenir. Yeterince karşı karşıya kalındığında kimyasalların hemen tümü tahriş edicidir. Bu nedenle doğrudan temastan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Koroziv (aşındırı- cı) Kimyasallar; sağlığa zarar verir, fiziksel etki de oluşturur. Canlı dokularda geri dönüşsüz zedelenme ve yıkıcı etki yapar; bazı metallere temas edildiğinde aşındırıcıdırlar. Karsinojenler, insanlarda tümör gelişme riski oluşturur. Histopatolojide kullanılan kloroform, kromik asit, dioksan, formaldehit, nikel klorid, potasyum dikromat gibi kimyasalların yanı sıra bazik fuksin (pararosaniline) ve benzidin türevi boyalar Kongo kırmızısı (diaminobenzidine) karsinojendir.

Duyarlılaştırıcılar; karşılaşan kişilerin çoğunda alerjik reaksiyona neden olur. Duyarlılık ömür boyu sürer ve sonraki karşılaşmalarda oluşan reaksiyon ağırlaşır. Parlayıcılar; tutuşma noktaları (alevlenmeye yol açabilecek bir kaynağın bulunduğu yerde kimyasal buharının alevlendiği ısı derecesi) 38°C üzerinde olan maddelerdir. Yanıcı bir maddenin yerine parlayıcı maddeyi tercih etmek daha doğrudur. Yanıcılar; tutuşma noktaları 38°C’den daha aşağıdadır. Kıvılcım oluşturan elektrikli aletlerin çevresindeki buharlara dikkat edilmelidir. Bu kimyasallar, özel tasarlanmış depolarda ve üretici tarafından imal edilen özel kutularında saklanmalıdır. Patlayıcı Kimyasallar; histopatolojide nadir olup, en önemlisi pikrik asittir. Bazı gümüş çözeltileri de eskidikçe patlayıcı hal alabilir. Kullandıktan sonra saklanmaları önerilmez. Bu maddeler sallandıklarında patlayabilir. Yakıcı (oksitleyici) Maddeler; diğer maddeler üzerinde yangına yol açabilir. Sodyum iodat hafif bir yakıcıdır. Civa oksit ve kromik asit daha tehlikelidir. Organik peroksitler ise çok tehlikelidir.

A, C, D ve E şıklarında yer alan bilgiler doğrudur. B şıkkında yer alan bilgi yanlıştır. Oda havası saatte 4-12 kez değişirse, ciddi sayılabilecek kimyasal madde buharı kalmaz. Doğru cevap B'dir.

Prionlar: Sinir hücrelerinde normalde bulunan proteinlerin değişmesiyle oluşan, kendilerini çoğaltabilen ve bulaşıcı hastalık yapan proteinlerdir.

Sodyum Tiyosülfat; histopatolojide normal kullanım halinde sağlık üzerinde riski düşüktür. Trikloroetan; deri ve göz için irritandır. Mide-bağırsak ve merkezi sinir sisteminde hedef organ etkileri oluşturur. Yanıcı değildir. Hiçbir eldiven tipi yeterli korumayı sağlamaz. Kullanılması önerilmez. Uranil Nitrat; dokuların ve metallerin çoğunda korozyon oluşturur. Oldukça zehirlidir; karaciğer, idrar yolları, dolaşım ve solunum sistemlerinde hedef organ etkileri oluşturur. Solunması radyasyon hasarına neden olur. Birçok madde radyoaktivitesini engellediğinden solüsyonlarının kullanımı sırasında risk düşüktür. Lateks dışında her eldiven tipi yeterli korumayı sağlar, ancak ciddi bir çevresel toksindir. Selloidin (stabiliza nitroselüloz); sağlığa zararı yoktur, ancak katı bir madde olarak aşırı yanıcıdır.

Çoğu kimyasal sıradan dolaplarda güvenli bir şekilde depolanabilir. Ancak tehlikeli sıvılar, şişelerin kırılması veya devrilmesi ile ortaya çıkabilecek durumları önlemek için yüksek bölgelerde saklanmamalıdır. Tehlikeli maddeler, plastik veya plastikle kaplı şişelerde satın alınmalıdır. Asitler, yanıcılar, radyoaktif izotoplar, ambalajsız kaplardaki zararlı kimyasallar için özel depolama koşulları sağlanmalıdır. ‹zopentan ve dietil eter gibi yanıcı sıvılar, yüksek derecede uçucu olmaları ve düşük tutuşma noktaları nedeniyle yanma ve patlama riski taşır. Bu kimyasallar bir arada tutulmamalı, kullanılacak miktarda satın alınmalı, geriye kalanlar saklanmamalıdır. Kimyasalların dökülmelerine hazırlık laboratuar düzenlemesi ile başlar. Amaç, zararlı maddelerin dış ortama ulaşmasını engellemektir. Birkaç litre alkolün sağlık üzerindeki etkisi azdır; aynı miktardaki formalin ise yaşamı tehdit edici olabilir. Dökülen madde azsa (mg, ml) zemin, eller korunarak bir bez veya sünger ile silinmeli; bunlar özel bir poşete konularak genel çöpe değil ayrı bir yere atılmalıdır. Dökülen madde fazla veya tehlikeli ise personel o ortamı hemen terk etmelidir. Ortamda etkilenen varsa ilk yardım uygulanmalıdır. Laboratuarda dökülen kimyasalların etkisini azaltan koruyucu ve temizleyici malzeme bulunmalıdır. Bunlar, dökülen toz ise içine süpürüleceği bir kutu, fırça, sünger, havlu; biyozararlılar için sodyum hipoklorit gibi bir ağartıcı, asitler için sodyum bikarbonat, alkaliler için sirke (%5’lik asetik asit) ve formalini nötralize eden ürünler olabilir. Patoloji laboratuarı çalışanları için zararlılarla karşılaşma üç ana yolla olur. ‹lki hava ile soluma, ikincisi sağlam olmayan deri üzer8inden temas ve son olarak müköz membranlara (örneğin göz, ağız, burun) bulaşmadır.

Amonyum Hidroksit; deri, göz ve solunum yollarında ağır irritandır. Kauçuk veya nitril eldiven kullanılmalıdır. Asitlerden uzakta depolanmalıdır. Formalin ile karıştırılmamalıdır (ısı ve zehirli gaz oluşturur). Ortalama 500 ml’den fazla dökülürse odanın boşaltılması gerekebilir.

Kan dolaşımının durması sonucunda kan akımının olmaması durumuna iskemi denir. Otolitik değişiklikler iskemiye bağlı değişiklikler olarak başlar ve hipoksik temele dayanır. İskemi sonunda hücrelerdeki lizozomlar parçalanır. Bu açıklamaya göre doğru cevap 'D'dir.

Dokunun sınırlı patolojik ve/veya travmatik olarak bütünlüğünün ve fonksiyonunun bozulmasına lezyon denir. Nekropside makroskobik olarak lezyonlu organ ve dokulardan alınan örnekler şüphelenilen hastalık veya hastalıklara göre değişir. Bu açıklamaya göre doğru cevap 'A'dır.

Dokunma duyusundan yararlanılarak hasta kişi veya hayvana elle yapılan muayeneye palpasyon denmektedir. Bu açıklamaya göre doğru cevap 'C'dir.

Deneysel çalışmalarda elektron mikroskobik düzeydeki değişiklikleri veya saha çalışmalarında
etkenleri (bakteri virüs, protozoon) saptamak için doku örnekleri alınır. İçerisinde dokuya ait parçacıkların bulunduğu sıvıya süspansiyon adı verilir.

Grid, elektron mikroskobik incelemelerde, histolojik incelemelerdeki lamın karşılığıdır. Deneysel çalışmalarda elektron mikroskobik düzeydeki değişiklikleri veya saha çalışmalarında etkenleri saptamak için doku örnekleri alınır. Bu amaçla alınan örnekler 0.5-1mm3 gibi küçük boyutlarda olmalıdır. Etkenleri direkt olarak gözlemek için örneklerden hazırlanan süspansiyonlardan veya doku kültürleri karbon kaplı gridlere doğrudan değdirilerek alınır. Bu açıklamaya göre doğru cevap 'E'dir.

A şıkkında verilen maddelerin (Kloroform, anilin, diaminobenzidin (DAB)) karsinojen özelliği bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Uranil nitrat; dokuların ve metallerin çoğunda korozyon oluşturur. Oldukça zehirlidir; karaciğer, idrar yolları, dolaşım ve solunum sistemlerinde hedef organ etkileri oluşturur. Solunması radyasyon hasarına neden olur. Birçok madde radyoaktivitesini engellediğinden solüsyonlarının kullanımı sırasında risk düşüktür. Lateks dışında her eldiven tipi yeterli korumayı sağlar, ancak ciddi bir çevresel toksindir. Doğru cevap B'dir.