TEMEL VETERİNER PARAZİTOLOJİ

Şemoterapik : Enfeksiyon hastalıklarının tedavisi amacıyla kullanılan, mikroorganizmalar üzerine zarar verici etkileri fazla buna karşılık organizma üzerindeki etkileri çok az ya da hiç bulunmayan maddelerdir.

Serbest yaşam ile paraziter yaşam arasında parazitizmin farklı basamakları bulunmaktadır. Bunlar Serbest, Kommensalizmus, Forezis, Mutualizmus, Simbiyoz ve Gerçek Parazitizm’dir.

Forezis: Değişik iki organizma arasındaki ilişki, birisinin diğerine barınak veya ulaşım sağlaması, ya da onu korumasıdır.

Leeuwenhoek’un (1632-1723), 17.yüzyılın ikinci yarısında mikroskobu geliş­tirmesiyle diğer bilimler gibi parazitoloji biliminde de yeni bir dönem başlamış ve özellikle gözle görülemeyen parazitler üzerinde araştırmalar başlamıştır.

Partenogenetik: Eşeyli çoğalmanın değişikliğe uğrayarak meydana getirdiği eşeysiz bir üreme şeklidir. Dişi eşey hücresinin erkek eşey hücresi ile birleşmeden gelişme gösterir.

Bazı araştırıcılar kan parazitlerinin, değişik omurgasız canlıların bağırsak parazitlerinden köken aldığını kabul etmektedirler. Omurgasız hayvanların gittikçe artan kan emme alışkanlıkları sonucu accidental (rastlansal) olarak bağırsaklarında bulunan parazitler omurgalı canlıların kan dolaşımına girmekte ve giderek bu ortama adapte olmaktadır. Omurgasız hayvanlar tekrar kan emdiklerinde orijinal yerlerine dönmekte ve yaşamlarını devam ettirmektedirler. Bu yolla parazit her iki konağa da adapte olmaktadır. Zamanla her iki ortama alışan bu parazitlere en iyi örnek kenelerde Babesia, Theileria, Anaplasma ve sivrisineklerde Plasmodium (sıtma) örnek verilebilir

Her canlının ve parazitlerin iki kelime ile anılması ilk defa İsveç’li hekim ve biyolog Linnaeus (18.yüzyıl) tarafından önerilmiş ve 1900 yılında Londra’da ulus­lararası Zooloji kongre’sinde 36 maddelik bir kararla ilan edilmiştir.

Metabo­lik bağlantının bulunmaması kommensalizmus’u parazitizm’den kesin olarak ayıran en önemli özelliktir.

Simbiyoz’da ise canlılar birbirinden ayrılamaz eğer bu ger­çekleşirse ikisi de ölür.

İsmail Hakkı Çelebi (1873), Askeri Baytar Okulu ve Alfort (Fransa) Veteriner Okulundaki eğitimden sonra Mülkiye Baytar Okulu (1889) ve Askeri Baytar Okulunda Tıbbi Zooloji hocalığına atanmıştır. Çelebi 1912’de “İlmi Hayvanatı Tıbbiye ve Ziraiye”, 1914’de “İlmi Tüfeylat-Parazitoloji” kitabını hazırlamış 1932’de Ordinaryus Profesör olmuştur. 1939 yılında ölümüne kadar 44 eser yayınlayan Çelebi ülkemizde Modern Parazitolojinin kurucusu olmuştur.