TEMEL VETERİNER PARAZİTOLOJİ - Deneme Sınavı - 5

Hastalığın seyrini ve sonucunu tahmin etme

Bu tedavi türünde hastalığa neden olan etken parazit grupları dikkate alınarak bu parazitleri yok etmeye yönelik sağaltım yapılır

Patojenik Sağaltım

Bağısıklık yükseltici.

Nemadektinler

Klorlu hidrokarbonlar

Paraziter bir hastalıkta kullanılan ilaç parazite maksimum toksik etki gösterirken konağa karşı da maksimum etki göstermelidir

Yavru attıran ve anomaliye neden olan demektir

Satışı çok olmalıdır

Kuru ve düşük nemli ortamlar

Kan muayenesinin zenginleştirme yöntemleri, Kalın Yayma yöntemi ve Modifiye Knott yöntemi olmak üzere ikiye ayrılır. Doğru seçenek D'dir.

Hipoderma deride yaşayan, halk arasında büvelerek olarak bilinen parazitlerdir ve deri muayenesinde tespit edilir. Doğru seçenek C'dir.

Otopside paraziter yönden muayene edilen başlıca organlar şunlardır: Mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, karaciğer, safra kanalları, safra kesesi, burun boşluğu, solunum borusu, akciğer, kalp, kan damarları, kas, böbrek, baş ve göz. Doğru seçenek E'dir.

Sindirim sisteminde organ geçişlerine ligatür atılan bölgeler: Yemek borusunun mide ile birleştiği yer,mide ile ince bağırsağın birleştiği yer, ince bağırsağın son kısmı ile kalın bağırsağın birleştiği yer, kalın bağırsağın son kısmının anüs ile birleştiği yerdir. Doğru seçenek B'dir.

Ilık suda (37-39°C)’de 1 saat bekletme işlemi, akciğer muaynesinde yapılan bir yöntemdir. Doğru seçenek C'dir.

Dolayısıyla ekosistem, bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar gibi tüm canlı varlıklar ile toprak, su, hava, mineraller gibi cansız varlıklardan oluşur. Parazitler, böylece ekosistemin bir parçasını oluştururlar.

Doğru cevap E'dir.

Ekosistemin canlı varlıklardan oluşan kısmına biyosönoz denmektedir. Biyosönozun doğal yaşam alanı da biyotop olarak tanımlanır. Biyotoplar, insan eliyle değişikliğe uğratılabilir. Bu şekilde örneğin insan aracılığıyla oluşan alanlara (mera ve tarım alanları gibi) kültür biyotopları denir. Bir ekosistem içersinde farklı türden organizmalarla çevresel faktörler arasında geniş çaplı karşılıklı etkileşimler olur. Parazitler de, bulunduğu yer ve yaşam tarzı itibarıyla az veya çok oranda kendisiyle ilgili çevre şartlarıyla direkt veya dolaylı olarak etkileşim içersindedir. Daimi-kalıcı parazitizmde, yani hayatlarının tüm evrelerini bir konakta geçiren parazitlerin (Örn: bitler) ekosistem içersindeki habitatları, yaşadıkları konaktır.

Parazit, konağı aracılığıyla çevre ile dolaylı bir ilişki içersindedir. Konaklarında endoparaziter yaşam süren parazitler de benzer şekilde değişik çevre şartlarından etkilenirler. Örneğin sindirim sistemi ve akciğerlerde yaşayan bazı nematodların larvaları kendi gelişmeleri için olumsuz çevre şartlarının olduğu zamanlarda (Örn: çevre sıcaklığının düşmesi, kuraklık gibi) konak içersindeki gelişimini yavaşlatmakta ve konağı terk etmeyerek gelişmelerine bir süre ara verirler. Bu şekilde larval gelişimin geçici olarak bir noktada durmasına hipobiyoz denir. Bu tip larvalar, dış ortamda uygun koşulların oluşmasıyla ve konağın durumu uygun hale gelince hipobiyoz dönemi sona erer ve gelişmelerine kaldığı yerden devam ederler.

Komünite, aynı alanda yaşayan ve birbirleriyle etkileşim içerisinde olan türlerin oluşturduğu grup olarak tanımlanır.

Doğru cevap A'dır.

Parazitler açısından ekosistem içersindeki ana faktörler parazitin kendisi, ara konak(lar), vektör(ler) ve konak canlılardır. Bu faktörlerin birbirleriyle olan ilişkileri yanında her bir faktöre ait biyolojik ve fiziksel çevrelerin de bu ilişkilerde mutlak yeri bulunmaktadır.

Doğru cevap E'dir.

Doğal bariyerlerin yukarıda bahsedilen değişik sebeplerle ortadan kaldırılmasıyla birçok konak ve parazit türü yeni alanlara geçiş yapabilir. Bu tip yeni yaşam alanlarına geçiş yapan yabancı organizmalara Neozoa denmektedir. Bu durumu, parazitler ve enfekte ettikleri konaklar açısından değerlendirdiğimizde bu geçişlerin birkaç şekilde olduğunu görmekteyiz:

• Yeni habitatlara sadece konaklar gider, bunların paraziti gitmez: Örneğin Süveyş kanalının 1954 yılında açılmasını takiben Hint-Batı Pasifik Yengeci olarak bilinen Charybdis longicollis türü yengeç, daha önce bulunmadığı Akdeniz’e geçiş yapmıştır. Ancak bu yengece spesifik olan Heterosaccus dollfusi adlı parazit ise ancak 1990’lı yıllarda Akdeniz’de saptanmıştır.

• Yeni habitatlara konaklarla beraber bunların paraziti de gider: Amerika kıtasına özgü hayvanlardan olan rakunun Avrupa kıtasına getirilmesiyle önemli nematod parazitlerinden olan Baylisascaris procyonis de rakunla beraber gelmiş ve bu yeni habitatında son konak olarak sadece rakunları enfekte etmeye devam etmiştir. Bu aynı zamanda zoonoz bir parazit olup tesadüfî olarak insanlara bulaştığında iç organ larva göçü yapmaktadır.

• Yeni habitatlara konaklarla beraber bunların paraziti de gider ve yeni habitatta başka konak türlerini de enfekte ederler: Sazan balığının bir paraziti olan Bothriocephalus acheilognathi Avrupa’ya girdikten sonra bu kıtada ve zamanla dünyada gittiği diğer bölgelerdeki sazangillerden değişik balık türlerini de enfekte etmişlerdir.

• Neozoa konaklar, yayılış gösterdikleri yeni habitatlardaki mevcut parazitlerle enfekte olurlar: Güney Amerika’da bulunan Bufo marinus türü kurbağa, Avustralya’ya yerleşiminden sonra kendi parazitleri yerine Avustralya’ya mahsus kurbağaların parazitleriyle enfekte olmuştur.

• Parazitler enfekte ettikleri konakları olmadan yeni habitatlara giderler: Japon yılan balığı Anguilla japonica’nın birçok helmint paraziti, asıl konakları yayılış göstermemelerine rağmen Avrupa ve Kuzey Amerika yılan balıklarında bulunurlar.

Doğru cevap B'dir.

Bu noktadan hareketle konak vücuduna girdiği andan itibaren paraziter etkenin maruz kaldığı şartlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yaşam ortamının değiştiğine dair sinyallerin algılanması ve kendi gelişmesinin devam etmesi için gerekli uyarıcıların iletilmesi: Bir parazitin değişen yaşam ortamına uyum sağlaması o parazitin yaşama gücünü göstermektedir.

• Konakta, ilgili parazit türüne spesifik uygun habitatların seçilmesi (Örn: mide-bağırsak kanalı, akciğer, kan damarları veya tek bir hücre)

• Parazit metabolizmasının konaktaki şartlara uyumlu hale gelmesi: Buna örnek olarak birçok nematodun dış ortamda bulunduğu sürede oksijenden zengin ortamdan konağa girdikten sonra anaerobik şartlara haiz bağırsak içeriğindeki ortama geçiş yapması gösterilebilir.

• Habitata uyum sağlama: Parazitlerin gelişme saf­haları konakta çok değişik şartlara (Örn: midede mide asidi ve pepsin) veya konağın savunma sisteminin etkisine maruz kalabilirler. Dolayısıyla paraziter etken, kendisi için zararlı olabilecek konağın bu tür etkilerinden kurtulmak ve bu şartlara uyum sağlamak zorunda kalır.

• Belirli parazitler karmaşık biyosönozlarda hayatta kalabilmelidirler

• Aynı konakta farklı habitatlarda yaşayan iki farklı parazitin dolaylı etkileşimi humoral olana örnek gösterilebilir.

• Üreme için diğer cinsiyetten parazitin bulunması: Nematodlar ve eklembacaklılar gibi ayrı eşeyli parazitlerde erkek ve dişi parazitin çift­leşmek için birbirlerini bulmaları gerekir.