TEMEL VETERİNER MİKROBİYOLOJİ VE İMMÜNOLOJİ

Bazı kaynaklara göre mantar alemi Myxomycota ve Eumycota olarak iki bölüme ayrılmaktadır. Myxomycota bölümünde, uygun olmayan şartlarda spor oluşturan ve uygun koşullarda ise saprofit olarak yaşayan mantarlardır.

Slime molds: Protistalar içerisinde mantarlara benzeyen dış yüzeyleri cıvık, sümüksü bir tabaka ile kaplı cıvık mantar olarak da adlandırılan gruptur.

Simbiyotik yaşam: İki canlının tek bir organizma gibi birbirleriyle yardımlaşarak bir arada yaşamalarıdır.

Mantarlar görünüm bakımından küf­ler ve mayalar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Üremeleri tek hücre şeklinde, küremsi yapılar halinde olursa maya, çok hücreli şekilde, filamentoz iplikçikler şeklinde olursa küf olarak isimlendirilir.

Hifa: Mantar kolonileri hifa adı verilen genellikle ince uzun ve saydam mikroskopik filamentlerden oluşmuşlardır. Bunların her birine hifa adı verilir.

Kapsül: Bazı mantarlar dış yüzeylerini örten bir slime tabakası veya çok sert bir kapsül meydana getirirler. Kapsül veya slime tabakası hücrelere tutunmayı veya yapışmayı sağlayan amorf polisakkaridlerden oluşmuştur.

Ünit membran: Sitoplazmayı ve hücre içerisindeki organellerin etrafını saran birden fazla görevi olan zardır.

Jerm tüpü: Mantar sporlarının olgun mantar formuna dönüşmesi sırasında oluşan ve dışarı doğru uzanan tüp şeklindeki yapıdır.

Sporangium: Hifaların uçlarında bulunana ve içinde sporları taşıyan büyük yuvarlak keselerdir.

Lomazom: Bazı mantar türlerinde hücre duvarı ile sitoplazmik membran arasında yerleşmiş ve lomazom olarak adlandırılan bazı yapılar bulunmaktadır. Buralarda sitoplazmik membran içe doğru çöküntüler meydana getirmektedir. Bu oluşumlar salgısal aktivitede ve sitoplazmanın sentezinde bazı önemli görevlere sahiptir.

Canlılar alemi, hayvanlar, bitkiler, mantarlar, protistalar ve monera (Archae ve Eubacteria) olarak üzere beş bölümde incelenebilir. Bunlardan ilk dördünü oluşturanlar çok hücreli formda (ökaryot) olup monera’lar tek hücreli (prokar­ yot) yapıdadır.

Moleküler çalışmalar mantarların genetik alt ünitelerinin dört monofiletik gruptan oluştuğunu göstermektedir. Bunlar Acrasiomycota, Myxomycota, Oomycota ve Fungi’dir.

Bir mantar hücresi en dışta hücre duvarı ile sarılmıştır. Diğer organeller bu yapının içindedir.

Vakuol: Olgun hücrelerde daha fazla rastlanan vakuollerin etrafları ünit membranla çevrilidir. Bunların içlerinde pigment, kristal ve amorf karakterde maddeler bulunabilir. Hücrelerin dejenerasyonları sırasında sayılarında artmalar da meydana gelmektedir.

Pleomorfik Koloniler: Laboratuvarlarda, besiyerlerinde uzun süre pasajları yapılan mantarlar bu tip koloniler meydana getirir. Bazen, kolonilerin ortası veya kenarlarında beyaz, steril ve kadife görünümünde hifalar olabilir. Dermatofitlerde, bu tür kolonilere sıkça rastlanır.

Seksüel Sporlar

Eşeyli üremede, ayrı cins veya karakterde olan iki gametin çekirdekleri birbiri ile birleşip kaynaşarak haploid hale gelir ve bu haploid kromozomlar da birleşerek seksüel sporları meydana getirir.

Seksüel üreme şekli mantar türlerinde farklılıklar göstermektedir. Mantarlar bu üreme şeklinde meydana gelen spor yapılarına göre sınıflandırılmakta ve dört grup altında incelenmektedir. Bunlar; Askosporlar, Basidiosporlar, Oosporlar ve Zigosporlardır.

Aseksüel Sporlar

Eşeysiz üreme sırasında mantarlarda başlıca 5 tür spor oluşumuna rastlanmaktadır. Bunlar: Artrospor, Blastospor, Klamidiospor, Konidiospor ve Sporangiospor’dur.

Işık gereksinim duyulan önemli bir faktör değildir. Mantarlar ışığın olmadığı ortamlarda üreme ve gelişme gösterebilirler. belirtilen diğer faktörler ise üremede söz sahibidir ve optimum değerler üreme hızı yükselmektedir.

Direkt mikroskopi, özellikle dermatofitleri teşhis için şüpheli muayene materyalinden KOH solusyonu ile hazırlanan preparatların mikroskobik incelenmesidir. Muayene materyali bir lam üzerinde birkaç damla % 15’lik KOH solusyonu ile karıştırılır.

Moleküler Teknikler

Dermatofitlerin rutin identifikasyonunda kullanılan laboratuvar metodlarının yavaş olması ve bazı örneklerde kesin sonuç alınamaması, yeni metodların geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Nükleik asitleri temel alan bu teknikler, patojenik organizmalardaki genotipik farklılıkları ortaya çıkarmada oldukça yararlıdır. Bu teknikler çok spesifiktir ve fenotipik özelikleri temel alan tekniklerden daha kesin sonuçlar verir. Polymerase chain reaction (PCR) ve mitokondrial DNA’nın restriction fragment length polymorphism (RFLP) analizi bu tekniklere örnek verilebilir.

Moleküler çalışmalar mantarların genetik alt ünitelerinin dört monofiletik gruptan oluştuğunu göstermektedir. Bunlar Acrasiomycota, Myxomycota, Oomycota ve Fungi’dir. Doğru cevap D seçeneğidir.