TEMEL VETERİNER MİKROBİYOLOJİ VE İMMÜNOLOJİ

Doğal Direnç: Herhangi bir bakteri ile temas olmaksızın tamamen konakçının anatomik ve fizyolojik yapısından kaynaklanan spesifik olmayan bir savunma mekanizmasıdır

Silia: Bazı epitel hücreler üzerinde bulunan kirpiksi yapılardır.

Kan ve vücut sıvılarındaki antimikrobiyel sıvısal moleküller “humoral faktörler” olarak da adlandırılır. Humoral faktörler; properdin, interferon, defensinler, doğal antikorlar ve komplementtir.

Konakçının doğal savunma sistemini aşmayı başaran mikroorganizmalar immunsistem hücreleri ile karşılaşırlar ve bu hücrelerin aktivitesi sonucu vücutta aynı mikroorganizmalara spesifik bir direnç gelişir. Bu direnç kazanılan bağışıklık yada spesifik immunite olarak adlandırılır.

Bakteri, virus ya da mantarların hastalık oluşturabilme yeteneğine “patojenite” denir. Hayvanlarda ve/ya da insanlarda hastalık oluşturabilme yeteneğine sahip bakterilere de “patojen bakteriler” denir.

Patojen bakterilerin hastalık oluşturma yeteneğinin derecesi ya da gücü “virulens” olarak tanımlanır. Virulensi yüksek olan bakteriler vücuda az miktarda girseler bile hastalık oluşturabilirler, bu tür bakterilere “virulent bakteriler” denir.

İnfeksiyonun ilk basamağı olan bakterinin konakçı vücuduna girişinden sonra bakteri konak hücreye bağlanarak tutunur, bu olaya “adezyon” denir.

Kollajenaz: Vücudun bağlayıcı sisteminde (kas, iskelet, kıkırdak) bulunan kollajen yapıyı parçalayan bir enzimdir. Klostridium türleri tarafından sentezlenir.

Enterotoksinler: Clostridium perfringens, E.coli, S.aureus türleri tarafından sentezlenen kusma ve ishallere sebep olan toksinlerdir.

Adezyondan sonra bakteri hücreye girer ve dokulara yayılır buna “invazyon” denir.

Herhangi bir bakteri ile temas olmaksızın tamamen konakçının anatomik ve fizyolojik yapısından kaynaklanan spesifik olmayan bir savunma mekanizmasıdır. Doğal direnci oluşturan faktörlerin başında genetik özellikler gelir.

Doğal direnci, vücut ısısı, hormonlar vb. gibi fizyolojik özellikler de etkilemektedir.

Doğal direnç vücudun bakteriye karşı gösterdiği ilk savunma mekanizmasıdır ve kazanılan bağışık ile karşılaştırıldığında farklı özelliklere sahiptir. Bu farklılıklar şöyle sıralanabilir:
1. Doğal direncin etkisi hızlı (birkaç saat) bir şekilde gelişir, kazanılan bağışıklığın etkisi ise yavaştır, günler haftalar geçmesi gerekir.
2. Doğal direncin etkisi nonspesifiktir, kazanılan bağışıklık ise spesifiktir, yani bakteriye özgü etki gösterir.
3. Vücut aynı bakteriye tekrar maruz kaldığında doğal direncin etkisi aynıdır, artmaz, kazanılan bağışıklığın etkisi ise artar.

Kollajenaz: Vücudun bağlayıcı sisteminde (kas, iskelet, kıkırdak) bulunan kollajen yapıyı parçalayan bir enzimdir. Klostridium türleri tarafından sentezlenir.

Toksinler nedeniyle vücutta meydana gelen hastalık durumuna “intoksikasyon”, toksinin kanda bulunma durumuna ise “toksemi” denir.

İnfeksiyonun ilk basamağı olan bakterinin konakçı vücuduna girişinden sonra bakteri konak hücreye bağlanarak tutunur, bu olaya “adezyon” denir.

Ekzotoksinler genellikle konakçıda ateş oluşturmazlar. Endotoksinler konakçıda ateş oluştururlar.

"Toksoid hale dönüşürler" ekzotoksinlerin özelliklerinden birisidir.

Antraks toksini: Bacillus anthracis tarafından sentezlenir, vücutta lokalize ödemler oluşturur, hedef hücrelerde ölüme neden olur.

Endotoksin zayıf immunojeniktir ancak konakçıda sistemik bozukluklar oluşturabilir. Bunlar; ateş, septik şok, damar içi kan pıhtılaşması, ishal, bağırsak kanamaları, yangı, halsizlik gibi belirtilerdir.

Adezyondan sonra bakteri hücreye girer ve dokulara yayılır buna “invazyon” denir.

Hayvanlarda önemli infeksiyonlar oluşturan Brucella abortus, Mycobacterium bovis, Mycobacterium paratuberculosis, Corynebacterium pseudotuberculosis, Rhodococcus equi gibi etkenler intraselüler bakterilere örnek olarak verilebilir.