TEMEL VETERİNER MİKROBİYOLOJİ VE İMMÜNOLOJİ

Proteus vulgaris, Klebsiella pneumoniae ve Pasteurella türleri fırsatçı patojen bakterilerdir.

Bakterilerde bulunan glikokaliks yada kapsül, S katmanı, Slime tabaka (mukoid yapı), M proteini, teikoik ve lipoteikoik asit gibi yapılar da adezyon molekülleri
gibi görev yaparlar.

Antifagositik Faktörler
Birçok bakteri lökosit ve makrofajlar tarafından fagosite edilerek yok edilmeye
çalışılır. Kapsüllü birçok bakteri daha virulent ve fagositoza daha dirençlidir. Ayrıca serumun bakterisit etkisine de kapsül sayesinde direnç gösterirler. Klebsiella
pneumoniae, Bacillus anthracis, Streptococcus pneumoniae ve Neisseria meningitidis gibi birçok bakteri yapısında bulunan kapsülleri sayesinde fagositoza direnç
gösterirler. Bunun gibi Streptococcus pyogenes’in hücre duvarı yapısında bulunan
M proteini, Neisseria gonorrhoeae’nin pilileri, S.aureus’ un yüzey protein A yapısı
ve gram pozitif bakterilerin hücre duvarı yapısında bulunan teikoik ve lipoteikoik
asit molekülleri de fagositozu engelleyen yapılardır.

Endotoksinler Gram negatif bakterilerin hücre duvarında bulunan ısıya dayanıklı, lipopolisakkarit (LPS) yapılardır

Bazı etkenler de tek bir yolla vücuda girerek hastalık oluştururlar. Örneğin Lyme hastalığını oluşturan Borrelia burgdorferi sadece kenelerin kan
emmesi sonucu vücuda deri yoluyla girer ve sonrasında kan dolaşımına karışır.

Bakterinin afimbrial adezinler adı verilen yüzey adezyon molekülleri ile konak hücreye tutunmasına da “afimbrial adezyon” denir (Şekil 3.2). Afimbrial adezinler için de konak hücrelerde spesifik reseptörler bulunur. Fibrin, fibronectin, salivar glikoprotein ve actinomyces gibi isimler alan hücre reseptörleri afimbrial adezinler için özel olan
reseptörlerdir.

Patojen bakteriler konakçıda canlı kalabilmek ve yayılabilmek için demiri bağlamak üzere çeşitli mekanizmalar geliştirirler. Bu mekanizmalardan biri de siderofor adı verilen düşük molekül ağırlıklı maddelerdir.

Gözlerde gözyaşı bir yandan mekanik olarak gözü temizlerken diğer yandan
içerdiği çok miktardaki lizozim sayesinde bakterileri lize eder. Lizozim serebrospinal sıvı, ter ve idrar hariç tüm vücut sıvılarında bulunur ve bakterilerin hücre duvarında bulunan peptidoglikan tabakasını bozarak antibakteriyel etki gösterir

Dış savunma sistemi vücudun fiziksel ve mekanik bariyerlerinden ve bu bariyerlerin etkisini destekleyen çeşitli antimikrobiyel salgılardan oluşur. Örneğin derinin, vücuda
mikroorganizmaların girmesini engeleyen tüyler ve epitel örtüsü gibi fiziksel yapısı
yanı sıra ter ve sebum gibi salgıları mevcuttur. Bu salgılar, antimikrobiyel etkisi olan
laktik asit ve serbest yağ asitleri içerir.

Hidrojen peroksit (H2O2) ve Amonyak (NH3) Mikoplazma ve Ureaplazma türlerinin toksik etkili metabolik ürünleridir. Solunum ve urogenital sistemdeki epitel hücreleri hasara uğratırlar.

Lektin

Sebum

İnterferon

Makrofaj

Başka hayvanlarda üretilen bağışık serumun hasta hayvanlara verilerek oluşan bağışıklık

1. ve ikinci ifadeler doğrudur, doğal direncin etkisi nonspesifiktir.

Kan ve vücut sıvılarındaki antimikrobiyel sıvısal moleküller humoral faktörler olarak adlandırılır. Humoral faktörler, properdin, interferon, defensinler, doğal antikorlar ve komplementtir. Diğer bir iç unsur hücresel faktörleridir; monositler, granulositler, mast hücreelri, lenfositler, doğal öldürücü hücreler ....gibi.

Verilen örnek doğal pasif bağışıklığa örnektir.

Fırsatçı patojenler normal flora elemanları olup konakçı direncinin bozulduğu durumlarda hastalığa sebep olurlar. Proteus vulgaris bunlardandır. Diğer şıklardaki baktrerşler ise hayvanlarda önemli hastalıklara sebep olan patojen bakterilerdir.

Hücreleri eriten enzimlere genel olarak sitolizin denir. Alyuvarları eriten enzimlere ise hemolizin denir.