TEMEL VETERİNER HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ

Haploid: Olgun bir üreme hücresinde bulunan kromozom sayısı, vücut hücrelerinin sahip olduğu kromozom sayısının yarısına sahiptir. Kromozom sayısının yarıya inmesi sonucu oluşan “n” sayıda kromozom taşıyan hücrelere haploid hücre denir.

Doğru cevap a'dır.

Gamet: Yeni bir canlının gelişmesini başlatmak için bir araya gelen dişi ve erkek cinsiyet hücreleri.

Doğru cevap b'dir.

Ovaryumun yüzeyini hormonal değişime bağlı olarak tek katlı kübik, pirizmatik ya da yassı epitel hücreleri döşer. Epitel hücrelerinin oluşturduğu bu tabaka ger­ minatif epitel (doğurucu epitel) adını alır.

Doğru cevap c'dir.

Primordiyal Folliküller: Primordiyal folliküller fötal dönemde ovaryumun korteksinde birinci mayoz bölünmeyi geçirmiş ve primer ovosit aşamasına gelmiş ovosit ile onu saran tek katlı yassı follikül epitel hücrelerinden oluşur (Şekil 9. 3). Puberteye kadar kortekste sadece bu folliküller yer alır.

Doğru cevap d'dir.

Folliküler gelişim devam ettiği sürece antrum yarımay ya da C şeklinde tek bir boşluk halini alır, ovosit antrum içinde küçük bir adacık görünümüne sahiptir ve kumulus ovoforus olarak adlandırılır.

Doğru cevap e'dir.

Ovulasyondan sonra follikül duvarı çöker. İç kısımdaki hücreler çoğalırlar, far­ kılaşırlar ve hipertrofiye uğrayarak lutein hücrelerini şekillendirirler. Bu büyük oluşum korpus luteum(sarı cisim)’dur.

Doğru cevap a'dır.

Korpus luteum gebelik sona erdiğinde ya da gebelik meydana gelmediğinde dejenere olur. Hücrelerin dejenerasyonuyla beyaz bir nedbe dokusu şekillenir ve bu dokuya korpus luteum albikans denir.

Doğru cevap b'dir.

Ovidukt (Tuba Uterina­Salpinks­Fallopian Tüpler), ovaryumla uterus arasın­ da ovumun, spermatozoonların ve zigotun transportunu sağlayan bir kanaldır. Fertilizasyona elverişli bir ortam olup ovulasyonla atılan ovosit II’yi içine alır, döllenme gerçekleşirse oluşan zigotun uterusa ulaşmasını ve beslenmesini sağlar. Döllenmenin gerçekleştiği kanal oviduktur.

Doğru cevap c'dir.

Skrotum: Testisler ovaryumların aksine karın boşluğu içinde yer almaz, kasık bölgesinde skratum adı verilen deriden bir kese içinde bulunur.

Doğru cevap d'dir.

Duktus deferens epididimal kanalı uretraya bağlar. Duktus deferens yalancı çok katlı prizmatik epitelle döşelidir. Bazı hücrelerde stereosilyumlar vardır ve distale doğru epitel tek katlı prizmatik yapı gösterir.

Doğru cevap e'dir.

Gamet: Yeni bir canlının gelişmesini başlatmak için bir araya gelen dişi ve erkek cinsiyet hücreleri.

Östrojenler, aynı zamanda oksitosin ve prostaglandinler gibi uterus düz

kaslarının kontraksiyonlarını etkiler. Östrojenlerin üreme ile ilgili fonksiyonları

dişında iskelet gelişimi, kemik dengesi, yağ bezi aktivitesi, elektrolit dengesi,

kalsiyum ve fosfat birikimi, yağ depolanması gibi konularda da etkileri vardır.

Follikül Stimülan Hormon (FSH) etkisiyle bu folliküller gelişmeye başlar. Primordiyal folliküller esas olarak korteksin dış kısmında yerleşirler. Ruminantlarda ve domuzda genelde dağınık iken köpeklerde kümeleşme gösterirler.

Korpus luteum endokrin bir bez gibi aktivite göstererek progesteron (lutein hormonu), az miktarda da oksitosin ve östrojen salgılayarak hipofizden FSH ve Lutein Yapıcı Hormon( LH) salgılanmasını önler. Progesteron ovaryumda yeni folliküllerin gelişimini ve ovulasyonu engeller. Gebelik sonuna kadar varlığını sürdürür ve korpus luteum pregnansi olarak tanımlanır.

Ovidukt (Tuba Uterina- Salpinks- Fallopian Tüpler), ovaryumla uterus arasında ovumun, spermatozoonların ve zigotun transportunu sağlayan bir kanaldır.

Dış genital organdan iç genital organa doğru sıralama vagina-serviks-uterus-oviduks-ovaryum şeklindedir.

Testisler; spermatozoonların oluşumundan( spermatogenezis) ve steroid yapıdaki hormonların üretilip salgılanmasından (steroidogenezis) sorumludurlar. Erkek üreme sisteminin esas fonksiyonel organları olan testisler, skrotum içinde asılı dururlar ve tubuler bileşik bez yapısındadırlar.

Leydig hücreleri

Testosteron sentezlemeye başlar. Sentezlenen bu hormon erkek genital organlarının

Embriyolojik farklılaşmasında etkindir.

Androjenik etki olarak libido sağlarlar, büyümenin sağlanmasında anabolizan etki

yaparlar, eklenti bezlerinin fonksiyonlarının sürmesini, sekonder erkeklik

karakterlerinin ortaya çıkmasını sağlarlar, FSH ve LH ile birlikte spermatogenezisi kolaylaştırırlar.

Prostat köpekler dışında serömüköz karakterli bir bezdir, köpeklerde baştan sona seröz

karakterlidir. Domuz ve ruminantlarda prostat bezi daha çok yaygın bir kısımdan ibarettir.

Testisin spermatozoon oluşumunun gerçekleştiği yer olması dışındaki bir diğer önemli işlevi de androjenleri üretip salgılamasıdır. Hormonal mekanizma, hipotalamus, hipofiz ve testisler arasındaki karşılıklı etkileşimden ibarettir. Bu etkileşimde rol alan en önemli hormonlar, LH, FSH, testosteron, östrojenler, inhibin proteini ve androjen bağlayıcı protein (ABP)’dir.