TEMEL VETERİNER HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ

Epitel dokusu, epitel hücreleri tarafından meydana getirilir. Bu hücrelerin aralarında çok az miktarda hücrelerarası madde bulunur. Hücrelerarası madde, yapışkan özelliği ile hem dokuyu oluşturan epitel hücrelerini birbirine bağlar, hem de madde iletimine aracılık eder. Epitel hücreleri, kendi sentezledikleri bazal membran adı verilen bir yapının üzerine oturur. Bazal membran, epitel dokusunu altındaki bağ dokusuna bağlar. Epitel dokusunda kan damarları bulunmadığından beslenmesi, bağ dokusu içindeki kılcal damarlardan difüzyon yolu ile sağlanır.
Epitel dokusunu oluşturan hücreler üstlendikleri görevlerin türüne göre yassı, kübik, piramidal ya da prizmatik şekilde olurlar. Çekirdekleri de hücrenin şekline uyum sağlayacak biçimdedir.

Doğru cevap C' dir.

Tek Katlı Kübik Örtü Epiteli
Enleri yüksekliklerine eşit olan çok köşeli hücrelerdir. Tek sıra halinde bazal membran üzerine otururlar. Yüzeye dik geçen kesitlerde kare şeklinde görülürler. Çekirdekleri yuvarlak olup hücrelerin ortasında bulunur. Böbrekte, tiroid bezinde ve akciğerlerde görülürler.

Cevap A

Tek Katlı Prizmatik Örtü Epiteli
Yükseklikleri genişliklerinden fazla olan tek sıralı hücrelerden oluşur . Oval şekilli çekirdekleri bazal membrana yakın konumda yerleşmişlerdir. Mide, bağırsaklar, safra kesesinde bu tip epitellere rastlanır. Doğru cevap B' dir.

İç salgı bezlerini oluşturan hücrelerde kutuplaşma yoktur. Bir boşluğun etrafında da dizilmezler, genişlemiş kılcal damarlar etrafında toplanırlar. Damarlara bakan yüzleriyle aldıkları maddelerden hormon sentezlerler ve sonra aynı yüzden tekrar kana verirler. Yani akıtıcı kanala gereksinim duymazlar. Bu yüzden örtü epiteli ile herhangi bir bağlantı oluşturmazlar.

Doğru cevap D' dir.

Kan damarlarından zengin olan bağ dokusunun hücrelerin beslenmesine hizmet etmek, metabolizma sonucu oluşan artıkların uzaklaştırılmasını sağlamak, organlara giren ve çıkan sinirleri sararak innervasyonlarına aracılık etmek, yaralanmalarda rejenerasyonu gerçekleştirmek, organizmanın savunulmasında rol oynamak gibi görevleri vardır. Doğru cevap D' dir.

Mezenkim hücreleri: Embriyonal yapılarını koruyan köken hücrelerdir. Fibroblastlara çok benzerler ama daha küçüktürler. Kuvvetli bölünme ve
farklılaşma özelliğine sahip olan bu hücreler, tüm bağ dokusu hücre tiplerinin kökenini oluşturmalarının yanı sıra, kan hücreleri, endotel hücreleri ve düz kas hücreleri gibi başka hücrelere de dönüşebilirler. Doğru cevap A' dır.

Tendonlar: İskelet kaslarını kemiğe bağlayan yapılardır. Tendon ve ligamentlerden gelen kollagen lifler, kemik zarı ve kemik dokusunu delerek
kemik içine gömülür. Doğru cevap B' dir.

Mezenkim dokusu: Embriyonal dönemde ve fötal dönemin başlangıcında görülen özelleşmemiş bağ dokusudur. Doğru cevap  D' dir.

Sıkı bağ dokusu: Hücrelerden ve şekilsiz temel maddeden fakir, sıkıca bir araya toplanan liflerden zengin bağ dokusu türüdür. Hakim yapıyı kollagen lifler oluşturur. Doğru cevap E' dir.

Bağ dokusu, diğer dokuları birbirine bağlamak, destek sağlamak, metabolitlerin kan ve dokular arasında değişimini gerçekleştirmek, yağ hücreleri aracılığı ile enerji depolamak ve ısı üretmek, yaralanan bölgeleri onarmak gibi görevler üstlenmiştir. Retiküler lifleri ile epitelin bazal membranını destekler, kas liflerini ve organların parenşimal hücrelerini örter. Elastik lifleri ile dokulara esneklik kazandırır. Gevşek bağ dokusu organların beslenmesinde çok önemli rol oynar, bulundukları yerlere oynaklık kazandırır. Sıkı bağ dokusu kollagen lif demetleri oluşturarak mekanik basınçlara karşı koyar. Bağ dokusu, mikroorganizmaların saldırılarına karşı akut yangı adı verilen sınırlı bir yanıt verir. Doğru cevap D' dir.

Vücudun dış yüzünü örten epitel hücrelerine epidermis hücreleri; sindirim, solunum ve ürogenital sistemlerde olduğu gibi vücudun dışa açılan kanallarının iç yüzünü döşeyenine mukoza epiteli, karın ve göğüs boşluklarının içi ile organların dış yüzünü saran türüne mezotel hücreleri, kalp ile kan ve lenf damarlarının iç yüzünü örtenine ise endotel hücreleri denir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Bağ dokusunun hücreleri
1. Mezenkim hücreleri
2. Retikulum hücreleri
3. Fibroblastlar
4. Makrofajlar
5. Yağ hücreleri
6. Plazma hücreleri
7. Mast hücreleri
8. Pigment hücreleri

Doğru cevap E seçeneğidir.

Retikulum hücreleri de fibrositlere benzerler. Fakat sadece retiküler bağ dokusunda bulunurlar. Yıldız şekilli hücrelerdir. Lenf düğümü, dalak ve kemik iliği gibi retiküler bağ dokusu içeren organlarda ve timusta bulunurlar. Her yöne uzanan sitoplazmik uzantıları ve sentezledikleri retiküler lifler ile birlikte ağımsı bir yapı oluşturup bulundukları organların çatısını şekillendirirler. Aralarında kalan boşlukları da kan hücreleri doldurur. Fagositoz yapabildikleri halde bakterileri öldüremezler.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Erişkin bağ dokuları gevşek, sıkı, retiküler ve yağ dokusu olmak üzere dört grupta incelenir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Soğuk iklim koşullarında yaşayan hayvanlar, vücut ısılarını koruyabilmek için perifer kan damarlarını daraltarak ısı kaybını azaltırlar. Aynı zamanda metabolizmalarını hızlandırmak için titreyerek daha fazla ısı üretirler. Buna titremeli ısı üretimi denir. Oysa kış uykusuna yatan hayvanlar uyanmaya başladığında metabolizmalarını titremeden artırabilirler. Bunu, sahip oldukları çok miktardaki kahverengi yağ dokusu ile gerçekleştirirler.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Müköz bağ dokusu: Mezenkim dokusu ile erişkin bağ dokuları arasında bir geçiş dokusudur. Hiyaluronik asitten zengin olan temel maddesi içinde az sayıda makrofajlara ve lenfositlere rastlanır. Hücrelerin çoğunluğunu fibroblastlar oluşturur. Bu hücreler her yöne seyreden kollagen lifler sentezlerler. Müköz bağ dokusuna en tipik örnek göbek kordonudur.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Kollagen ve retiküler lifleri sentezleyen fibroblastlar, elastik lifleri de üretirler. Bu liflere gırtlağın ses tellerinde, akciğerlerde, elastik kıkırdakta ve deri altı bağ dokusunda rastlanır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Canlıların yaşamını sürdürebilmesi, yetersiz beslendiği dönemlerde bile enerji ihtiyacını uzun süre karşılayabilmesine bağlıdır. Kesintisiz enerji ihtiyacı, besinlerin fazla miktarda alındığı dönemlerde yağ hücrelerinde depolanmasıyla sağlanır. Yetersiz beslenme söz konusu olduğunda bu enerji depoları kullanılır. Vücudun karbonhidrat ve protein depolama kapasitesi sınırlıdır. O yüzden enerji rezervleri, yağ hücrelerindeki lipid damlacıkları içinde trigliseridler formunda saklanır. Trigliseridler, dinamik enerji depolarıdır. Yağ hücrelerinde depolanan bu enerji, vücudun diğer bölgelerine hızla aktarılabilir. Su içermedikleri ve karbonhidratlar ile proteinlerin yaklaşık iki katı enerji sağlayabildikleri için en konsantre metabolik enerji deposudur. Yetersiz beslenildiğinde, trigliseridler başlıca su ve enerji kaynağı olurlar. Hörgücünde büyük miktarda yağ dokusu bulunan develer, su ve enerji kaynağını buradan sağlarlar.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Ligamentler: Kemiği kemiğe bağlayan oluşumlardır. Tendonlar gibi birbirine paralel seyreden liflerden ve fibroblastlardan yapılmışlardır. Ancak lifler, tendonlardan daha ince ve daha düzensizdir. Kollagen lifler çoğunlukta olmakla beraber az sayıda elastik lifler de vardır.

Doğru cevap B seçeneğidir.