TEMEL VETERİNER HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ

Tespit Amacı ile Kullanılan Kimyasal Maddeler: Formaldehid, Glasiyal asetik
asit, Etil alkol, Merküri klorür, Pikrik asit, Potasyum dikromat, Aseton, Osmiyum
tetraoksit, Potasyum permanganat, Glutaraldehid
Formaldehid (formol - H.CHO): Formalin solusyonu formaldehid gazının
su içinde eritilmiş yaklaşık %37’lik solusyonudur. Formaldehid histolojik incelemeler için akla ilk gelen tespit maddesidir, kullanımı kolay ve ucuzdur. Doku
parçaları uzun yıllar boyanma özelliklerini kaybetmeksizin formolde saklanabilir, diffüzyon gücü fazla ve seridir. Tespit sonrası kesit almak kolaydır, özellikle
dondurma mikrotomunda daha da kolaydır. Lipid kompleksleri için iyi bir tespit
maddesidir.

Glasiyal asetik asit (CH3COOH): Saf asetik asit 17 °C’de donduğu için glasiyal asetik asit olarak adlandırılır. Dokuya difüzyonu hızlıdır, çekirdeği canlılıktaki
hale en yakın olarak korumayı sağlar, kromozomlar ile çalışılacağı zaman tercih
edilir.
Etil alkol (C2H5OH): Renksiz ve yanıcı bir maddedir. Kullanıldığı solusyondaki yoğunluğuna bağlı olarak dokulara difüzyonu, sertleştirmesi ve büzüştürmesi
farklıdır, yoğunluk arttıkça sertleşme ve büzüşme artar. Absolu alkol formu glikojenin korunması için kullanılır.
Civa klorür - Civa klorid (HgCl2): Beyaz kristalize bir maddedir. Doku tespitinde yaygın olarak kullanılan bir tuzdur. Ancak kuvvetli büzücü etkisi nedeni ile
yalnız başına kullanılmaz. Boyama sırasında dokuda daha parlak bir renk oluşumunu ve daha kolay boyanmayı sağlar.

Pikrik asit (C6H2(NO2)3OH): Patlayıcı özelliği olan parlak sarı renkte kristal
bir maddedir. Dokuya difüzyonu hızlıdır.
Potasyum dikromat (K2Cr2O7): Portakal rengi kristalize bir maddedir. Özellikle fosfolipidlerin tespitinde önemlidir, fosfatları korur ve mitokondri için kullanılır.
Osmiyum tetroksid (OsO4): Osmik asit olarak da adlandırılır. Soluk sarı kristaller halinde 0.5 veya 1 gr’lık kapalı tüplerde satılır. Özellikle elektron mikroskop
çalışmalarında tercih edilen bir maddedir.

Çok Kullanılan Tespit Solusyonlarına Ait Örnekler
%10 Formol Solusyonu
%37-40’lık Formalin.......................100ml
Distile su.........................................900ml
Tamponlu Nötral Formalin Solusyonu
%37-40’lık Formalin.......................100ml
Distile su..........................................900ml
Sodyum fosfat monobasik................4.0g
Sodyum fosfat dibasik(anhidr)..........6.5g
Rutin kullanım için önerilen en kapsamlı tespit solusyonudur.
Formol kalsiyum solusyonu
Kalsiyum klorid(anhidr)..............................10g
%37-40’lık Formalin...................................100ml
Distile su......................................................900ml
Özellikle lipidler ile çalışıldığı zaman iyi sonuç veren bir tespittir.
Bouın Solusyonu (Bouın, 1897)
Suda doymuş pikrik asit solusyonu.......750ml
%37-40 formol.........................................250ml
Asetik asit................................................50ml (kullanılacağı zaman ilave edilir)

Ortam ısısı: Ortam ısısı azaldıkça tespit süresi uzar. Teknikte özellikle belirtilmedikçe en uygun ortam ısısı oda sıcaklığıdır (20 °C). Histokimyasal
çalışmalarda 0 - 4 °C tercih edilir.

Histootoradyografi: Bir histootoradiyografta, normal bir röntgende olduğu
gibi kitle görüntülenir. Her ne kadar yumuşak dokuları incelemek için X ışınları
kullanılabilmesine rağmen en büyük yararları kemik ya da diğer mineralize dokuların zemin bölümlerinin incelenmesidir.

Boya maddesi            Kimyasal Yapısı                Reaksiyon Rengi
Asit Fuksin                  Asidik                                Kırmızı
Anilin Blue                  Asidik                                 Mavi
Eosin                         Asidik                                 Kırmızı
Orange G                   Asidik                                 Portakal
Metil Yeşili                 Bazik                                  Yeşil
Metilen Mavisi            Bazik                                  Mavi
Pironin                      Bazik                                  Kırmızı
Toluidin Mavisi           Bazik                                  Mavi

SEM Tekniği: Örneğin yüzeyini tarayarak üç boyutlu görüntü elde etmeyi
sağlayan bir tekniktir. Bunun için örneklerin yüzeyi altın yada palladium
gibi ağır metallerin ince bir katmanı ile kaplanır. Örneğin yüzeyini tarayan
elektron demetlerinin bazılarının yüzeyden yansıması, bazılarının da fırlatılması söz konusudur. Bu elektronlar elektron dedektörleri tarafından tutularak bir monitörde üç boyutlu düzlemde değerlendirilir. Görüntülerin kalıcı olması için fotoğraflanabilir ya da bilgisayarda saklanabilir.

Histoloji canlıların yapı taşı olan hücre ve hücreleri birbirine bağlayan unsurları
mikroskobik düzeyde inceleyen bir bilim dalıdır. Doğru cevap A'dır.

Mezenteryum, kurbağa yavrusunun kuyruğu, Hamster’in yanak
kesesi ve spermatozoon canlı olarak incelenebilir. Doğru cevap Ddir.

Daldırma (İmmersiyon) tespiti: En fazla kullanılan tespit yöntemidir. Canlıdan
anestezi altında alınan doku örnekleri ya da biyopsi ile alınan materyale kimyasal tespit (fikzatif) içeren cam kavanozlarda takip işlemi uygulanır. Doğru cevap B'dir.

Tespit (fikzasyon) ve yıkama: Histoloji tekniğinde hücre ve hücrelerarası
maddeyi canlılığın sona erdiği andaki yapısal özellikleri ile korumak için yapılan işlem olarak tanımladığımız tespitin diğer amaçları da vardır. Bunların başında kokuşma ve otoliz gibi ölüm sonrası değişiklikleri önlemesi, doku örneklerinin kesit almak için uygun kıvama getirilmesi, boya ve kimyasal maddelerin dokuya uygulanabilir olmasını sağlamasıdır. Doğru cevap E'dir.

Paraformaldehid: Özellikle elektron mikroskop çalışmalarında, rutinde cerrahi ve otopsi materyalinin tespitinde tercih edilir.Doğru cevap B'dir.

Tamponlu Nötral Formalin Solusyonu
%37-40’lık Formalin.......................100ml
Distile su..........................................900ml
Sodyum fosfat monobasik................4.0g
Sodyum fosfat dibasik(anhidr)..........6.5g
Rutin kullanım için önerilen en kapsamlı tespit solusyonudur.Doğru cevap D'dir.

Histoloji canlıların yapı taşı olan hücre ve hücreleri birbirine bağlayan unsurları
mikroskopik düzeyde inceleyen bir bilim dalıdır.

Mikroskop altında incelenecek materyale uygulanan işlemler genel anlamda Histoloji Tekniği olarak tanımlanır.

Histoloji tekniğinin temelleri ışığı geçiremeyecek kadar kalın olan organ ve doku parçalarından ışığı geçirebilecek incelikte kesitler almak ve canlıda renksiz olan doku unsurlarını boyayarak mikroskop altında görülebilir hale getirmektir.

Hücre ve hücrelerarası maddeyi canlılığın sona erdiği andaki yapısal özellikleri ile korumak için yapılan işleme tespit
(fikzasyon) denir.

Hücre ve hücrelerarası maddeyi canlılığın sona erdiği andaki yapısal özellikleri ile korumak için yapılan işleme tespit
(fikzasyon) denir.

Fiziksel tespit: Isıtma veya kurutma, frotilerin veya yayma kesitlerin etüv ya da mikrodalga fırında ısıtılarak kurutulması ile yapılır.

Asit Fuksin Asidik Kırmızı
Anilin Blue Asidik Mavi
Eosin Asidik Kırmızı
Orange G Asidik Portakal
Metil Yeşili Bazik Yeşil
Metilen Mavisi Bazik Mavi
Pironin Bazik Kırmızı
Toluidin Mavisi Bazik Mavi Doğru cevap B'dir.