TEMEL VETERİNER HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ - Deneme Sınavı - 5

Primordiyal folliküller fötal dönemde ovaryumun korteksinde birinci mayoz bölünmeyi geçirmiş ve primer ovosit aşamasına gelmiş ovosit ile onu saran tek katlı yassı follikül epitel hücrelerinden oluşur. Puberteye kadar kortekste sadece bu folliküller yer alır. Puberte ile birlikte hipofizden salgılanan Follikül Stimülan Hormon (FSH) etkisiyle bu folliküller gelişmeye başlar. Primordiyal folliküller esas olarak korteksin dış kısmında yerleşirler. Ruminantlarda ve domuzda genelde dağınık iken köpeklerde kümeleşme gösterirler. Cevap B

Sekonder Folliküller: Follikül gelişimi devam ettiğinde hücreler arasında yer yer erimeler ve boşluklar şekillenmeye başlar, bu boşluklara antrum adı verilir. Bu boşlukları follikül sıvısı- likör folliküli- doldurur. Başlangıçta küçük düzensiz birçok boşluk zaman içersinde birleşerek daha büyük antrum halini alır. Follikül sıvısı hyaluronik asitten zengindir. Cevap B şıkkıdır.

Kanatlı oviduktu beş bölgeye ayrılmıştır: İnfundibulum, Magnum, İsthmus, Uterus ve Vaginadır. Yumurta oluşumuna, yumurta kabuğu, albumin ve kabuk için materyal salgılanmasına oviduktun vagina bölümü dışındaki tüm bölümler katılır. Cevap D şıkkıdır.

Testisler; spermatozoonların oluşumundan(spermatogenezis) ve steroid yapıdaki hormonların üretilip salgılanmasından (steroidogenezis) sorumludurlar. Erkek üreme sisteminin esas fonksiyonel organları olan testisler, skrotum içinde asılı dururlar ve tubuler bileşik bez yapısındadırlar. Prenatal dönemde karıniçi gelişimini sürdüren testisler, doğuma yakın bir zamanda inguinal kanaldan geçerek skrotuma inerler ve burada funikulus spermatikus ile asılı halde tutulurlar. Dolayısıyla testisler   ovaryumların aksine karın boşluğu içinde yer almaz, kasık bölgesinde skratum adı verilen deriden bir kese içinde bulunur. Cevap C şıkkıdır.

Fötal hayatın erken döneminde gelişen testiste çok sayıda Leydig hücresi bulunur. Plasental kökenli gonadotropinlerin kan yoluyla fötal testise ulaşıp, Leydig hücrelerini uyarması sonucu Leydig hücreleri testosteron sentezlemeye başlar. Sentezlenen bu hormon erkek genital organlarının embriyolojik farklılaşmasında etkindir. Androjenik etki olarak libido sağlarlar, büyümenin sağlanmasında anabolizan etki yaparlar, eklenti bezlerinin fonksiyonlarının sürmesini, sekonder erkeklik karakterlerinin ortaya çıkmasını sağlarlar, FSH ve LH ile birlikte spermatogenezisi 
kolaylaştırırlar. Cevap A şıkkıdır.

İntersitisyum, kan ve lenf damarlarından zengindir ve organın stromasını oluşturur. İntersitisyumda çeşitli hücre tipleri vardır, en önemlisi Leydig hücreleri olup bunlar arasında fibroblastlar, farklılaşmamış bağ doku hücreleri, mast hücreleri ve makrofajlar bulunur. Leydig hücreleri, sekonder seks karakterlerini belirleyen testosteron hormonunu üretip salgılayan Leydig hücreleridir. Bu hücreler steroid hormon sentezleyen hücrelere özgü organel ve enzimlerden zengindir.

Spermatozoon, türlere göre biçimi değişir, ışık mikroskobunda baş ve kuyruk bölümlerinden ibaret gözükürken elektron mikroskobunda kuyruk bölümünün boyun, orta parça, ana parça ve son parça bölümlerine sahip olduğu görülür. Baş, yoğun kromatinden oluşan nukleusu içerir. Nukleusun ön ucunda akrozomal kapsül mevcuttur. Hidrolitik enzimlerden zengin bir akrozomal kep ile  kuşatılmıştır. Bu enzimler spermatozoonun ovum içine girmesini sağlar. Boyun, spermatozoonun hareketini sağlayan fibrillerden oluşur. Orta parça ve kuyruğun geri kalan kısmı flagellumu oluşturur. Orta parçada mitokondrial bir kın ve az miktarda sitoplazma vardır. Kuyruğun geri kalan kısmı prensipal ve son parça olup uzunlaması seyreden gittikçe incelen kalın fibrillerden ibarettir. Cevap E şıkkıdır.

Ovaryumun yüzeyini hormonal değişime bağlı olarak tek katlı kübik, pirizmatik ya da yassı epitel hücreleri döşer. Epitel hücrelerinin oluşturduğu bu tabaka germinatif epitel (doğurucu epitel) adını alır. Doğru cevap C'dir.

Ovosit yuvarlak, iri, ökromatik yapıda bir çekirdek ve çok belirgin bir çekirdekçik, iyi gelişmiş bir golgi kompleksi, endoplazmik retikulum ve çok sayıda mitokondriyon içerir. Doğru cevap D'dir.

Primordiyal folliküller fötal dönemde ovaryumun korteksinde birinci mayoz bölünmeyi geçirmiş ve primer ovosit aşamasına gelmiş ovosit ile onu saran tek katlı yassı follikül epitel hücrelerinden oluşur. Doğru cevap A'dır.

Döllenmenin gerçekleştiği kanal oviduktur. Doğru cevap A'dır.

Kanatlı oviduktu beş bölgeye ayrılmıştır: İnfundibulum, Magnum, İsthmus, Uterus ve Vaginadır.

Doğru cevap B'dir.

Leydig hücreleri sekonder seks karakterlerini belirleyen testosteron hormonunu üretip salgılayan hücrelerdir.

Doğru cevap D'dir.

Tubulus seminiferus kontortuslar spermatogenik hücrelerle birlikte Sertoli hücreleri diye adlandırılan destek hücrelerine de sahiptirler. Sertoli hücreleri, seminifer tubul içinde germ hücreleri arasında yerleşmiş somatik hücrelerdir. Birçok etkene karşı oldukça dayanıklıdırlar (ısı, radyasyon, toksik madde, beslenme yetersizliği, enfeksiyon gibi.). Erişkin dönemde Sertoli hücresinin bölünme özelliği yoktur, canlının yaşamı boyunca sabit sayıda kalır. Sertoli hücreleri seminifer tubül membranından lumene kadar uzanan prizmatik hücrelerdir.

doğru cevap E'dir.

Dişi genital sistemin organizma dışına açılan bölümü vulvadır. Doğru cevap C'dir.

Dişi genital (üreme) sistemi ovaryum, tuba uterina (ovidukt), uterus, serviks ve
vaginayı içeren iç genital organlar ile, vestibül, labiyumlar, klitoris ve vestibüle
açılan bezlerden oluşan dış genital organlardan ibarettir.

Ovaryum, genellikle bir çift olup (kanatlılar hariç) hafifçe yassılmış oval şekildedir (Şekil 9. 1; 9. 2A), ancak kısrakta fasülye biçimindedir(Şekil 2B). Kanatlı
hayvanlarda ise sadece sol ovaryum ve ovidukt gelişimini tamamlar. Ovaryumlar
erkeklerdeki testislerin karşılığıdır, endokrin ve ekzokrin fonksiyonlara sahiptir.

Östrojenler, dişilerin
östrus boyunca kabul edici davranşlarndan sorumludur. Dişi üreme kanalının
gelişimi ve fonksiyonu, ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişimi de östrojenlere
bağlıdır. Östrojenler, aynı zamanda oksitosin ve prostaglandinler gibi uterus düz
kaslarının kontraksiyonlarını etkiler. Östrojenlerin üreme ile ilgili fonksiyonları
dişında iskelet gelişimi, kemik dengesi, yağ bezi aktivitesi, elektrolit dengesi,
kalsiyum ve fosfat birikimi, yağ depolanması gibi konularda da etkileri vardır.

Primordiyal Folliküller: Primordiyal folliküller fötal dönemde ovaryumun
korteksinde birinci mayoz bölünmeyi geçirmiş ve primer ovosit aşamasına gelmiş
ovosit ile onu saran tek katlı yassı follikül epitel hücrelerinden oluşur (Şekil 9. 3).
Puberteye kadar kortekste sadece bu folliküller yer alır. Puberte ile birlikte hipofizden salgılanan Follikül Stimülan Hormon (FSH) etkisiyle bu folliküller gelişmeye
başlar. Primordiyal folliküller esas olarak korteksin dış kısmında yerleşirler. Ruminantlarda ve domuzda genelde dağınık iken köpeklerde kümeleşme gösterirler

Ovidukt (Tuba Uterina-Salpinks-Fallopian Tüpler), ovaryumla uterus arasında ovumun, spermatozoonların ve zigotun transportunu sağlayan bir kanaldır.
Fertilizasyona elverişli bir ortam olup ovulasyonla atılan ovosit II’yi içine alır,
döllenme gerçekleşirse oluşan zigotun uterusa ulaşmasını ve beslenmesini sağlar.
Döllenmenin gerçekleştiği kanal oviduktur.