TEMEL VETERİNER HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ - Deneme Sınavı - 23

Hücre ve hücrelerarası maddeyi canlılığın sona erdiği andaki yapısal özellikleri ile korumak için yapılan işleme tespit (fikzasyon) denir. Doğru cevap B'dir.

Histoloji alanında kullanılan özel inceleme yöntemleri; Otoradyografi, Histootoradyografi, Histokimya, İmmunositokimya ve Hücre ve Doku Kültürü'dür. Doğru cevap D şıkkıdır.

Pikrik asit (C6H2(NO2)3OH): Patlayıcı özelliği olan parlak sarı renkte kristal
bir maddedir. Dokuya difüzyonu hızlıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanlış bilgi içeren seçenek E şıkkı olan "Anilin Blue- Asidik- Yeşil" şeklindedir.

Reaksiyon rengi yeşil değil, mavi olmalıdır.

Histoloji Tekniğinde Temel Aşamalar
• Materyalin(doku örnekleri) alınması

• Tespit (fikzasyon) ve yıkama
• Suyunu giderme (dehidrasyon)
• Parlatma veya saydamlaştırma
• Emdirme
• Gömme veya bloklama (blokaj)
• Kesme (kesit alma) ve lama yapıştırma
• Boyama ve kapatma

Tespit Amacı ile Kullanılan Kimyasal Maddeler: Formaldehid, Glasiyal asetik
asit, Etil alkol, Merküri klorür, Pikrik asit, Potasyum dikromat, Aseton, Osmiyum
tetraoksit, Potasyum permanganat, Glutaraldehid
Formaldehid (formol - H.CHO): Formalin solusyonu formaldehid gazının
su içinde eritilmiş yaklaşık %37’lik solusyonudur. Formaldehid histolojik incelemeler için akla ilk gelen tespit maddesidir, kullanımı kolay ve ucuzdur. Doku
parçaları uzun yıllar boyanma özelliklerini kaybetmeksizin formolde saklanabilir, diffüzyon gücü fazla ve seridir. Tespit sonrası kesit almak kolaydır, özellikle
dondurma mikrotomunda daha da kolaydır. Lipid kompleksleri için iyi bir tespit
maddesidir.

Glasiyal asetik asit (CH3COOH): Saf asetik asit 17 °C’de donduğu için glasiyal asetik asit olarak adlandırılır. Dokuya difüzyonu hızlıdır, çekirdeği canlılıktaki
hale en yakın olarak korumayı sağlar, kromozomlar ile çalışılacağı zaman tercih
edilir.
Etil alkol (C2H5OH): Renksiz ve yanıcı bir maddedir. Kullanıldığı solusyondaki yoğunluğuna bağlı olarak dokulara difüzyonu, sertleştirmesi ve büzüştürmesi
farklıdır, yoğunluk arttıkça sertleşme ve büzüşme artar. Absolu alkol formu glikojenin korunması için kullanılır.
Civa klorür - Civa klorid (HgCl2): Beyaz kristalize bir maddedir. Doku tespitinde yaygın olarak kullanılan bir tuzdur. Ancak kuvvetli büzücü etkisi nedeni ile
yalnız başına kullanılmaz. Boyama sırasında dokuda daha parlak bir renk oluşumunu ve daha kolay boyanmayı sağlar.

Pikrik asit (C6H2(NO2)3OH): Patlayıcı özelliği olan parlak sarı renkte kristal
bir maddedir. Dokuya difüzyonu hızlıdır.
Potasyum dikromat (K2Cr2O7): Portakal rengi kristalize bir maddedir. Özellikle fosfolipidlerin tespitinde önemlidir, fosfatları korur ve mitokondri için kullanılır.
Osmiyum tetroksid (OsO4): Osmik asit olarak da adlandırılır. Soluk sarı kristaller halinde 0.5 veya 1 gr’lık kapalı tüplerde satılır. Özellikle elektron mikroskop
çalışmalarında tercih edilen bir maddedir.

Histootoradyografi: Bir histootoradiyografta, normal bir röntgende olduğu
gibi kitle görüntülenir. Her ne kadar yumuşak dokuları incelemek için X ışınları
kullanılabilmesine rağmen en büyük yararları kemik ya da diğer mineralize dokuların zemin bölümlerinin incelenmesidir.

Membransel organeller hücre zarı, ergastoplazma (Ribozom, Endoplazmik retikulum), Golgi aygıtı, lizozomlar, mikrocisimler ve mitokondriyonlardır. Hücre içinde ona şekil ve desteklik sağlayan, madde iletimi gibi hareketi gerektiren olaylarda görev alan organeller de bulunur ki bunlara ipliksel organeller denir. İpliksel organeller sentrozom, mekik iplikleri ve mikrofibrillerdir.

Primer boğum, kromozomun tam ortasında yer alırsa kromozom kolları eşit uzunlukta olur. Böyle kromozomlara metasentrik kromozomlar adı verilir. Boğumun bir uca yakın olmasından ötürü kollardan biri diğerinden kısa ise böyle kromozomlara submetasentrik kromozomlar, primer boğum bir uca çok daha yakın ise bunlara akrosentrik kromozomlar denir. Eğer kromozomda tek bir kol ve bu kolun en ucunda bir sentromer varsa böyle kromozomlara da telosentrik kromozomlar denir.

Metafaz: Mekik ipliğinin şekillendiği ve tetratların bu mekiğin ekvatorunda toplandığı evredir. Her tetradda bulunan biri anneden diğeri babadan gelen yapışık kromatidler, yapışma yerlerinden koparlar ve kopan parçacıklar eş kromozomlar arasında yer değiştirirler. Bu yer değiştirme olayına rekombinasyon denir. Zigoten dönemindeki sinapsis oluşumu ile başlayıp metafazda rekombinasyon ile son bulan gen değişimi olayına da krossing over adı verilir. Metafazın sonunda kiyazma çözülür ve kromozomlar bağımsız hale geçerler.

Doğru seçenek D şıkkıdır. Kollagen hücreleri bağ dokusunun hücreleri arasında yer almaz.

En basit dış salgı bezi, örtü epiteli içine aralıklarla tek tek yerleşmiş kadeh hücreleridir. Hücre çekirdeğinin bazal membrana itilip, salgının serbest yüzde toplanması nedeniyle kadehe benzediğinden bu adı almıştır. Sümüksel bir salgı (mukus) yapan kadeh hücrelerine solunum yollarında ve bağırsaklarda rastlanır.

Doğru cevap A

Kollagen Lifler: Kollagen liflerin yapım yerleri bulundukları dokuya göre değişir. Erişkin bağ dokularında fibroblastlar, kıkırdak dokusunda kıkırdak hücreleri (kondroblastlar), kemik dokusunda kemik hücreleri (osteoblastlar) kollagen liflerin sentezlendiği hücrelerdir. Ayrıca düz kas hücreleri, retikulum hücreleri, karaciğer epitel hücreleri, endotel hücreleri, örtü ve bez epitel hücreleri de kollagen lifleri sentezleyebilirler. Bağ dokusunda bol miktarda bulunan bu lifler, esneme ve yüksek gerilme gücüne sahiptir.

Kan damarlarından zengin olan bağ dokusunun hücrelerin beslenmesine hizmet etmek, metabolizma sonucu oluşan artıkların uzaklaştırılmasını sağlamak, organlara giren ve çıkan sinirleri sararak innervasyonlarına aracılık etmek, yaralanmalarda rejenerasyonu gerçekleştirmek, organizmanın savunulmasında rol oynamak gibi görevleri vardır. Doğru cevap D' dir.

Kollagen ve retiküler lifleri sentezleyen fibroblastlar, elastik lifleri de üretirler. Bu liflere gırtlağın ses tellerinde, akciğerlerde, elastik kıkırdakta ve deri altı bağ dokusunda rastlanır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Çok katlı yassı örtü epitelinde, bazal membran üzerine oturan ilk sıradaki hücreler prizmatiktir. Orta sıraları dolduranlar çok köşeli, en üst yüzeydekiler ise yassıdır. Üst yüzey hücreleri canlılık özelliklerini yitirerek birbiriyle kaynaşmak suretiyle sertleşmiş olabilir. Organizmanın dış etkilerden korunmasında görev alan bu doku tipine deride, ağız boşluğunda, yemek borusunda, tırnakta ve boynuzda rastlanır. Dolayısıyla diğer çok katlı epitellerden daha kalındır. Ancak yüzeye yakın hücrelerin difüzyonla beslenmeleri de zordur. Bu yüzden kan damarlarından zengin olan bağ dokusu, örtü epiteli içine doğru girintiler yapar. Gözün korneası gibi darbe almaması ve şeffaf olması gereken dokularda ise üst yüzey hücreleri canlılıklarını yitirerek sertleşmez. Epitel dokusunda fazla kalınlaşma da söz konusu değildir.

Bazal membran:
Glikoproteinlerden ve retiküler ipliklerden zengin ince bir tabakadır.

Fagositoz: Hücrenin katı
maddeleri yemesi