TEMEL VETERİNER HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ - Deneme Sınavı - 11

HÜCRENİN YAŞLANMASI VE ÖLÜMÜ
Hücreler belirli bir zaman sonunda yaşlanır ve ölürler. Çoğu hücrelerin sonu, organizmanın ölümü ile ilgili değildir, birkaç gün ya da birkaç hafta yaşadıktan sonra ölürler. Ölenlerin yerini bölünerek çoğalan yenileri alır. Bu olaya rejenerasyon denir. Hücre yaşlandıkça rejenerasyon yeteneği azalır. Ancak sinir hücrelerinin yaşam süreleri organizmanın yaşamı kadardır. Hücrelerde yaşlanma belirtileri sitoplazma ve çekirdekte ayrı ayrı izlenebilir. Sitoplazmadaki belirtiler, hacminin azalması, içinde yağ ve pigment gibi maddelerin aşırı birikmesidir. Çekirdekteki yaşlanma belirtileri ise küçülme, kenarlarının girintili çıkıntılı olması, kromatinin yoğunlaşması ve sonunda çekirdeğin parçalanmasıdır.

Profaz
Bölünecek hücrenin suya karşı geçirgenliği artar, giren su hücreyi şişirip yuvarlaklaştırdığından, komşu hücrelerle olan bağlantılarını koparır. Hücreye alınan suyun bir kısmı çekirdeğe geçtiğinden onu da şişirir ve yuvarlaklaştırır. Bu sırada sitoplazmada mitoz mekiği oluşur. Çekirdekte ise DNA molekülleri yumaklanma ile boylarını kısaltmaya, kalınlaşmaya başlar. Profaz, mitozun en uzun evresidir. Bu sürecin sonuna doğru yumaklanan DNA’dan kromozomların şekillenmesi tamamlanır. Karyoplazma, çekirdek zarının parçalanması ve çekirdekçiğin erimesiyle sitoplazmaya karışır. Kromozomların içinde bulunduğu bu karışıma mikzoplazma adı verilir. Profazın sonunda sentriyoller hücrenin kutuplarına çekilirler, mekik iplikleri ve kromozomlar oluşurlar.

Anafaz
Replike olan DNA molekülleri kısalıp kromozom halini aldıklarından mitozun takibi kolaylaşır. Belirginleşen sentromerleri ikiye bölünür ve kromatidler serbest hale geçerek genç birer kromozom olurlar. Bunlar kardeş kromozomlardır. Kardeş kromozomlar bağımsız hale gelince mekik iplikleri aracılığı ile biri bir kutba diğeri öbür kutba çekilirler. Böylece genetik özellikler bölünecek olan hücrelere eşit oranda dağılmış olur. Anafaz, kardeş kromozomların bağımsız hale geldiği ve kutuplara çekildiği en kısa mitoz evresidir.

Mayoz Bölünme
Eşey organlarındaki eşey hücrelerinde görülen bir bölünme şeklidir. Kromozom sayısının yarıya inmesiyle karakterizedir. Mayoz bölünmenin amacı, kromozom sayısının nesiller boyunca aynı kalmasını sağlamaktır. Mayoz bölünme mayoz I ve mayoz II olmak üzere artarda tekrarlanan iki bölünmeden ibarettir.
Mayoz I
Mayoz I başlamadan önce DNA replike olur ve sonra profaza girer.
Profaz: Kromozomların belirginleşmesi ile başlayan mayozun profazı leptoten, zigoten, pakiten, diploten ve diyakinez olmak üzere beş ayrı dönem olarak tanımlanır. DNA replike olduğundan kromozomlardan ikişer tanesi şekil ve büyüklük bakımından birbirine benzerdirler. Böyle kromozomların birisi anneden, diğeri babadan gelir ve homolog kromozomlar olarak isimlendirilir. Leptotende homolog kromozomların her biri iki adet kromatid içerir. Bu dönemde birbirinden ayrı durarak ince uzun iplikler halindedirler.

Doğru seçenek A şıkkıdır. Epitel dokunun bölümleri; duyu,salgı,örtü,kassel epitellerdir.

Doğru seçenek C şıkkıdır. Çok katlı üçgen örgü epiteli örtü epitellerinden birisi değildir.

Doğru seçenek B şıkkıdır. Yukarıda verilen tanım innervasyon tanımını vermektedir.

Doğru seçenek A şıkkında doğru verilmiştir.

Doğru seçenek E şıkkıdır.

Doğru seçenek A şıkkında verilmiştir.

Doğru seçenek C şıkkında verilmiştir.

Doğru seçenek B şıkkında verilmiştir.

Doğru seçenek D şıkkında verilmiştir.

Tek katlı kübik örtü epiteli, enleri yüksekliklerine eşit olan çok köşeli hücrelerdir. Tek sıra halinde bazal membran üzerine otururlar. Yüzeye dik geçen kesitlerde kare şeklinde görülürler. Çekirdekleri yuvarlak olup hücrelerin ortasında bulunur. Böbrekte, tiroid bezinde ve akciğerlerde görülürler. Doğru cevap C'dir.

Tek katlı prizmatik örtü epiteli, yükseklikleri genişliklerinden fazla olan tek sıralı hücrelerden oluşmaktadır. Oval şekilli çekirdekleri bazal membrana yakın konumda yerleşmişlerdir. Mide, bağırsaklar, safra kesesinde bu tip epitellere rastlanır. Doğru cevap A'dır.

Çok katlı değişken örtü epiteli, bazal membran üzerine oturan hücreler kübik veya prizmatiktir. Üst sıradakiler çok köşelidir. Bu örtü epitelinin en belirgin özelliği yüzeydeki hücrelerin şekillerini değiştirerek yassı, kübik veya prizmatik olabilmesidir. İdrar kesesi ve idrar boşaltma yollarında görülür. Doğru cevap D'dir.

Hiyaluron asidi, hücreler arasında bulunan özel bir proteindir. Doğru cevap B'dir.

Rejenerasyon, dokunun onarılarak yenilenmesidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Fagositoz, hücrenin katı maddeleri yemesi anlamına gelmektedir. Dolayısıyla bir bağ hücre çeşidi değildir. Doğru cevap B'dir.

Fagositoz, hücrenin katı maddeleri yemesidir. Doğru cevap E'dir.