TEMEL VETERİNER GENETİK - Deneme Sınavı - 7

X'e bağlı çekinik kalıtım gösteren bir hastalık taşıyıcısı olan bir dişi ile normal olan bir erkeğin çiftleşmeleri sonucu oluşacak yavrularda normal erkek, hasta erkek, normal dişi ve taşıyıcı dişi olabilir fakat hasta dişi oluşmaz çünkü erkekten normal gen geçicektir. Doğru cevap E'dir.

Y kromozomu üzerinde bulunan genlerin oluşturduğu kalıtımsal duruma aynı zamanda holoandrik kalıtım da denilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Y ve X kromozomlarının üzerinde benzeşim gösteren küçük bir bölge vardır. Bu bölgeler pseudoautosomal (yalancı otozomal) bölgeler olarak adlandırılırlar. Doğru cevap A'dır.

Kastrasyon: Erkek hayvanın cinsiyet organın ameliyat ile alınıp kısır hale getirilmesidir. Doğru cevap D'dir.

Kalıtım şekli ile ilgili olarak köpekler de iki taraf­lı ya da tek taraf­lı olarak görülen cryptorchidism klasik bir örnek olarak verilebilir. Özellikle saf olarak yetiştirilen köpeklerde çok yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Testislerin sadece erkeklerde olmasına bağlı olarak cinsiyetle sınırlandırıldığı için erkek cinsiyette görülen cryptorchidism oluşumunu belirleyen genler hem annede hemde babadaki otozomal kromozomlar üzerinde olabilir. Yani bu hastalık, annede testislerin olmayışı nedeniyle görülmemekte ancak annenin otozomal kromozomlarındaki genlerinde olması nedeniyle erkek yavrularında görülmesine neden olan genleri bulundurabilir. Gene erkek cinsiyette görülen sperma niteliği ve niceliği ile ilgili genler aynı zamanda annede bulunur ve gene cinsiyet ile sınırlandırıldığı için bu özellikler sadece erkek yavrularında görülür. Dişilerde görülen yavrulama sayısı, yumurtlama hızı, servis periyodu ve herhangi bir süt verimi ile ilgili özellikler cinsiyetle sınırlı kalıtıma ait örneklerdir. Doğru cevap C'dir.

Kırmızı-yeşil renk körlüğü X kromozomunda bulunan çekinik bir genle kalıtılır. bu sebeple r ile ifade edilir. Taşıyıcı dişi XrXR ise hasta erkek XrY olarak ifade edilir. Buna göre oluşacak döller XrXr, XrXR, XRY, XrY olarak bulunur. yani oluşacak döller arasında hasta dişi olamaz. Doğru cevap A'dir.

Baskın geni tek Z kromozumunda taşıyan dişi kanatlıların, çekinik geni homozigot olarak taşıyan erkek kanatlılar ile yapılan çiftleştirme programlarında dişi yavrular çekinik geni taşıdıklarından erkek yavrularda heterozigot olarak baskın genin etkisi görülür ve cinsiyet ayrımı kolaylıkla yapılabilir. Bu olay oto sexing olarak adlandırılır. Doğru cevap B'dir.

İn-vitro: Canlılarla ilgili biyokimyasal işlemlerin canlı üzerinde değil de yapay ortamda, örneğin petri kabında, deney tüplerinde yapılması.

Komplementer dizi: Bir DNA iplikçiğinin bazları karşısına hidrojen bağları kurularak sentezlenen ya da eklenen özgül dizidir.

Oligonükleotit: Kısa bir polinükleotit zinciri oluşturmak için bir araya gelmiş birkaç nükleotitten oluşan DNA dizisi.

Amerikalı Biyokimyacı Karry Banks Mullis tarafından 1983’de Polimeraz Zincir Reaksiyonunun (Polymerase Chain Reaction, PCR/PZR) tanımlanması ve çalışmanın 1987 yılında yayınlanmasının ardından moleküler tekniklere her geçen gün yeni bir teknik eklenmiştir.

PCR tüm bir genom yerine, sadece genom üzerinde seçilen bir DNA bölgesinin çoğaltılmasını sağlamaktadır. Bu işleme yükseltgenme denilmektedir.

PCR’ın ilk aşamasında kalıp DNA’nın birkaç dakika süresince 90 ° C’de tutularak zincirlerin birbirinden ayrılması gerekmektedir. Bu işlem karşılıklı zincirler arasındaki hidrojen bağlarının kırılmasını sağlamaktadır ve denatürasyon adı verilmektedir.

Tek zincirli hale getirme işleminin ardından sıcaklık 50-60 ° C civarına düşürülerek, primerlerin kalıp DNA üzerindeki komplementer dizilerine bağlanması sağlanmaktadır (Şekil 10.1). Bu aşama da bağlanma-annealing aşaması olarak isimlendirilmektedir.

Isıya dirençli polimeraz enzimi primerlerin 3’ ucundan başlayarak yeni bir DNA sentezlemektedir (Şekil 10.2). Bu aşamaya uzama (elongation) adı verilmektedir.

Tampon: Asit ve bazların bir araya gelerek oluşturdukları tuzdan oluşan, pH değişmesine direnç gösteren özel pH değerine sahip bir sistem veya çözelti, buffer.

Polimerizasyon: Küçük moleküllerin birleşerek, genellikle büyük molekül ağırlıkta bir bileşik oluşturması işlemi

Erkek cinsiyetinin belirlenmesinde temel gen SRY (Y kromozomu üzerinde cinsiyet belirleme geni)' dir. Doğru cevap B'dir.

Aynı kromozom üzerinde bulunan genlere bağlı ya da birleşik genler denir. Bu genler aynı kromozom üzerinde olduğu için aynı gamete ­krossing over dışında­ birlikte geçerler.  Doğru cevap D'dir.

PCR’ın ilk aşamasında kalıp DNA’nın birkaç dakika süresince 90 °C’nin üzerinde tutularak zincirlerin birbirinden ayrılması gerekmektedir. Bu işlem karşılıklı zincirler arasındaki hidrojen bağlarının kırılmasını sağlamaktadır ve denatürasyon adı verilmektedir.