TEMEL VETERİNER FİZYOLOJİ

Sinir sisteminin ana işini nöron adı verilen sinir hücreleri yapmaktadır.
Nöronlar, anatomik olarak, sinir hücre gövdesi, dendritler olarak adlandırılan yan dallar ve bir de nöronda oluşan uyarımları diğer bir nörona ya da uzak organa taşıyan tek bir uzantı olan aksondan oluşurlar. Doğru cevap D'dir.

Genel olarak bir sinir hücresi, gövde ve dendrit adı verilen gövde dalları aracılığıyla diğer hücrelerden veya reseptörlerden gelen uyarımları alır. Bu uyarımlar, hücre içindeki genel duruma ve gelen tüm verilerin toplam etkisine göre, akson adı verilen, tek, uzun ve ince uzantı vasıtasıyla, diğer bir hücreye aktarılır. Doğru cevap D'dir.

Nöronlar, anatomik olarak, sinir hücre gövdesi, dendritler olarak adlandırılan yan dallar ve bir de nöronda oluşan uyarımları diğer bir nörona ya da uzak organa taşıyan tek bir uzantı olan aksondan oluşurlar. Hücre gövdesi içinde çekirdekçikten başka nissel granülleri, ribozomlar, mitokondri, golgi aparatı ve nörofibriller bulunur. Hücrenin gövde kısmında bulunan çekirdek, hücrenin temel işlevlerini belirleyen genetik bilgiyi içerir. Doğru cevap E'Dir.

Sinaps iki nöronun birbiri ile bağlantı kurduğu ve impulsun bir nörondan diğerine geçirildiği ya da geçirilmediği yerlerdir. Klasik anlamda sinaps, sinir hücresinin ürettiği sinyali o hücreden diğerlerine taşıyan aksonun dallarından birinin uç kısmı ile alıcı hücrenin etrafındaki hücre zarının birbirleriyle yaklaşması sonucu meydana gelir. Doğru cevap E'dir.

Dallara ayrılmış olan aksonun son kısımları sinaptik yumruları oluşturur. Sinaptik yumruda veziküller içinde nörotransmitter maddeler ve bol mitokondri vardır. Sinapsta, impulsun bir nörondan diğerine geçirilmesi ya da geçirilememesi nörotransmitter maddeler aracılığı ile sağlanır. Nörotransmitter maddeler, iletinin geldiği nöronun akson ucundan salgılanır. Doğru cevap E'dir.

Sinir sistemi, genel olarak, merkezi ve periferik (çevresel) sinir sistemi olarak iki bölüme ayrılmaktadır. Periferik sinir sistem, vücudun her yanından alınan tat, dokunma, görme, işitme, vücudun pozisyonu, ağrı, ısı, gibi duyuları merkeze taşıyan ve alınan uyarılara uygun yanıtları merkezden kas veya salgı bezi gibi iş yapan organa götüren sinirlerdir. Merkezi sinir sistemi ise, periferik sinir sisteminden gelen verileri değerlendirip, oluşturduğu emirler aracılığıyla canlının yeni durumlara uyum sağlamasına yardımcı olan sinirlerdir. Doğru cevap E'dir.

Kemoreseptörler; lezzet, koku, O2, CO2 ve pH değişikliklerini algılayan reseptörlerdir. Diğer seçeneklerde verilenleri mekanoreseptörler algılamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Nervus Olfaktorius; koku alma siniridir. Sinir kökleri koku soğanı içindedir.
Nervus Optikus; görme siniridir. Sinir kökleri retinada bulunur.
Nervus Accesorius; Baş hareketlerini sağlayan kaslara giden motorik sinirlerdir.
Nervus Hipoglossus; Dil kaslarına giden motorik sinirlerdir.

Nervus Akustikus; İşitme ve denge ile ilgili duyuları alan sinirlerdir. Doğru cevap C'dir.

Göz, görme işlevinde doğrudan görev alan kısımlar ve bunları koruyan koruyucu yapılardan oluşur.

Koruyucu yapılar; kaşlar, göz kapakları, kirpikler, gözyaşı bezleri ile göz yuvarlağını göz çukuruna bağlayan ve gözün hareketini sağlayan kaslardır.

Gözün görmeyi sağlayan kısımları, mercek (lens), ışığa duyarlı reseptörler, reseptörlerin aldığı uyarımları beyine taşıyan sinirden oluşur. Doğru cevap B'dir.

Kulak kepçesi ses dalgalarını toplar ve dış kulak kanalına iletir. Dış kulak kanalı da dış kulak deliğinden başlayarak içerdeki kulak zarına (timpan zarı) kadar ilerler ve sesi kulak zarına iletir. Kulak zarı da sesi orta kulak içinde bulunan işitme kemikçiklerine titreşim olarak iletir. Çekiç örs ve üzengi orta kulakta yer alan kemikçiklerdir. Doğru cevap A'dır.

Nissel cisimcikleri diğer hücrelerde bulunan endoplazmik retikuluma benzerler.

Hücre gövdesi içinde çekirdekçikten başka nissel granülleri, ribozomlar, mitokondri, golgi aparatı ve nörofibriller bulunur. Bunlardan nörofibriller hem akson hem de dentritlerin içinde de bulunarak destek görevi görmektedir.

Mikroglia hücrelerinin görevi, sinir sistemini yabancı madde ve mikroorganizmalara karşı korumaktır. Bu hücreler, fagositoz yapabilirler.

İç organlara ya da salgı yapan bezlere giden efferent sinirlere ise otonom efferentler denir.

Merkezi sinir sistemi üç katlı bir zar yapısı ile çevrelenmiş durumdadır. Bu zarlar dıştan içe doğru duramater, araknoid zar ve piamater olarak sıralanırlar. Bu üç zar, kesintisiz bir biçimde tüm merkezi sinir sistemini sarar.

Refleks dediğimiz, ani ve istemsiz hareketler, omurilik tarafından kontrol edilir.

Kemoreseptörler; lezzet, koku, O2, CO2 ve pH değişikliklerini algılayan reseptörlerdir.

Beyin sapı, temel hayati öneme sahip fonksiyonların kontrolünü sağlayan yerdir. Temel solunum ritimleri gibi solunum fonksiyonları, yutma ve kusma gibi sindirim olayları, kan basıncı refleksleri ve kalp hızı refleksleri gibi dolaşım sistemi kontrolü ayrıca metabolizma uyku ve uyanıklık gibi hayati öneme sahip olan birçok önemli etkinlik beyin sapı tarafından kontrol edilir.

Kranial sinirler 12 çifttir ve ilk ikisi dışında 10 tanesinin hücre gövdeleri beyin kökünde bulunur. Nervus Olfaktorius; koku alma siniridir. Sinir kökleri koku soğanı içindedir.

Otonom ve somatik sinir sisteminin işleyişi karşılaştırıldığında, B seçeneğinde yer alan ifade doğru değildir. Somatik sinirler istemli çalışan iskelet kası gibi organları, otonom sinirler ise istem dışı fonksiyon yapan düz kas, kalp kası ve bezler gibi organları aktive ederler.