TEMEL VETERİNER FİZYOLOJİ - Deneme Sınavı - 21

Antagonist (zıt) etkileşim: Bir hormonun etkisi ile diğer hormonun etkisinin azalması veya ortadan kalkmasıdır. Örn: İnsulin ve glukagonun kan glikoz düzeyine etkisi.

Glikoprotein hormonlar, karbonhidrat grupları ile konjuge olmuş protein yapısındadır. Bu gruptaki hormonlara, ön hipofizden salınan folikül stimüle edici hormon (FSH), lüteinleştirici hormon (LH), tiroid stimüle edici hormon(TSH) örnek verilebilir.

Limbik sistem: Merkezi sinir sisteminde amigdala, koku alma soğanı, hipokampusdan oluşur.

Hipofiz, ‘sella tursika’ denilen kemik doku içinde yer alan endokrin bir bezdir. Üç bölümden oluşur.
• Ön lob (adenohipofiz)
• Ara lob (pars intermedia)
• Arka lob (nörohipofiz)

Hücreler ve salgıladıkları hormonlar aşağıda verilmiştir.
• Somatotrop hücreler- Büyüme hormonu (GH)
• Tirotrop hücreler - Tiroid uyarıcı hormon (TSH)
• Kortikotrop hücreler - Adrenokortikotrop hormon (ACTH)
• Gonadotrop hücreler - Folikül uyarıcı hormon (FSH) ve Luteinleştirici hormon (LH)
• Laktotrop (mammotrop) hücreler - Prolaktin (PRL)

Somatomedinler: IGF1,IGF-2 gibi karaciğer, kemik gibi dokularda yapılan ve büyüme hormonun etki göstermesi için aracılık eden moleküllerdir.

Nukleus: Benzer fizyolojik ve histolojik özellikler gösteren, ortak işlevlere sahip nöron grupları örn: Arkuat nukleus, nukleus ventrolateralis,
nukleus ventromedialis, nukleus preoptikus.

Kretinizim: Tiroid hormonu yetersizliği ile ortaya çıkan büyüme gelişme geriliği, cücelik.

Uterus (dölyatağı, rahim): Döllenmiş zigotun gelip yerleştiği yerdir. Plasenta oluşana kadar zigot uterus tarafından beslenir.

Östrus (Kızgınlık): Dişi hayvanın fizyolojik ve davranışsal değişiklikler gösterdiği ve çiftleşmeye izin verdiği döngüdeki en kısa dönemdir. İnek, koyun ve keçilerde yaklaşık 1-1.5 gün, domuzda 1-3 gün, kısrakta ortalama 5-6 gün, kedide 5, köpekte 9 gün kadar sürer. Hayvanın yaşı, çevre sıcaklığı, bakım, beslenme kızgınlık süresini etkileyebilir. Hayvanda östrojen en yüksek düzeydedir ve sürekli huzursuzluk vardır. İnekte vulvadan çağra denilen müköz bir akıntı gelir. Ovulasyon bu dönemde gerçekleşir. Uterus damarlarının kanlanması artar. Serviks gevşer ve açılır, vajina kayganlaşır.

Kan vücutta iki ana sistemde dolaşır; pulmoner ve sistemik dolaşım. Pulmoner dolaşımda, kalpten oksijensiz kan akciğerlere taşınır, oksijenlenir ve geri kalbe döner. Bedeni dolaşan oksijeni kullanılmış kan, vena kavalar ile sağ kulakçığa getirilir. Sağ kulakçıktaki kan triküspidal kapağı geçerek sağ karıncığa geçer. Kalbin pompalaması ile sağ karıncıktaki kan pulmoner semilunar kapağı geçerek pulmoner arterler ile akciğerlere sevk edilir. Akciğer alveollerinde karbondioksitini kaybedip oksijen kazanan kan, vena pulmonalisler içinde kalbin sol kulakçığa getirilir. Buna pulmoner dolaşım denir. Sistemik dolaşımda ise akciğerlerde oksijenlendirilen kan sol kulakçıktan mitral kapağı geçerek sol karıncığa getirilir. Yine kalbin pompalaması ile sol karıncıktaki kan, aortik semilunar kapağı geçerek aortaya fırlatılır ve aorta aracılığı ile tüm bedene oksijenlenmiş kan gönderilir. Tüm vücudu dolaşan kan hücrelere oksijeni sunup onlarda metabolizma sonucu
oluşan karbondioksiti toplayarak vena kava kaudalis ve kranialisler ile kalbin sağ kulakçığına dökülür ki buna da sistemik dolaşım adı verilir

Kalbin sinirsel bağlantıları olmasına karşın kalp kası sinir sisteminden bağımsız olarak uyarım oluşturabilen ve bu uyarımı kalbin bütün bölgelerine ileten iletim sistemine sahiptir. Buna kalbin ileti sistemi denir. Kalbin ileti sistemi sinoatrial düğüm olarak isimlendirilen bölgeden başlar. Sinoatrial düğüm sağ kulakçığın üst duvarında bulunur ve özelleşmiş kalp kası hücrelerinden oluşmuş bir bölgedir.
Sinoatrial düğüm kalp kasının kasılmasını başlatan ve kasılma gevşeme evrelerinin hızını tayin eden bölgedir. Bu nedenle sinoatrial düğüme, hareketi başlatan ve hızını tayin eden anlamına gelen kalbin peysmakerı da denir. Sinoatrial düğüm kendiliğinden impuls yaratır ve meydana gelen impuls dalgası, tüm kalp kaslarına yayılır. Bir kalp hücresinde meydana gelen impuls hücrelerarası geçit bölgeleri yoluyla bağlantı kurduğu diğer hücrelere de geçer.

Hipotansiyon: Sistolik ve diyastolik kan basıncının normal sınırlarının altına düşmesi hipotansiyon olarak tanımlanır. Hipotansiyon, kalbin pompaladığı kan miktarının veya periferik damar direncinin düşmesinden kaynaklanabilir. Hipotansiyon, i) nedeni bilinmeyen ya da esansiyel hipotansiyon ii) durum hipotansiyonu, yerçekimine karşı kan basıncının refleks olarak düşmesinden kaynaklanan hipotansiyon ve iii) ikincil hipotansiyon, yüksek ateş, kan kaybı, enfaktüs, şok, böbrek üstü bezi yetersizliği, aşırı zayıflama, tüberküloz ve kronik hastalıklar gibi durumlar sonucunda gelişen hipotansiyon olarak üçe ayrılır.

Hücrenin gövde kısmında bulunan çekirdek, hücrenin temel işlevlerini belirleyen genetik bilgiyi içerir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Hücre gövdesi içinde çekirdekçikten başka nissel granülleri, ribozomlar, mitokondri, golgi aparatı ve nörofibriller bulunur. Bunlardan nörofibriller hem akson hem de dentritlerin içinde de bulunarak destek görevi görürken, mitokondriler hücre gövdesinin yanı sıra akson içinde de bulunmaktadır.

Nissel cisimcikleri diğer hücrelerde bulunan endoplazmik retikuluma benzerler. Nissel cisimcikleri hücre sitoplazması içinde bir takım kıvrıntılar yaparak, ribozomlarla bağlantı halindedir ve hücrenin esas işlevini belirleyen protein sentezinin yapıldığı yerdir.

Mitokondriler, nöronlarda bol miktarda bulunur ve hücrenin enerji santrali yani biyolojik oksidasyonun ve enerjinin sağlandığı yerlerdir.

Golgi aparatı nöronlarda, nissel cisimcikleri ve ribozomlar tarafından sentezlenen proteinlerin olgunlaştırıldığı yerler olarak görev yaparlar. Doğru cevap C şıkkıdır.

Miyelin kılıf akson boyunca belli aralıklarla kesintiye uğrayarak boğumlar meydana getirir. Bu boğum yerlerine ranvier boğumları adı verilir.

Miyelin tabakanın üzerini nörolemma adı verilen bir membran çevreler. Sinir sisteminde sadece sinir hücreleri bulunmaz. Bunların yanında, merkezi sinir sisteminde çok sayıda glia hücreleri olarak adlandırılan yardımcı hücreler vardır.

Glia hücrelerinin genel işlevleri, sinir hücrelerinin ve sinir sisteminin fonksiyonunu sürdürmesine yardımcı olmaktır.

Oligodendrosit adı verilen glia hücreleri, merkezi sinir sistemi içinde, yan yana ve sıkı bir dizilim içinde seyreden aksonları saran miyelin kılıfı oluşturmakla görevlidirler.

Diğer bir glia hücresi olan mikroglia hücrelerinin görevi, sinir sistemini yabancı madde ve mikroorganizmalara karşı korumaktır.

Astrosit glia hücreleri ise, kan damarları ile nöronlar arasında bağlantılar kurarak, sinir hücreleri için gerekli maddeleri sağlarlar.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Aksiyon potansiyelinin oluşabilmesi için, sodyumun hücre içerisine girmesi gerekir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Refleks yayında;
1. Reseptör: Refleks olayını tetikleyen bir uyaranı algılamak için uygun bir reseptörün olması gerekir (örneğimizde, sobaya dokunulduğu zaman derideki yanma hissini alan reseptörler bu ağrılı uyaranı elektrik sinyallerine dönüştürerek sinirlere ileten reseptörler olarak görev yapar).
2. Duyu siniri (Afferent sinirler): Reseptörlerden gelen sinyalleri merkezi sinir sistemine (omuriliğe) aktaran sinirlerdir. Afferent sinirler gri maddenin dorsal kökünden omuriliğe girerler.
3. Merkez (Omurilik): Afferent sinirlerle omuriliğin içlerine kadar gelen duyusal sinyallere uygun yanıtın hazırlandığı yerdir. Bu sinyal bazen doğrudan etkiyi yapacak olan motor sinire aktarılabilirken, bazen de öncelikle ara nöronlar denen küçük sinir hücreleri üzerinden aktarılarak daha karmaşık ve anlamlı yanıtların oluşmasına neden olurlar.
4. Motor sinirler (Efferent sinirler): Merkezin oluşturduğu yanıtlar bu efferent sinirler aracılığıyla iş yapan organa gönderilir. Efferent sinirler gri maddenin ventral kökünden omuriliği terk ederler.

5. İş yapan organ: Efferent sinirin getirdiği uyarana göre iş yapan organdır. İş yapan organ eğer bir kas ise kasılır veya gevşer, eğer bir bez doku ise salgı yapar.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Anatomik olarak, omurilikle beyni birbirine bağlayan bir köprü görevi gören beyin sapı, omuriliğe göre daha karmaşık sinirsel bağlantıları içeren bir merkezi sinir sistemi bölgesidir. Beyin sapı, temel hayati öneme sahip fonksiyonların kontrolünü sağlayan yerdir.

Doğru cevap D şıkkıdır.