TEMEL VETERİNER FİZYOLOJİ - Deneme Sınavı - 12

Beyin sapı, temel hayati öneme sahip fonksiyonların kontrolünü sağlayan yerdir. Temel solunum ritimleri gibi solunum fonksiyonları, yutma ve kusma gibi sindirim olayları, kan basıncı refleksleri ve kalp hızı refleksleri gibi dolaşım sistemi kontrolü ayrıca metabolizma uyku ve uyanıklık gibi hayati öneme sahip olan birçok önemli etkinlik beyin sapı tarafından kontrol edilir.

Kranial sinirler 12 çifttir ve ilk ikisi dışında 10 tanesinin hücre gövdeleri beyin kökünde bulunur. Nervus Olfaktorius; koku alma siniridir. Sinir kökleri koku soğanı içindedir.

Otonom ve somatik sinir sisteminin işleyişi karşılaştırıldığında, B seçeneğinde yer alan ifade doğru değildir. Somatik sinirler istemli çalışan iskelet kası gibi organları, otonom sinirler ise istem dışı fonksiyon yapan düz kas, kalp kası ve bezler gibi organları aktive ederler.

Orta kulakta çekiç, örs ve üzengi gibi adlı işitme kemikçikleri orta kulakta yer almaktadır. C seçeneğinde yer alan ifade doğru değildir.

Kas dokusu; i) uyarılabilirlilik; uyarıma tepki verme, ii) iletebilme; uyarımları iletebilme yeteneği, iii) kasılabilirlilik; uyaranlara cevap olarak boyunu kısaltması ve kalınlaşabilmesi, iv) uzayabilirlilik; eklem etrafında bulunan kaslar eklemin hareket etmesini sağlamak için bazı kasların boylarının kısalırken bazı kasların boylarının uzaması, v) esneyebilirlilik; kasın kasılma veya gevşemeden sonra orijinal durumuna geri dönebilmesi gibi 5 temel özelliğe sahiptir.

İskelet kasını sinirlendiren sinir teli kesilirse o iskelet kası atrofiye olurken, düz kaslar ve kalp kasında böyle bir durum oluşmaz ve özellikle otomatik düz kaslar ve kalp kası sinir impulsu almadan da kasılır.

Kasta dört çeşit protein bulunmaktadır; miyozin, aktin, tropomiyozin, troponin.

Kasta bulunan diğer üç protein olan aktin, tropomiyozin ve troponin ise ince flamenti oluştururlar.

Tetanus veya tetanik kasılma:Bir kasa bir defa maksimal uyarma yapılırsa kas kontraksiyon yapar ve gevşer. Uyarmalar çok sık aralıklarla tekrar edilirse kas gevşemeye fırsat bulamaz ve uyarma devamınca kasılı kalır. Kasın bu haline tetanus ve bu tür kasılmaya tetanik kasılma denir. Normal vücutta kasların kasılması tetanik kasılmadır.

ATP meydana gelmesi için çeşitli metabolik yollar vardır. Bunlar; • Anaerobik glikoliz • Aerobik glikoliz • Serbest yağ asitlerinin oksidasyonu • Fosfokreatin mekanizması gibi metabolik yollar.

Bu iki kas tipi fonksiyon ve özellik bakımından farklılıklara sahiptir; • Kırmızı kaslar, kırmızı kasa rengini de veren bol miktarda miyoglobine sahiplerken; beyaz kaslar, kırmızı kaslara oranla çok daha az miyoglobine sahiptir. • Beyaz kaslar, kırmızı kaslara oranla daha hızlı kasılırlar. • Kırmızı kaslar, beyaz kaslara oranla daha fazla kan damarına sahiptir. Bu nedenle uzun süre yorulmadan kasılabilirken; beyaz kaslar çabuk yorulur. • Kırmızı kas telleri, beyaz kas tellerinden daha ince bir yapıya sahiptir. • Kırmızı kaslar, beyaz kaslara oranla daha bol miktarda mitokondriye sahipken; beyaz kaslar da kırmızı kaslara oranla daha fazla glikojen depo ederler.

Kasta hep veya hiç yasası: Kasın kasılmasına neden olan en küçük uyarana eşik değer denir. Kasa eşik değerin altında bir uyarım verilirse kas kasılmaz. Eşik değerde bir uyarım verilirse oluşan aksiyon potansiyeli nedeni ile kas bir kez kasılır. Eşik değerin üzerinde bir uyarım verilirse kas yine eşik değerde bir cevap verir. Buna kasta hep ya da hiç yasası denir.

Rigor mortis veya ölüm sertliği, kaslardaki biyokimyasal bir değişiklikten kaynaklanır ve ölümden sonra kasların katılaşmasıdır ve bir ölüm belirtisidir. Bu olgu, oda sıcaklığındaki ölümden 3-4 saat sonra görülmeye başlar, 12 saat sonra doruk noktasına ulaşır ve 36 saat sonra ortadan kalkar.

İskelet kasındaki her kas hücresi bir diğerinden bağımsızken, kalp kası hücreleri interkalat diskler ile birbirine bağlıdır ve bu sayede fonksiyonel bir bütünlük oluşturur. İnterkalat disklerin ortası boştur. Bu boşluklar aracılığıyla kalp kası hücrelerinin içleri, birbirleriyle bağlantı kurarlar. Bu özellik nedeniyle kalp kasını oluşturan kas hücreleri dokusal bir bütünlük oluştururlar.

hücre içi ile hücre dışı arasında -70 mV’luk potansiyel fark
vardır

Sinaps iki nöronun birbiri ile bağlantı kurduğu ve impulsun bir nörondan diğerine geçirildiği ya da geçirilmediği yerlerdir.

İki nöron arasındaki yaklaşık 200 A° kadar olan bu boşluğa sinaptik aralık adı verilir.

Sinapslar uyarıcı ve inhibe edici sinapslar olarak ikiye ayrılır. Uyarıcı sinapsta postsinaptik nörona sodyum girişi ile
depolarizasyon meydana gelir. İnhibe edici sinapsta postsinaptik nörona klor girişi ile hiperpolarizasyon meydana gelir.

Merkezi sinir sistemi üç katlı bir zar yapısı ile çevrelenmiş durumdadır.

Refleks yayında;

1. Reseptör: Refleks olayını tetikleyen bir uyaranı algılamak için uygun bir reseptörün olması gerekir (örneğimizde, sobaya dokunulduğu zaman derideki yanma hissini alan reseptörler bu ağrılı uyaranı elektrik sinyallerine dönüştürerek sinirlere ileten reseptörler olarak görev yapar).

2. Duyu siniri (Afferent sinirler): Reseptörlerden gelen sinyalleri merkezi sinir sistemine (omuriliğe) aktaran sinirlerdir. Afferent sinirler gri maddenin dorsal kökünden omuriliğe girerler.

3. Merkez (Omurilik): Afferent sinirlerle omuriliğin içlerine kadar gelen duyusal sinyallere uygun yanıtın hazırlandığı yerdir. Bu sinyal bazen doğrudan etkiyi yapacak olan motor sinire aktarılabilirken, bazen de öncelikle ara nöronlar
denen küçük sinir hücreleri üzerinden aktarılarak daha karmaşık ve anlamlı yanıtların oluşmasına neden olurlar.

4. Motor sinirler (Efferent sinirler): Merkezin oluşturduğu yanıtlar bu efferent sinirler aracılığıyla iş yapan organa gönderilir. Efferent sinirler gri maddenin ventral kökünden omuriliği terk ederler.

5. İş yapan organ: Efferent sinirin getirdiği uyarana göre iş yapan organdır. İş
yapan organ eğer bir kas ise kasılır veya gevşer, eğer bir bez doku ise salgı yapar