TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ

Nefrotoksik etki, böbrek üzerinde gözlenen zehir etkisidir.

Kronik zehirlenme, mikotoksinlerin düşük dozlarda, aylar sürebilen uzun bir dönemde ve sürekli olarak alınmasına bağlı olarak ortaya çıkar.

Tüm evcil memeliler aflatoksinlere duyarlıdır.  Aflatoksinlerin yem ve hammaddeleri ile süt ve ürünlerinde bulunabilir. Zehirlenme semptomları (bulguları) genel olarak anoreksi (iştahsızlık), depresyon, zayıflama ve verim kaybı şeklindedir.

Okratoksin A başlıca nefrotoksik etkiye sahiptir, ayrıca hepatotoksik ve embriyotoksik etkiye de neden olabilmektedir.

Bazı Aspergillus ve Penicillumlar tarafından sentezlenen siklopiazonik asit, hayvanlarda katalepsi, opistotonus gibi nörolojik semptomlara yol açar. Yemde bulunan siklopiazonik asit laktasyondaki hayvanlarda süte geçmektedir. Aflatoksinlerin başlıca immunotoksik ve karsinojenik etkileri yanında AFM₁'in, genotoksik ve mutajenik etkileri de bulunmaktadır. Okratoksinın başlıca etkisi nefrotoksiktir.

Mekanik işlemler, dansite ayrımı, termal (ısı) yolla inaktivasyon ile ışık (UV) ve ışın işlemler yem ve gıdalardaki mikotoksinlerin azaltılması, ortadan kaldırılması için kullanılan fiziksel yöntemlerdir. Ozon uygulaması ise bu amaçla kullanılan kimyasal bir yöntemdir. Ozon güçlü oksitleyici etkisi nedeniyle mikotoksin üreten mantarların (küflerin) gelişimini engelleyebilmekte ve mikotoksin miktarlarını da azaltabilmektedir.

Antihistaminik ilaçlar, ishal yapıcı ilaçlar, parasempatomimetik ilaçlar ve genel anestezikler yarış performansını azaltan maddelerdir. Sempatomimetik ilaçlar ise doping amaçlı kullanıldıklarında yarış performansını artırırlar.

Doping analizleri için genellikle salya, ter, idrar, kan ve gaita (dışkı) örnekleri alınır.

At Yarışları Yönetmeliği'ne göre koşuya deklare edilmiş her at doping muayenesine tabi tutulabilir ve bir atın koşudan çekilmesi, doping muayenesi yapılmasına engel  oluşturmaz. Şüpheli numune almada görevlendirilenler şüpheli numune alınacak kapların temizliğini daimi olarak kontrolleri altında bulundururlar. Doping fiiline katıldıkları tespit edilen at sahipleri ve görevliler görevlerine göre farklı yarış yasaklarına tabi tutulur ve ilaveten para cezası alırlar. İdrar alınması, görevlendirilecek bir yarış komiser yardımcısının denetiminde yapılır.

Skopolamin yarış performansını artıran parasempotolitik bir ilaçtır. Diğerleri mitotoksin çeşididir. Doğru cevap A'dır.

Nefrotoksik etki; Böbrek üzerinde zehir etkisi gösteren etkidir. Okratoksin, sitrinin gibi mitotoksinler nefrotoksik etkilidir.

Siklopiazonik Asit süt ve süt ürünlerinde bulunan bir mitotoksindir. diğerleri tahıl ürünlerinde bulunan mitotoksinlerdir. Doğru cevap D'dir.

Mitotoksinlerin yıkımında sadece fiziksel ve kimyasak yöntemler değil biyolojik yöntemlerde kullanılabilir. örneğin; yem ve yem hammaddelerinde bulunan mikotoksinler bazı bakteri, mantar veya mayalar (Phenylobacterium immobile, Gliocladium roseum, Saccharomyces cerevisiae gibi)) tarafından yıkımlanabilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Mitotoksinlerin yıkımı için kullanılan kimyasal yöntemler arasında başlıca amonyak uygulanması, ozon uygulanması (ozonizasyon) ve adsorbanların kullanılmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Kas gevşetici ilaçlar yarış performansını azaltan ilaçlardandır. Diğer şıklarda verilenler ise arttıran ilaçlardır. Doğru cevap A'dır.

Yarıştan önce atlara fazla soğuk su içirilmesi veya kaba yem yedirilmesi yarış performansını azaltır. Doğru cevap B'dir.

Genel anestezikler performansı yavaşlatan maddelerdir. Doğru cevap B'dir.

Yarış hayvanlarında doping uygulanmasının başlıca nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir: 

• Yarış hızının arttırılması. 

• Yarış sırasında daha fazla kullanılabilir enerji sağlanması. 

• Solunumun daha rahat ve hızlı gerçekleştirilmesi. 

• Fazla heyecanlı, sinirli ve uyarı halinde olan hayvanların yatıştırılması. 

• Tendinitis, romatizma ve kemik hastalıkları gibi koşmayı engelleyici ve yarış hızını sınırlayıcı hastalıkları bulunan hayvanların ağrılarının dindirilmesi ve hastalığın belirtilerinin önlenmesi. 

• Kas ve sinirsel yapıların daha iyi gelişiminin sağlanması ve arttırılması.

 • Yarış hayvanlarının daha kısa sürede yetişmesi ve gelişmesini sağlamak. 

• Hayvanın yarış dışı bırakılması, sağlıklı yarışmasının engellenmesi.

 Doğru cevap D'dir.

Mitotoksinlerin yıkımında kullanılan fiziksel yöntemlerde dansite ayrımı; Mikotoksinle kontamine olmuş tane ve yağlı tohumların değişik yoğunluktaki çözeltilerde (NaCI gibi) yüzdürülmesi ile ayrılması esasına dayanmaktadır. Diğer şıklarda verilenler kimyasal yıkımda kullanılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Hastalık yapan mikroorganizmalara Patojen denir.