TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ

Civa bileşikleri insan, evcil ve yabani hayvanlar ile su canlıları için zehirlidir. Hayvanlar içerisinde civa bileşiklerine en duyarlı olanı sığırdır; bunu duyarlılık sırasına göre koyun, keçi ve kanatlılar takip eder.

Antelmintik: Sindirim kanalı, solunum yolları, karaciğer, göz, kalp gibi yerlerde bulunan iç parazitlere karşı kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar parazitleri ya konakçının vücudunda öldürerek ya da sadece vücut dışına çıkarılmasını sağlayarak etkili olurlar.

Veteriner sağaltım ve toksikolojik yönden önem taşıyan flor bileşiklerinin başlıcaları sodyum florür, sodyum florosilikat, sodyum florosasetat ve florosetamid’dir.

Kadmiyum doğada genellikle çinko ile birlikte bulunan ve toksikolojik yönden önem taşıyan bir metaldir.

Hayvanların hepsi molibdene duyarlıdır; ama, deney hayvanları ve tek mideli hayvanların duyarlılığı daha azdır. Duyarlılık çoktan aza doğru sığır, koyun, kobay, tavşan, sıçan, domuz, at sırasını izler.

Sığırlarda molibden ile zehirlenmede görülen en dikkat çekici klinik belirti gaz kabarcıklarıyla dolu şiddetli sürgündür. Sığırlarki kadar şiddetli olmamakla beraber, sürgün koyunlarda da ortaya çıkabilir. Hafif derecede etkilenen hayvanlarda gelişme geriliği, gençlerde uzun kemiklerin uçlarında genişleme ve eklem ağrısı dikkati çeker. Yaşlılarda kemik erimesi ve dolayısıyla kemik kırılması da oluşabilir. Ayrıca molibden hayvanlarda üremeyi de bozabilir.

Fenilizokuinolin Alkaloitler; Bu grupta kolşisin, demekolşin gibi maddeler yer alır.

Strikninden etkilenenlerde görülen ilk zehirlenme belirtileri huzursuzluk, sinirlilik, kas titremeleri ve boyun tutukluğudur. İskelet kaslarının tamamında zıt yönde kasılmalar oluşur, bacaklar gerilmiş ve boyun yukarı doğru uzamış haldedir.

Fagoprin, hiperisin, lantaden, lechuguilla, ikterogenin gibi maddeler veya bunları içeren bitkiler Tip I ışığa duyarlılığa neden olurken; filloeritrin, bergaptan, ksantotoksin, psoralen gibi maddeler de Tip II ışığa duyarlılığa neden olurlar.

Vücuttaki hücrelerin yeterli derecede farklılaşmaya uğramadan, kontrolsüz ve hızlı bir şekilde bölünmeleri ile kendini gösteren patolojik duruma kanser, bu duruma neden olan maddelere de karsinojen (kanserojen) madde denir.

Karsinojen maddelerin vücutta kanser oluşumuna neden olan bu etkilerine Karsinojenik etki denir.

Doğru cevap a'dır.

Arsenik bileşikleri halinde tabiatta yaygın olarak bulunur; başlıca doğal kaynakları mispikel veya arsenikli pirit, realgar ve orpiment’dir.

Doğru cevap b'dir.

İlaç ve metabolitlerinin anne kanından plasenta yoluyla yavrunun dolaşımına geçmesi sonucu yavruda şekil bozuklukları veya noksan gelişme şeklinde kendisini gösteren bozukluklara Teratojenik etki denir.

Doğru ceavp c'dir.

Bakır doğada yaygın olarak bulunur. Özellikle tuzları (genellikle bakır sülfat) halinde tarımda (bağ ve meyve ağaçlarındaki paraziter mantarlara karşı) ve veteriner hekimlikte
(antelmintik ve sümüklü böceklere karşı) geniş ölçüde kullanılan bir metaldir.

Doğru cevap d'dir.

Kadmiyum doğada genellikle çinko ile birlikte bulunan ve toksikolojik yönden önem taşıyan bir metaldir. Kadmiyum, başta kadmiyum oksit, kadmiyum hidroksit, kadmiyum
karbonat, kadmiyum sülfat ve kadmiyum nitrat tuzları şeklinde; çeşitli metallerin (demir, bakır, çinko, çelik gibi) aşınmaya karşı korunmaları için kaplanmalarında, Ni-Cd pili ve akümülatörlerinin yapımında, kurşun ile alaşım halinde kabloların kaplanmasında, boya ve cam endüstrisinde, plastikde dayanıklılık artırıcı ve pestisid üretiminde kullanılır.

Doğru cevap e'dir.

Alkaloitler, asitlerle tuzlar şekillendirebilen ve bitkilerde yaygın şekilde bulunan azotlu bazlardır.

Doğru cevap a'dır.

Opioidler (Morfin ve Diğer Afyon Alkaloitleri)
Morfin ve diğer afyon alkaloitleri; Haşhaş bitkisinin olgunlaşmamış kapsüllerinin çizilip,
buradan sızan sıvının katılaştırılmasıyla elde edilen afyonda bulunurlar. Afyon veya morfinle zehirlenme olayları son derece seyrektir.

Doğru cevap b'dir.

Nikotin, Patlıcangiller ailesinden tütün bitkisinin yapraklarında bulunan bir alkaloittir.
Renksiz-soluk sarı renkte, kuvvetli nem çekici, yakıcı lezzetli ve kuvvetli alkali tepkimeli,
uçucu-yağımsı-sıvı bir maddedir ve suda az, eter ve alkolde iyi çözünür.

Doğru cevap d'dir.

Glikozitler hidroksil veya sülfidril grubu içeren maddelerin şeker kalıntılarıyla oluşturdukları bileşiklerdir.

Doğru cevap c'dir.

Saponinler; azot içermeyen, glikozitik yapılı, çok düşük yoğunluklarda bile suyla çalkalandıklarında köpüren, deri ve mukozalarla temasa geldiğinde irkilti ve yangıya yol açan,
alyuvarları parçalayan ve pekçok bitkide bulunan maddelerdir.

Doğru cevap e'dir.