TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ

Bakır zehirlenmesine tek mideli hayvanlar gevişenlere göre daha dayanıklı iken gevişen hayvanla içerisinde bakır zehirlenmesine en duyarlı olanı koyundur.

Civa bileşikleri insan, evcil ve yabani hayvanlar ile su canlıları için zehirlidir. Hayvanlar içerisinde civa bileşiklerine en duyarlı olanı sığırdır. Organik civa bileşikleri, metalik ve inorganik civa bileşiklerine göre daha zehirlidir ve organik civa bileşikleri arasında da en zehirlisi metilcivadır. Hayvanlarda civa bileşikleri ile olan zehirlenmeler akut, subakut ve kronik seyreder.

Sığırlarda molibden ile zehirlenmede görülen en dikkat çekici klinik belirti gaz kabarcıklarıyla dolu şiddetli sürgündür. Sığırlarki kadar şiddetli olmamakla beraber, sürgün koyunlarda da ortaya çıkabilir.

Alkaloitler gerek serbest baz gerekse tuzları halinde tannik asit, ağır metaller ve metal tuzlarıyla kolayca çökerler. Bu sebeple, tannik asit veya tanen içeren maddeler alkaloitlerle zehirlenmelerde sindirim kanalında çöktürücü olarak sıklıkla kullanılırlar.

Fenilizokuinolin Alkaloitler: Bu grupta kolşisin, demekolşin gibi maddeler yer alır.

Yapılarında kalp glikoziti içeren 300’den fazla bitki çeşidi bulunur ve bunlardan en önemlileri; Yüksükotu bitkileri, Strofantus, Adasoğanı, Vadi zambağı, Zakkum ve Bohçaotları’dır. Kalp glikozitlerinin en önemli temsilcileri ise digitoksin, digoksin, gitoksin, gitalin, strofantin glikozitleri (strofantin-k, strofantin-g), lanatosit A, B, C ve diginatin’dir.

Saponinler; azot içermeyen, glikozitik yapılı, çok düşük yoğunluklarda bile suyla çalkalandıklarında köpüren, deri ve mukozalarla temasa geldiğinde irkilti ve yangıya yol açan, alyuvarları parçalayan ve pekçok bitkide bulunan maddelerdir.

Bitkiler aleminde 800’den fazla fenolik bileşik bulunur ve bunların başlıcaları; kaffeik asit, ferulik asit, ellagik asit, gallik asit ve türevleri, flavonoitler, antosiyanidin, gossipol, komarinler, miristisin, urishioller ve katekolaminler’dir.

Östrojenik etkili maddeleri içeren bu bitkilerden başlıcaları; alfalfa, üçgül, bezelye, soya fasulyesi, anason, kahve, lahana ve rhubarb’dır.

Radyasyon da dahil olmak üzere çeşitli maddelerin hücre DNA’sında yaptıkları kalıcı değişikliklere mutasyon adı verilir. Bu durum genotoksik (mutajenik) etki diye de bilinir. 
Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

Radyasyon da dahil olmak üzere çeşitli maddelerin hücre DNA’sında yaptıkları kalıcı değişiklikler sonucu ortaya çıkan etkiye Mutajenik Etki denir.