TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ

Canlı ve cansız yüzeyler üzerinde bulunan ve bulunduğu ortama zarar veren pest adı verilen zararlıları öldüren maddelere 'Pestisit' denir. Bu açıklamaya göre doğru cevap 'E' seçeceğidir.

Mutajen etki; İlaç ya da zehirli maddelerin hücre DNA’sında yaptıkları kalıcı değişikliklerdir. Bu açıklamaya göre doğru yanıt 'C' seçeceğidir.

İlaç ve metabolitlerinin anne kanından yavru zarı yoluyla yavruya geçmesi sonucu yavruda görülen şekil bozuklukları veya noksan gelişme etkisine 'Teratojenik etki' denir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'B' 116.

Kloramfenikol, kemik iliği baskılanmasına ve kanda ölüme kadar varan bozukluklara neden olabilir. Bu nedenle, kloramfenikolün Türkiye dahil pek çok ülkede hayvanlarda kullanımı yasaklanmıştır. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'B' seçeneğidir.

Kanserojen etkiye sahip ilaç ya da kimyasal maddelerin gıda maddelerinde bulunmaması gerektiğini ifade eden terime 'Sıfır Tolerans' denir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'D' seçeneğidir.

İlaç kutusunda bulunan ve ilacın içindeki etkin madde/maddeler, etkili olduğu alanlar, kullanım şekli, kullanım miktarı, kullanımının sakıncalı olduğu haller ve benzerleri hakkında kısa ve öz bilgi veren belgeye 'Prospektüs' denir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'C' seçeneğidir.

Veteriner sağlık ürünlerinin üretimi, ithalatı, ihracatı, kullanımı, ambalajlanması, etiketlenmesi, tanıtımı, nakliyesi, depolanması, reçeteli ya da reçetesiz satışı, onayı, kontrolü ve teminine ilişkin işlemler Bakanlık tarafından belirlenir. Bu Bakanlık; Tarım ve Orman Bakanlığı'dır. bu açıklamaya göre doğru seçenek 'C' seçeneğidir.

Veteriner Ecza Depoları Talimatı' mevzuatı 22.04.2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'A' seçeneğidir.

Bir hastalığın, hastalık belirtilerini sağlam bir insanda ortaya çıkarabilecek maddelerin çok düşük dozlarda hastaya verilmesiyle tedavi edilebileceği inancına (benzerler benzerleriyle tedavi edilir esasına) dayanan bir alternatif tıp yöntemine 'Homeopati' denir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'B' seçeneğidir.

A, B, C ve E seçeneklerinde verilenler veteriner hekimin yazdığı reçetelerde bulunması gerekmektedir; fakat 'D' seçeneğindeki verilen 'Hayvanın sahibine ait kimlik bilgileri' reçetede gerekmemektedir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'D' seçeneğidir.

Doğru cevap C şıkkıdır. Üretilen ilaçlar hayvan yetiştiriciliğinde hastalıkları önlemek ve tedavi etmek, akuatik pestleri kontrol etmek ve çiftlik alt yapısını kirlilikten korumak için kullanılır.  Bir dönem hayvan yetiştiriciliğinde büyüme ve gelişmeyi hızlandıran maddelerin kullanımını cazip hale getirmiştir. Hayvanlarda büyüme ve gelişmenin hızlandırılması için anabolizan etkili hormonlar, antibakteriyeller, antikoksidialler ve bazı ilaçlar yaygın olarak kullanılmıştır. Bu maddelerden anabolizanlar vücuttaki azot dengesini pozitif yönde etkileyerek, antibakteriyeller, antelmentikler ve antikoksidialler hastalıklara karşı hayvanları koruyup yemden yararlanmayı artırarak hayvansal ürün üretiminde artışa neden olmuşlardır. Ancak, bu ilaçların bilinçsizce kullanılması pek çok sağlık sakıncalarını da beraberinde getirmiştir. Belirtilen nedenlerle günümüzde büyüme ve gelişmeyi hızlandırıcı olarak ilaçların kullanımına, başta Avrupa Birliği (AB) ülkeleri olmak üzere Türkiye’de dahil dünyanın pek çok yerinde yasak getirilmiştir

Ekspektoran ilaçlar balgam söktürücüdür. Laksatifler bağırsak yumuşatıcı, ishal yapıcıdır. Bağırsağın atım işlemini hızlandıran maddelerdir. Peristaltik hareketleri arttıranlara daha spesifik bir terim olan pürgatif adı verilir. Diüretikler ise su ve tuz tutulumunu azaltan ilaçlardır. Antibiyotikler ise yemden yararlanmayı arttırabilen bilinçsiz kullanımı sıkıntı yaratan ve yasaklanan ilaçları içeren bir ilaç grubudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Büyüme ve gelişmeyi hızlandırıcı maddelerin kullanılması kalıntıların önlenmesinden ziyade bilinçsiz kullanıldığı takdirde insan sağlığı açısından zarar teşkil edebilecek bir durumdur. doğru cevap B şıkkıdır.

İKAS, gıda değeri olan doku ve organlarda, istenmeyen veya zehirleyici etkileri bakımından önem taşıyan ilaç veya kimyasal madde kalıntılarının, tüketiciler için güvenli bir düzey veya yoğunluğa inene kadar ilaç uygulanan hayvanların kesilmemesi gereken süreyi ifade eder.İKAS değerlerinin çoğu bilinmektedir. Eğer tüm hayvanlar için herhangi bir ilaçla ilgili bilinen bir İKAS değeri yoksa, uyulması gereken süreler, Bakanlıkça tavsiye edilen, et için 28 gün, süt için 7 gün, yumurta için 7 gün, balık eti için 500 ° C /gün dür. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kimi ilaçlar yasaklı olmasına rağmen daha etkin oldukları düşünülerek gıda değeri olan hayvanlarda kullanılabilmektedir. Geçmişte bakteriyel balık hastalıklarında (somonların frunkulozisi) kullanılan nitrofuranlar günümüzde mutajenik ve karsinojenik etkilerinden dolayı yasaklanmış olmasına rağmen, etkinliği iyi olarak düşünüldüğünden zaman zaman yenilebilir balıklarda kullanılabilmektedir. Dolayısıyla her ifade doğru olduğu için doğru cevap E şıkkıdır.

Hayvanlarda aktif veya pasif bağışıklık oluşturmak, bağışıklığın seviyesini ölçmek veya hastalık teşhisi için hazırlanmış ürünler Veteriner biyolojik ürünleri tanımlar. Hayvana uygulanmak ya da hayvan için kullanılmak amacıyla tüm üretim aşamalarından geçerek kullanıma hazır hâle getirilmiş etkin madde ihtiva eden ürünler Veteriner tıbbî ürünlerini tanımlar. İnsan sağlığı üzerinde olumsuz etki yaratma ihtimali bulunan farmakolojik etkili ürünler kalıntının özelliğidir. Bitki koruma ürünü kullanımı sonucu, bitkisel ürünler ile yenilebilir hayvansal ürünlerin içinde bulunan metabolitler ile reaksiyon sonucunda oluşan ürünler de kalıntının tanımına uymaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Doğru cevap C şıkkıdır. Türkiye’de mevzuata göre perakende satış, veteriner klinikleri ve eczanelerden yapılmaktadır.

Doğru cevap D şıkkıdır. Diğer şıklarda yer alan antibiyotik grupları sık kullanılmakla birlikte progesteron antibiyotik değil hormondur.

Mevzuata göre veteriner ilaçları ile ilgili yetkili otorite Bakanlık düzeyinde Tarım ve Orman Bakanlığı olup, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nde; Veteriner Sağlık Ürünleri ve Halk Sağlığı Daire Başkanlığı’dır. Veteriner Sağlık Ürünleri ve Halk Sağlığı Daire Başkanlığı 4 Çalışma Grubuna ayrılmaktadır. Bu çalışma grupları şu şekildedir • İyi Üretim ve Dağıtım Uygulamaları, • Pazarlama İzinleri, • Farmakovijilans, İthalat, Satış ve Veteriner Tıbbi Ürün Takip, • Gıda Kaynaklı Zoonozlar ve Hayvansal Yan Ürünler. Doğru cevap buna göre C şıkkıdır.

Ülkemizdeki hayvanlara uygulanmak üzere ithal edilecek veteriner biyolojik ürünlerdeki suşlar, ülkemizde bulunan hastalık yapan antijenik suşlarla uyumlu olmak zorundadır. Bakanlık, hayvan sağlığını tehdit eden bir hastalığın ortaya çıkması durumunda, bu hastalığa karşı kullanılan onaylı veteriner tıbbî ürünleri bulunmadığında veya ihtiyacın karşılanamadığı durumlarda, uygun gördüğü tıbbî ürünlerin kullanımına geçici olarak izin verebilir. Doğru olan ifadeler III. ve IV. ifadeler  olduğundan doğru cevap E şıkkıdır.