TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ

Esmolol, atropin, kinidin ve fenitoin aritmi tedavisinde kullanılırken, digoksin kalp kasının kuvvetlendirilmesinde kullanılır. Doğru cevap D'dir.

Digoksin kalp kası kuvvetlendirme kullanırken diğer ilaçlar antiemetik etkili olarak kullanılır.

Hidrazin iştah açıcı olarak kullanılırken diğer seçeneklerdekiler antiemetik olarak kullanılır. Doğru cevap A'dır.

Furosemid diüretik olarak kullanılırken diğer ilaçlar solunum sistemi ile alakalı hastalıklarda kullanılır. Doğru cevap B'dir.

Fertirelin, gonadorelin, buserelin, lesirelin, deslorelin; bunlar sentetik GnRH analoglarıdır ve Follükül uyarıcı hormon (FSH) ve lüteinize edici hormon (LH)’un ön hipofizden salıverilmesini ve ovülasyonu (yumurtlamayı) sağlar.

Somatotropin (GH, Büyüme Hormonu) Etkileri: Yumuşak ve kemik dokuda büyümeyi teşvik eder. Anabolik etkisi vardır. Kullanılmaları: Hormonal eksikliğe bağlı gelişme bozuklukları; kıl dökülmelerinin sağaltımı ve eksikliğinin tanısı amacıyla kullanılır. Anabolizan etkisi bulunmakla birlikte gıda değeri olan hayvanlarda bu amaçla kullanımı yasaktır.

Östradiol esterleri ve progesteron analogları hayvanlarda gebeliğin önlenmesi veya sonlandırılması amacıyla kullanılır. Östradiol spionat ayrıca, kısırlaştırılmış dişi köpeklerde idrar tutamamanın tedavisi ve yaşlı erkek köpeklerde iyi huylu anal tümörlerin sağaltımında da kullanılır. Klomifen, daha çok insanlarda ovülasyonu teşvik ve dolayısıyla kısırlığın tedavisi için kullanılır. Tamoksifen meme kanseri tedavisinde kullanılır. Enantat ve propionat testosteron esterleridir.

Hormonlardan farklı olarak, sentezlendikleri yerin hemen yakınındaki yapıları etkileyen, fizyolojik ya da fizyopatolojik etkilere neden olan salgılara yerel hormon (otakoid) adı verilir. Çoğu kez vücudun savunma reaksiyonu olarak açığa çıkan bu maddeler (histamin gibi) vücuda zarar verebilir. Bu nedenle bir kaçı dışında (prostaglandinler, serotonin gibi) sağaltımda pek önemleri yoktur.

Veteriner hekimlikte sağaltımda öneme sahip olanların başında prostaglandinler ile histamin ve 5-HT antagonistleri gelir.

Furosemid gibi kıvrım diüretikler kalp yetersizliklerinin bütün tiplerin de ilk olarak düşünülür. Glikozidlerle kombine halde kullanılabilir. Ancak, uzun süreli tedavi, hipokalemiye neden olabilir. Hipokalemiyi önlemek için potasyum tutucu diüretiklerle birlikte kullanılabilir ya da potasyum takviyesi yapılabilir.

Mukusu Eritenler (Mukolitikler) İlaç örnekleri: N-asetilsistein, S-karboksimetilsistein, bromhekzin, dembreksin, protein eritici enzimler, iyot tuzları. Etkileri: Bu ilaçlar, solunum yollarında koyu kıvamlı mukustaki uzun zincirli glikoproteinleri parçalayarak-eriterek etki ederler. Kullanılmaları: Koyu salgılı solunum yolları hastalıklarında kullanılırlar. N-Asetil sistein, insanlarda olduğu gibi veteriner hekimlikte de bronşitis, COPD, kistik fibrozis, astım, tüberküloz, pnömoni, amfizem gibi hastalıklarda kullanılır.

Betanekol parasempatomimetik, metoklopramid parasempatomimetik ve antidopaminerjik, domperidon antidopaminerjik, cisaprid doğrudan kolinerjik sinirleri uyararak asetilkolin salıverilmesiyle mide içeriğinin geçişini hızlandırır ve böylece boşalma süresini kısaltırlar. Propranolol ise B-blokör olarak görev yapar.

Geviş getiren hayvanlarda ani gelişen gazlı rumen şişkinliği solunum ve kalp-damar fonksiyonlarının tehlikeye girmesine neden olur ve acil müdaheleyi gerektirir. Ayçiçek yağı, yer fıstığı yağı, terpentin (terebentin, neft yağı), keten tohumu yağı, polaksalen, dimetikon, sodyum bikarbonat ilaç örnekleri sayılabilir. Proteince zengin bitkilerin (baklagiller) veya tahılların fazla miktarda verilmesi ile şekillenen köpüklü gaz-şişkinliğin tedavisinde kullanılırlar.

Kahve tohumlarında, çay yapraklarında kafein (1,3,7-trimetilksantin; metilteobromin) ve teofilin bulunur. Çikolatada da kafein vardır. Kafein, MSS’yi uyarır. Serebral damarlarda daralma, korener kan damarlarında genişleme, kalp atım sayısında artma yapar. Çizgili kas verimini artırır, bronşları genişletir, solunumu uyarır. Çevre damarları genişlettiği için kan basıncını düşürür. Böbreklerden geçen kan miktarını artırarak diüretik etki yapar. Entelektüel faaliyetleri (okuduğunu anlama, hesap yapabilme vb) artırır. Kafein sodyum benzoat şeklinde enjeksiyonla at, sığır, koyun, keçi, dana, köpek ve kedide kullanılır.

Tirotropin salıverici hormon (TRH) hipotalamus hormonlarındandır.

Yumuşak ve kemik dokuda büyümeyi teşvik eden ve anabolik etkisi olan hormon Somatotropindir.

Pankreasın en önemli hormonu insülindir.

Kan şekerinin düşmesine Hipoglisemi adı verilir.

Testislerden sentezlenen, sperma yapımı ve erkeklik karekterlerinin gelişimini sağlayan testosteron; yumurtalıklardan sentezlenen ve dişilik karekterlerinin gelişimini sağlayan östrojen; sarı cisimcik ve gebelikte plasentadan salınan progesteron cinsiyet hormonları olarak adlandırılır.

Çok kısa sürede ortaya çıkan, hızla ilerleyen ve bazen ölümcül olabilen alerjiye Anafilaktik şok denir.