TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ

Hipotalamustan salınan hormonlar başlıca; tirotropin salıverici hormon (TRH), kortikotropin salıverici hormon (CRH), gonadotropin salıverici hormon (GnRH), büyüme hormonu salıverici hormon (GHRH), somatostadin (büyüme hormonu salınımını inhibe edici hormon), prolaktin salıverici hormon (PRH), prolaktin salınımını baskılayıcı hormon (PIH)’dur. Hipofiz bezinden salınan hormonlar ise Ön ve arka hipofiz hormonları olarak ayrılırlar. Gonadotropinler (FSH ve LH), adrenokortikotropik hormon (ACTH), tiroid salıverici hormon (tirotropin, TSH), somatotropin (GH, Büyüme hormonu), prolaktin ön hipofiz; oksitosin ve vazopressin arka hipofiz hormonudur. Doğru cevap E'dir.

Fertirelin, gonadorelin, buserelin, lesirelin, deslorelin; bunlar sentetik GnRH analoglarıdır. Doğru cevap A'dır.

Plasenta Kaynaklı Gonadotropinler İlaç örnekleri: Gebe kısrak serumu gonadotropini (PMSG) ve insan koriyonik gonadotropini (hCG) vardır. Bunlar dişilerde kızgınlık ve ovülasyonun uyarılması, erkeklerde libido eksikliği (cinsel istek azlığı) ve sperma gelişimi ile kriptorşizim tedavisinde kullanılır. Doğru cevap B'dir.

Somatotropin yumuşak ve kemik dokuda büyümeyi teşvik eder. Anabolik etkisi vardır. Hormonal eksikliğe bağlı gelişme bozuklukları; kıl dökülmelerinin sağaltımı ve eksikliğinin tanısı amacıyla kullanılır. Anabolizan etkisi bulunmakla birlikte gıda değeri olan hayvanlarda bu amaçla kullanımı yasaktır. Doğru cevap C'dir.

Tamoksifen östrojen antagonisti ilaçtır. Diğerleri anabolik etkisi olan ilaçlardır. Doğru cevap D'dir.

Mukolitik= Mukusu eriten

Ekspektoran= Balgam söktürücü

Dekonjestan= Burun açıcı, tıkanıklık giderici

Antitüssif= Öksürük kesici

Emetik= Kusturucu

Doğru cevap D'dir.

Dirlotapid iştah kesici bir ilaçtır. Diğerleri iştah açıcı ilaç olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Mide hareketlerini değiştiren ilaçlardan Betanekol, metoklopramid, domperidon, cisaprid. Etkileri: Betanekol parasempatomimetik, metoklopramid parasempatomimetik ve antidopaminerjik, domperidon antidopaminerjik, cisaprid doğrudan kolinerjik sinirleri uyararak asetilkolin salıverilmesiyle mide içeriğinin geçişini hızlandırır ve böylece boşalma süresini kısaltırlar. Kullanılmaları: Bu ilaçlar, küçük hayvanlarda ösefagal reflü, birincil mide tembellikleri, kedilerde kronik ya da kronik olmayan kabızlık tedavisinde kullanılır. Cisabrid, küçük hayvanlarda ösefagal reflüde, primer gastrik stazis olgularında kullanılır. Kedilerde özellikle kabızlık ve megakolon (kronik konstipasyon) tedavisinde kullanılır. Atlarda da kullanım alanı bulur. Doğru cevap A'dır.

Ksilazin kolikte kullanılan bir ilaçtır. Diğer şıklarda verilen ilaç örnekleri damar gevşetici olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Kinidin ve prokainamid kalp hücre zarının iyonlara geçişini azaltarak; atropin antimuskarinik etkiyle, atenolol, esmolol, propranolol β1-R bloke ederek; bretilyum adrenerjik sinirlerden noradrenalin salınımını engelleyerek; verapamil, nifedipin, diltiazem kalsiyum-kanallarını bloke ederek etkirler. Doğru cevap C'dir.

Hipotalamus Hormonları: Başlıcaları, tirotropin salıverici hormon (TRH), kortikotropin salıverici hormon (CRH), gonadotropin salıverici hormon (GnRH), büyüme hormonu salıverici hormon (GHRH), somatostadin (büyüme hormonu salınımını inhibe edici hormon), prolaktin salıverici hormon (PRH), prolaktin salınımını baskılayıcı hormon (PIH)’dur. Veteriner hekimlikte en fazla kullanım alanı bulan GnRH’dır.

Kalp Kasını Kuvvetlendirenler ve Uyaranlar: İlaç örnekleri: Digitoksin, digoksin ve ouabain (strofantin-g) kardiyatonik glikozidler; kafein, teofilin, teobromin, aminofilin, etamifilin kemisilat ise metilli ksantinlerdir.

Ülser Tedavisinde Kullanılan İlaçlar: İlaç örnekleri: Sodyum bikarbonat, aluminyum hidroksit, mağnezyum karbonat, mağnezyum hidroksit, mağnezyum oksit, mağnezyum trisilikat, çinko karbonat, bizmut bileşikleri (bizmut subkarbonat, bizmut subsalisilat, bizmut subnitrat), kaolin-pektin, aktif kömür, kolestramin, simetidin, ranitidin, famotidin, nizatidin, omeprazol, misoprostol ve sukralfat.

Öksürük Kesiciler (Antitüssifler): İlaç örnekleri: Opiyatlar ve türevleri (kodein, hidromorfon, hidrokodon, butorfanol) narkotik; dekstrometorfan, folkodin, benzonatat ve noskapin narkotik olmayan merkezi etkili; kortikosteroidler (glukokortikoidler) steroid, fluniksin meglumin ve dimetilsulfoksit (DMSO) steroid olmayan yangı önleyici; difenhidramin ve trepellanamin antihistaminik ilaçlardır. Kortikosteroidler mast hücre ve lizozomal membran stabilizasyonuna neden olarak etkilerini gösterirler.

İdrar Söktürücüler (Diüretikler): İlaç Örnekleri: Asetazolamid (karbonik anhidraz engelleyici); klorotiazid, hidroklorotiazid, bendrofluazit (tiazid grubu işeticiler); furosemid (kıvrım işetici), etakrinik asit (kıvrım işetici); triamteren ve amilorid (potasyum tutan işeticiler); mannitol (ozmotik işetici); kafein, teofilin, teobromin (metilli ksantinler) başlıcalarıdır.

H1-R blokörü antihistaminiklerden klorfeniramin, klemastin, siproheptadin, hidroksizin, terfenadin, difenhidramin, prometazin ve trimetazin; H2-R blokörlerinden ranitidin, simetidin ve famotidin başlıcalarıdır.

Oksitosin hayvanlarda başlıca gecikmiş doğumun başlatılması, doğumdan sonra alıkonulan yavru zarlarının atılması, sütün indirilmesi gibi amaçlarla kullanılır.

FSH, ineklerde süperovülasyon için kullanılır.

FDA tarafından 2007’de köpekler için uygun bulunan ilk antiemetik maropitanttır.

Fertirelin, gonadorelin, buserelin, lesirelin (A seçeneği), deslorelin; bunlar sentetik GnRH analoglarıdır. Bu ilaçlar follükül uyarıcı hormon ve lüteinize edici hormonun ön hipofizden salıverilmesini ve ovülasyonu sağlayan ilaçlardır. B, C, D ve E seçeneklerinde verilen ilaçların ise temel etkileri erkeklerde üreme organlarının gelişimi, libido ve ikincil seks karekterlerinin (sesin kalınlaşması, kıllanma gibi) gelişmesidir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'A' seçeneğidir.