TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ

Dijesyon: Bitki kısımlarına 35-40°C sıcaklıkta çözücü dökülerek, 12-24 saat süreyle temasta tutulması, sonra süzülmesi ile yapılan işlemdir. Çözücü olarak uçucu maddeler kullanılır. Dijesyon işlemi dik soğutucu takılmış cam balonda yapılır.

Kapsül: Hoş olmayan tat ve kokusu bulunan katı ve sıvı ilaçların verilmelerinde yararlanılan silindirik şekilde jelatin kaptır.

Boller ağızda çiğnenmeden yutularak kullanılır; kokulu, acı lezzetli, kusturucu ve irkiltici maddeler içerdiklerinden, ağız mukozası ile uzun süre temas etmemelidir. Bolun hazırlanması da hap gibidir. Hazırlanmasında un, nişasta, hatmi kökü tozu, meyan kökü tozu, sarı bal mumu, gliserin, beyaz kil gibi sıvağlar kullanılır.

Süspansiyon: Çok ince toz halindeki (genellikle >0.5 μm) katı ilaçların bir sıvıda (genellikle su ve yağ) dağılmasıyla hazırlanan iki fazlı ilaç şeklidir.

Gliserin sübyesi, hintyağı sübyesi, sıvı parafin sübyesi, sabun sübyesi başlıca örneklerdir. Süt doğal bir sübyedir.

Lapalar yumuşatıcı, yangı azaltıcı, irkiltici veya irkilti azaltıcı, ağrı kesici ve serinletici olarak etkirler ve bu amaçlarla kullanılırlar.

Türkiye’de Cumhuriyetin ilk Kodeksi 1930’da, son Kodeksi de (Türk Farmakopesi ismi ile bilinir) 1974’de (TF 1974) yayınlanmıştır; halen yürürlüktedir.

İlaç, hastalıkları sağaltmak, hafifletmek veya önlemek ya da tanı amacıyla veya fiziki ve cerrahi müdahaleleri kolaylaştırmak ya da fizyolojik olayları değiştirmek için vücuda uygulanan maddeler olarak tanımlanabilir.

Alkaloitler: Bitkilerde yaygın şekilde bulunan ve asitlerle tuzlar yapabilen azotlu bazlardır; alkaloit ismi alkaliye benzer olmaları sebebiyle verilmiştir.

Tanenler: Yapılarında çok sayıda hidroksil grubu bulunan, molekül ağırlığı 500 ve
üzerinde olan, azot içermeyen, mukozalar üzerinde büzüştürücü etkileri olan, bazıları glikozitik yapılı bileşiklerdir.

Madensel Maddeler: Bakır, çinko, demir, iyot, kalsiyum, kobalt, manganez, sodyum, selenyum gibi maddeler ve tuzları madensel maddelerin başlıca örnekleridir

Majistral ilaçlar: Hekimin reçetesine açık formülünü ve yapılışını yazdığı ilaçlardır.

Tıbbi ürünler: Çeşitli firmaların yetkili kurumdan (Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü) imalat veya dış alım ruhsatı aldıkları ve pazarda kullanıma hazır halde bulunan ilaçlardır.

Enva: Parçalanmış veya parçalanmamış haldeki çeşitli bitki kısımlarının (çekirdek, çiçek, kabuk, kök, meyve, odun, tohum, yaprak, yumru gibi) birbirleriyle veya diğer maddelerle olan karışımlarıdır. Enva genellikle infüzyon ve dekoksiyon şeklinde kullanılır. Halk ilacı olarak bilinen birçok enva örneği (yumuşatıcı, sadri, idrar söktürücü, sürgüt, aromatik enva gibi) vardır.

Farmakokinetik etkin maddenin vücuda verilişinin ardından emilim, dağılma, metabolizma, atılmasını inceleyen bilim dalıdır. Bu nedenle Cevap B’dir.

Kodeks ve farmakopeler sağaltıcı değeri belirlenen ilaçlar ve yardımcı maddelerin özellikleri (fiziksel ve kimyasal), tanınma tepkimeleri, miktar tayinleri, saflık kontrolleri, formülasyonları, saklanma şartları gibi resmi-onaylı bilgileri kapsar. Sentez yöntemleri farmakopelerde yer almamaktadır. Bu nedenle Cevap D’dir.

Bazen ilaçlar hastada bazı belirtileri hafifletir veya ortadan kaldırırlar ama sebebe yönelik sağaltımı tam oluşturamazlar; kullanıldıkları sürece hastalığın gelişmesini yavaşlatırlar veya hafif seyret- mesini sağlarlar. Bu tür etkiye semptomatik etki veya palyatif etki, yapılan uygulamaya da semptomatik sağaltım veya palyatif sağaltım adı verilir. Bu vakada da hekim hastanın enfeksiyonunu ortadan kaldırmaya yönelik değil, ortaya çıkan semptomları hafifleterek hastanın yaşam kalitesini arttırmaya yönelik bir tedavi planlamıştır. Bu nedenle Cevap A’dır.

Morfin, tolu balsamı, tannik asit ve digitoksin bitkisel kaynaklı maddelerdir. Ancak oksitosin hayvansal kaynaklı bir maddedir. Bu nedenle Cevap D’dir.

Dozun belirlenmesinde at 1 birim olarak alınır; diğer hayvanlarda doz tayini oransal olarak aşağıdaki gibidir: Sığır 1.5, koyun, keçi, dana, tay 1/5, köpek 1/10, kedi, tavşan 1/20, kanatlı 1/25-50. Bu hesaplama yöntemine göre kediye, bir köpeğe verilen dozun yarısı kadar doz verilmektedir. Bu nedenle Cevap E’dir.

Hekimin reçetesine açık formülünü ve yapılışını yazdığı ilaçlar majistral ilaçlardır. Bu nedenle Cevap C’dir.