TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ - Deneme Sınavı - 36

Bakterilerin gelişmesini/üremesini yavaşlatan/durduranlar (bakteriyostatikler): Bu ilaçlar bakterilerin gelişmesi ve üremesini yavaşlatır-engellerler. Tetrasiklinler, makrolidler, fenikoller, sülfonamidler ve kinolonlar örnek olarak verilebilir.

Protein sentezinin engellenmesi: Bakterilerde ribozomlar ile birleşerek, mRNA ile
yönetilen protein sentezini bozarlar. Tetrasiklinler, aminoglikozidler, fenikoller, makrolidler ve linkozamidler bakterilerde protein sentezini bozarlar.

İdeal Bir Antelmintiğin Özellikleri

1. Sağaltım güvenliği geniş olmalıdır; yani, parazitlere istenen ölçüde etkiyen ilaç miktarı ile konakçıda zehirlenmeye yol açabilen miktarı arasındaki mesafe büyük olmalıdır. Sağaltım indeksi <4 olan maddeler genellikle tehlikeli olarak kabul edilir.

2. İlacın etkinliği iyi olmalıdır. Normal şartlarda antelmintik bir ilaç hem ergin hem de çeşitli gelişme dönemlerindeki larvalara etkili ve geniş etki spektrumlu olmalıdır. İlacın hayvandaki parazit yükünü >%90 azaltması istenen bir özelliktir. 3. Kolayca verilmeye elverişli bir dozda etkili olmalıdır; diklorofen ve hekzakloroetanda olduğu gibi, bazı antelmintikler çok etkili olmakla beraber, sağaltım amacıyla kullanılacak ilaç miktarı bazen uygulama zorluğuna yol açabilecek kadar fazladır.

4. Parazitleri öldürdükten veya hareketsiz kıldıktan sonra vücuttan atılmalarını da sağlamalıdır.

5. Verildikten sonra, sindirim kanalından hızlı emilip parçalanmamalıdır.

6. Genellikle tek dozda sağaltım sağlamalıdır.

7. Uygulanması veya hayvan tarafından kabul edilmesi kolay olmalıdır.

8. Ucuz olmalıdır.

9. Yenilebilir dokularda, süt, yumurta gibi besinlerde kalıntı problemine yol açmamalıdır.

Kelebeklere Etkiyen İlaçlar:  Kelebek hastalığının (distomatoz, fassioliazis olarak da bilinir) etkenleri Fasciola hepatica, F.gigantica, Dicrocoelium dentriticum, Paramphistomum cervi (rumen kelebeği), Paragonimus kellicotti (akciğer kelebeği) diye bilinen parazitlerdir. Kelebek hastalığının sağaltımında kullanılan son derece etkili ilaçlar (hekzaklorofen, diamfenetid, oksiklozanid, nitroksinil, rafoksanid, benzimidazoller, klorsulon) vardır.

Dezenfektan veya jermisid: Bakteri ve hastalık yapıcı diğer etkenleri tahrip etmek için kullanılan madde olarak tanımlanır. Dezenfektanlar mikroorganizmaları öldürerek etkirler ve genellikle cansız cisimler üzerine uygulanırlar. Mikroorganizmalar yanında, konakçının hücrelerine yönelik yıkımlayıcı etki de oluştururlar.

Galenik farmasi: Sağaltımda kullanılan ilaç şekilleri, hazırlanmaları ve standardizasyonuyla ilgilenen altbilim dalıdır.

Türkiye’de Cumhuriyetin ilk Kodeksi 1930’da, son Kodeksi de (Türk Farmakopesi ismi ile bilinir) 1974’de (TF 1974) yayınlanmıştır; halen yürürlüktedir.

Lateksler: Bitkilerin çizilmesi veya yaralanması ile akan, süt görünümündeki doğal sübyelerdir.

Tanenler: Yapılarında çok sayıda hidroksil grubu bulunan, molekül ağırlığı 500 ve üzerinde olan, azot içermeyen, mukozalar üzerinde büzüştürücü etkileri olan, bazıları glikozitik yapılı bileşiklerdir. Tanenler suda çözünür ve kolloid bir çözelti oluştururlar. Tanenlerin çoğu gallik asit (trihidroksibenzoik asit) ve pirogallik asit (dihidroksibenzoik asit) türevidirler. En önemli özellikleri proteinleri, alkaloitleri (atropin, kokain, morfin, nikotin hariç), metalleri (antimon, arsenik, cıva hariç) çöktürmeleridir. Tanenler; hidrolize olabilenler (gallo-tanenler) ve kondense tanenler (kateşik-tanenler) diye ikiye ayrılırlar. Epikateşin, epigallokateşin, hamameli taneni, kateşol, tannik asit başlıca örnekleridir.

Fenilbutazon, kafein, ketamin, levamizol, metamizol, salisilik asit, sülfonamidler (sülfadimidin, sülfadiazin, sülfanilamid gibi), kinolonlar (danofloksasin, enrofloksasin gibi), fenikoller (florfenikol gibi), morfin sentetik; ampisilin, amoksisilin yarı-sentetik ilaçların başlıca örnekleridir.

Yaş: İlaç dozunun tayininde erginlerde kullanılan ilaç miktarı 1 birim alınır; doz tayini aşağıdaki gibi yapılır: Ergin 1, orta yaş 1/2, genç 1/4, çok genç 1/8, süttekiler 1/16.

Ergitmek (Sıvılaştırmak), ısı yardımıyla bir maddenin katı halden sıvı ve hatta gaz haline getirilmesidir. Ergitme terimi metal ve tuzları, sıvılaştırma ise katı yağlar (vazelin, iç yağı, lanolin, domuz yağı gibi), bal mumu gibi maddeler için kullanılır.

Dijesyon: Bitki kısımlarına 35-40°C sıcaklıkta çözücü dökülerek, 12-24 saat süreyle temasta tutulması, sonra süzülmesi ile yapılan işlemdir. Çözücü olarak uçucu maddeler kullanılır. Dijesyon işlemi dik soğutucu takılmış cam balonda yapılır.

Hap, bol, merhem, krem, macun, liniment, lapa, yakı yarı-katı ilaç şeklinin başlıca örnekleridir.

Hipotalamustan salınan hormonlar başlıca; tirotropin salıverici hormon (TRH), kortikotropin salıverici hormon (CRH), gonadotropin salıverici hormon (GnRH), büyüme hormonu salıverici hormon (GHRH), somatostadin (büyüme hormonu salınımını inhibe edici hormon), prolaktin salıverici hormon (PRH), prolaktin salınımını baskılayıcı hormon (PIH)’dur. Hipofiz bezinden salınan hormonlar ise Ön ve arka hipofiz hormonları olarak ayrılırlar. Gonadotropinler (FSH ve LH), adrenokortikotropik hormon (ACTH), tiroid salıverici hormon (tirotropin, TSH), somatotropin (GH, Büyüme hormonu), prolaktin ön hipofiz; oksitosin ve vazopressin arka hipofiz hormonudur. Doğru cevap E'dir.

Fertirelin, gonadorelin, buserelin, lesirelin, deslorelin; bunlar sentetik GnRH analoglarıdır. Doğru cevap A'dır.

Plasenta Kaynaklı Gonadotropinler İlaç örnekleri: Gebe kısrak serumu gonadotropini (PMSG) ve insan koriyonik gonadotropini (hCG) vardır. Bunlar dişilerde kızgınlık ve ovülasyonun uyarılması, erkeklerde libido eksikliği (cinsel istek azlığı) ve sperma gelişimi ile kriptorşizim tedavisinde kullanılır. Doğru cevap B'dir.

Tamoksifen östrojen antagonisti ilaçtır. Diğerleri anabolik etkisi olan ilaçlardır. Doğru cevap D'dir.

Mukolitik= Mukusu eriten

Ekspektoran= Balgam söktürücü

Dekonjestan= Burun açıcı, tıkanıklık giderici

Antitüssif= Öksürük kesici

Emetik= Kusturucu

Doğru cevap D'dir.

Dirlotapid iştah kesici bir ilaçtır. Diğerleri iştah açıcı ilaç olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.