TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ - Deneme Sınavı - 35

Mide hareketlerini değiştiren ilaçlardan Betanekol, metoklopramid, domperidon, cisaprid. Etkileri: Betanekol parasempatomimetik, metoklopramid parasempatomimetik ve antidopaminerjik, domperidon antidopaminerjik, cisaprid doğrudan kolinerjik sinirleri uyararak asetilkolin salıverilmesiyle mide içeriğinin geçişini hızlandırır ve böylece boşalma süresini kısaltırlar. Kullanılmaları: Bu ilaçlar, küçük hayvanlarda ösefagal reflü, birincil mide tembellikleri, kedilerde kronik ya da kronik olmayan kabızlık tedavisinde kullanılır. Cisabrid, küçük hayvanlarda ösefagal reflüde, primer gastrik stazis olgularında kullanılır. Kedilerde özellikle kabızlık ve megakolon (kronik konstipasyon) tedavisinde kullanılır. Atlarda da kullanım alanı bulur. Doğru cevap A'dır.

Ksilazin kolikte kullanılan bir ilaçtır. Diğer şıklarda verilen ilaç örnekleri damar gevşetici olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Benzimidazol türevi antelmintiklerden albendazol, kambendazol, mebendazol, oksibendazol, oksfendazol ve parbendazol gebeliğin özellikle ilk 1-1.5 ayı esnasında kullanılmamalıdırlar. Doğru cevap C'dir.

Bakterilerin gelişmesini/üremesini yavaşlatan/durduranlar (bakteriyostatikler): Bu ilaçlar bakterilerin gelişmesi ve üremesini yavaşlatır-engellerler. Tetrasiklinler, makrolidler, fenikoller, sülfonamidler ve kinolonlar örnek olarak verilebilir. Diğer şıklarda verilenler bakterileri öldüren antibiyotikler arasındadır. Doğru cevap A'dır.

Hücre zarı geçirgenliğinin değiştirilmesi: Bakteri hücre zarı (stoplazmik zar) 2-4 sıralı molekül kalınlığında ve sıkıca paketlenmiş lipoprotein yapılıdır; az sayıda delik vardır ve suya geçirgenliği zayıftır. Polimiksin, tirotrisin, nistatin, amfoterisin bu şekilde etki gösterir. Diğer şıklarda verilenler nükleik asit sentezini inhibe ederk etki gösteren antibiyotik çeşitleridir. Doğru cevap E'dir.

AMinoglikozidler, hedef bakterilerde protein sentezini engeller. Bakterilerde protein sentezini (30S ribozomlar) engelleyerek etkilerini oluştururlar.

Kinolonlar bakterilerde DNA jirazın (topoizomeraraz II) etkinliğini engelleyerek, DNA’nın sentezi ve kalıbının çıkarılmasını önlerler. İlacın etkisine maruz kalan bakteri bölünemez ve uzayarak ölür. Bu tip antibiyotiklere örnek olarak enrofloksasin, siprofloksasin, norfloksasin, danofloksasin, sinoksasin, nalidiksik asit, enoksasin verilebilir. Doğru cevap D'dir.

Sanitizer: Çevrede insan ve hayvan sağlığıyla ilgili olarak su, toprak, alet vb malzemelerdeki mikroorganizmaların yok edilmesi amacıyla kullanılan maddelerle yapılan işlemdir. Doğru cevap C'dir.

Antelmintiklerin Kullanılma Yolları 

• Ağız

• Deriye dökme veya damlatma

• İlaçlı yem

• Parenteral enjeksiyon 

• Rumen içi (uzun etkili-yavaş salıveren şekiller)

Doğru cevap E'dir.

Kemiricilere Karşı Kullanılan İlaçlar 

Hızlı etkililer: Alfa-naftiltiyoüre, alfa-kloraloz, çinko fosfür, floroasetat, talyum sülfat, striknin, arsenik, ada soğanı, rezerpin, norbormid, krimidin, brometalin. 

Yavaş etkililer: Pıhtılaşmayı engelleyici maddeler. 

Orta hızda etkililer: Vitamin D. 

Doğru cevap C'dir.

Oksiklozanid kelebeklere etkileyen ilaçlar arasındadır. Diğerleri yuvarlak kurtlara etkileyen ilaçlardır. Doğru cevap D'dir.

Galenik farmasi; sağaltımda kullanılan ilaç şekilleri, hazırlanmaları ve standardizasyonuyla ilgilenen farmakolojinin bir altbilim dalıdır. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'C' seçeceğidir.

İlaçlar, kaynaklarına, kimyasal yapılarına (asitler, aldehidler, alkoller, esterler gibi), etki şekillerine (adrenerjik ilaçlar, dopaminerjik ilaçlar, kolinerjik ilaçlar gibi), etki yerlerine (kalp ilaçları, sinir sistemi ilaçları, solunum ilaçları gibi), ana etkilerine (ağrı kesiciler, ateş düşürücüler, kas gevşeticiler gibi) ve Kodekse girip-girmediklerine (majistral ilaçlar, resmi ilaçlar) göre sınıflandırılabilir. Zehirli (B-cetveli), ayrı bulundurulacak (C-cetveli), ışıktan korunarak saklanacak ilaçlar, uyuşturucu ve psikotrop ilaçlar diye de sınıflandırılırlar.

Seçenekler incelendiğinde sadece A seçeneğindeki verilen 'Aldehitler' kimyasal bir grubu temsil eder. Diğer seçeneklerde verilenler ise kimyasal bir durubu temsil etmeyip farmakolojik açıdan sınıflandırmadır. Açıklamaya göre doğru seçenek 'A' seçeneğidir.

Isı yardımıyla bir maddenin katı halden sıvı ve hatta gaz haline getirilmesidir. Ergitme terimi metal ve tuzları, sıvılaştırma ise katı yağlar (vazelin, iç yağı, lanolin, domuz yağı gibi), bal mumu gibi maddeler için kullanılır. Sıvı bir maddenin (eter, halotan gibi) ısı emerek gaz hali- ne geçmesi buharlaşma, katı bir maddenin (na alen, paradiklorobenzen gibi) doğrudan gaz haline geçmesi de süblimasyon diye bilinir.

Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'C' seçeneğidir.

Dekoksiyon başka bir deyişle Sıcak özütleme; bitki kısımlarına (genellikle kök, gövde, kabuk gibi sert bitki kısımları) soğuk su dökülüp, su banyosunda (20-100°C) sık karıştırılarak 10-60 dakika tutulması, buradan alınıp bir süre (en çok 10 dakika) beklenmesi ve sıcak olarak süzülmesi ile yapılan işlemdir. Herhangi bir kayıt yoksa, dekoksiyonlar %2’lik (ağırlık:hacim esasına göre 2 g drog/100 ml su) olarak hazırlanır. Veya, 1 çay kaşığı bitki/1 bardak su (150-200 ml) miktarına göre hazırlanması da önerilir. Taze olarak gerektikçe hazırlanır; buz dolabında 2-3 gün tutulabilir. Kına kına dekoksiyonu, kahve dekoksiyonu, papatya dekoksiyonu başlıca örneklerdir.

Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'B' seçeceğidir.

Dozun tayininde birim baş hayvan, kullanılma yolu, tür, yaş gibi değişkenler dikkate alınır. Cinsiyet bu parametrelerden biri değildir. 

Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'D' seçeceğidir.

Hap, bol, merhem, krem, macun, liniment, lapa, yakı yarı-katı ilaç şeklinin başlıca örnekleridir. Kapsül ise katı ilaç şekillerine bir örnektir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'E' seçeneğidir.

Liniment; katı ve sıvı yağların, esansların, balsamların ve sabunların birisini veya birkaçını alkolde eritilmiş ya da sulu bir sıvıda sübyeleştirilmiş halde ihtiva eden, dışarıdan kullanılan, şurup veya daha koyu kıvamlı ilaç şeklidir. Amonyak linimenti, çinko oksit linimenti, kafurlu amonyak linimenti, kireç linimenti, kreolin linimenti, uyuz linimenti, viyana katran linimenti gibi çok sayıda örneği vardır.

Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'C' seçeceğidir.

Emülsiyonlar; yağ, reçine, zamk, bal mumu gibi suda çözünmeyen maddeleri tekdüze şekilde ihtiva eden, süt görünümünde, içeriden ve dışarıdan kullanılabilen ilaç şeklidir. Bir sıvının (veya damlacığın) diğer sıvı içinde dağılmasıyla hazırlanır; içte dağılan damlacık veya zerreciğin çapı 0.01-10 μm gibi geniş sınırlar içinde değişir ve genellikle de >0.1 μm’dir. Emülsiyonlar ağızdan verilerek (hint yağı sübyesinde olduğu gibi), dışarıdan deriye sürülerek (losyonlar, linimentler) ve enjeksiyonla (yağ/su sübyesi) verilerek uygulanırlar. 

Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'A' seçeceğidir.

Çözelti, enjeksiyonluk çözelti, kolloid çözelti, süspansiyon, karışım, bulamaç,  tentür, aromatik su, özsu, alkola, damla, sübye, şurup, akışkan özüt, eliksir, errin, kollutuar, müsilaj, kollodyon, posyon, aerosol gibi sistemler sıvı ilaç şekilleridir. 'E' seçeneğindeki verilen 'kollutuar' sıvı ilaç taşıyıcı bir sistemdir. Diğer seçeneklerde verilenler ise yarı-katı ilaç taşıyıcı sistemlere örnektir. 

Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'E' seçeceğidir.