TEMEL VETERİNER FARMAKOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ - Deneme Sınavı - 19

Pinositoz

Ortam pH’sı düştüğü ölçüde zayıf organik asitlerin emilimleri artar.

120

Kemikte

Yarı ömür

Agonist

Morfin

30 dakikada

Farmakoloji kelime olarak ilaç bilimi demektir. Farmakoloji geniş anlamda hastalıkların önlenmesi, sağaltımı ve tanısında kullanılan ilaç ve diğer maddelerden bahseder. İlaçların kaynakları, fiziksel ve kimyasal özellikleri, hazırlanma ve terkip edilmeleri, ilaç şekilleri (farmasötik şekiller), dozları, farmakokinetikleri (verilme, emilme, dağılma, metabolizma, atılma gibi), farmakodinamikleri (etki şekilleri, etkileri), yan ve zararlı etkileri, ilaçlar arasında etkileşmeler ve geçimsizlikler, uyarılar farmakolojinin başlıca ilgi alanını oluşturur. Kemoterapi,  konakçıya zarar vermeksizin veya çok az zarar vererek vücudunda bulunan bakteri, iç ve dış parazit, virüs, protozoa gibi zararlıların gelişmesini durduran veya öldüren maddelerle yapılan bir sağaltım şekli olarak tanımlanır.

Antelmintikler; yuvarlak ve yassı solucanları etkileyen maddelerdir. Antibiyotikler;; bakteri, riketsia, chlamydia ve bazı iç-dış bakterilerde etkilidir. Bakterisidler bakterileri öldüren maddelerdir. Pesitsit, böceklere etki eden maddelerdir. Antiseptik, canlı ve cansız yüzeyleri mikroplardan arındırmak için kullanılan maddedir.

Bakterilerin gelişmesini/üremesini yavaşlatan/durduranlar (bakteriyostatikler): Bu ilaçlar bakterilerin gelişmesi ve üremesini yavaşlatır-engellerler. Tetrasiklinler, makrolidler, fenikoller, sülfonamidler ve kinolonlar örnek olarak verilebilir. Bakterileri öldürenler (bakterisidler): Bu şekilde etkiyen ilaçlar bakterileri doğrudan öldürürler; özellikle perakut ve akut seyirli hastalıkların sağaltımında bu ilaçlar tercih edilir. Bakterileri öldürerek etkiyen ilaçlar, bakterilerin gelişmesini de önlerler. Beta-laktamlar, nitrofuranlar, aminoglikozidler, polimiksinler ve novobiosin örnek olarak verilebilir.

Hücre zarı geçirgenliğinin değiştirilmesi: Bakteri hücre zarı (stoplazmik zar) 2-4 sıralı molekül kalınlığında ve sıkıca paketlenmiş lipoprotein yapılıdır; az sayıda delik var- dır ve suya geçirgenliği zayıftır. Polimiksin, tirotrisin, nistatin, amfoterisin bu şekilde etki gösterir. Protein sentezinin engellenmesi: Bakterilerde ribozomlar ile birleşerek, mRNA ile yönetilen protein sentezini bozarlar. Tetrasiklinler, aminoglikozidler, fenikoller, makrolidler ve linkozamidler bakterilerde protein sentezini bozarlar.

Sefalosporinlerin penisilinlere göre bazı üstünlükleri söz konusudur; beta-laktamazlara daha dirençlidirler, hedef proteinlere karşı daha fazla etkinlik gösterirler ve bakteri hücre duvarına daha iyi penatre olurlar. Penisilin G’nin önemli dezavantajları kullanımında kısıtlama getirmiştir; mide asit ortamında yıkımlanması, beta-laktamazlar tarafından parçalanması ve Gram-negatiflere etkisiz olması gibi. Her iki ilaç grubuda bakterilerde hücre duvarı sentezini engeller ve öldürürler.

Kinolonlar; bakterilerde DNA jirazın etkinliğini engelleyerek DNA’nın sentezini ve kalıbının çıkarılmasını önlerler. Fenikoller, tetrasiklinler, makrolidler protein sentezini inhibe etmeye yönelik ilaç grubudur. Sülfonamidler, ara metabolizmayı bozarlar.

Rafoksanid; önemli derecede süte geçtiği için süt hayvanlarında kullanılmamalıdır.

Praziquantel: Sindirim kanalından çabuk ve tam emilir. Bağırsak duvarında ve karaciğerde büyük ölçüde ilk geçiş etkisine maruz kalır. Tüm vücut kesimlerine dağılır; kan- beyin engelini aşar ve safraya geçer. Parazitlerde hücre zarında istirahat zar gerilimini bozar ve parazit derisinden glikozun geçişini kolaylaştırır. Olgun ve gelişme dönemindeki şeritleri etkiler; şerit larvalarına da güçlü etkisi vardır. Kelebekler ve şistozomlara da etkilidir. İnsan ve gevişenlerdeki şeritlere de son derece etkilidir.

Sağılan  hayvanlarda banyo şeklinde ilaç kullanımından kaçınılmalıdır.

Piretroitler; Memeliler için çok güvenli, balıklar için de çok zehirlidirler. Balıklarda hiç kullanmamalı, diğer amaçlarla kullanılırken, balıklar veya balık yetiştirme yerlerine, her ne şekilde olursa olsun, temas etmemeleri için, gerekli ihtimam gösterilmelidir.

Antiseptik: Mikroorganizmaları genellikle öldürmezler; üreme veya gelişme hızını yavaşlatırlar ya da engellerler. Bakteriyel hastalıkları önlemek veya baskı altında tutmak için canlı yüzeylere (deri, mukoza gibi) uygulanırlar. Yakıcı-dağlayıcı etki: Antiseptik-dezenfektanlar yüksek yoğunlukta kullanıldıklarında, dokular için yıkımlayıcıdır. Sanitizer: Çevrede insan ve hayvan sağlığıyla ilgili olarak su, toprak, alet vb malzemelerdeki mikroorganizmaların yok edilmesi amacıyla kullanılan maddelerle yapılan işlemdir. Sterilizasyon: Tüm canlı mikroorganizmaların ısı ve kimyasal maddelerle yok edilmesidir. Koruyucular: Küflenme veya bakteriyel faaliyetle bozulabilen besinler vb maddelerin (yemler de dahil) üretim, depolanma ve kullanılmaları sırasında bozulmalarını engellemek için kullanılan maddelerdir.

Başlıca hipotalamus hormonları: tirotropin salıverici hormon (TRH), kortikotropin salıverici hormon (CRH), gonadotropin salıverici hormon (GnRH), büyüme hormonu salıverici hormon (GHRH), somatostadin (büyüme hormonu salınımını inhibe edici hormon), prolaktin salıverici hormon (PRH), prolaktin salınımını baskılayıcı hormon (PIH)’dur. Veteriner hekimlikte en fazla kullanım alanı bulan GnRH’dır. Doğru cevap A'dır.